L’élément aquatique dans les contes crépusculaires de Michel de Ghelderode

• Authors: Renata Bizek-Tatara

Title variants

PL

Żywioł wody w mrocznych opowieściach Michela de Ghelderode’a

EN

The Element of Water in the Dark Tales of Michel de Ghelderode

• Languages of publication: FR

Abstracts

FR

Fasciné par l’improbable géographie de brume et de pluie de la Belgique, M. de Ghelderode fait de l’eau un élément important de l’univers crépusculaire de ses contes fantastiques, publiés dans le recueil Sortilčges (1941). La fonction qu’il lui octroie n’est pas seulement ornementale et référentielle, mais avant tout fonctionnelle et significative : l’espace aquatique, sinistre et hostile, est propice au surgissement des forces maléfiques et devient générateur d’hallucinations et d’angoisses. Dans ses récits, comme dans la poétique de G. Bachelard, l’eau est une matičre primaire ambivalente et contradictoire : elle est ŕ la fois une force créatrice et destructive, démiurgique et thanatomorphe. Lié intrinsčquement au surnaturel, l’élément aquatique constitue une composante essentielle et caractéristique de la charpente des contes fantastiques ghelderodiens.

EN

Michel de Ghelderode, fascinated by the misty and rainy landscape of Belgium, makes of water an important element of the world presented in the collection of fantastic short stories Sortilèges (1941). The role that this element plays in the spatial structure is not only decorative and mimetic, but mainly symbolic and meaningful: sinister and dark water space conducive to the manifestations of a fantastic phenomenon, produces hallucinations and provides atmosphere of fear and terror. As in G. Bachelard, water has an ambivalent nature: it is a force both demiurge and destructive, life-giving and deadly. Combined secret relationship with supernatural, water becomes an important and distinctive compositional element of dark stories of this writer.

PL

Zafascynowany mglistym i deszczowym pejzażem Belgii Michel de Ghelderode czyni z wody ważny element świata przedstawionego w zbiorze opowiadań fantastycznych Czary (1941). Rola, jaką ów żywioł odgrywa w strukturze przestrzennej nie jest jedynie zdobnicza i mimetyczna, ale przede wszystkim symboliczna i konstruktywna: przestrzeń wodna, złowroga i mroczna, sprzyja pojawianiu się zjawisk nadprzyrodzonych, generuje halucynacje oraz wprowadza atmosferę strachu i grozy. Podobnie jak w poetyce G. Bachelarda, posiada ambiwalentną naturę: jest siłą jednocześnie demiurgiczną i destrukcyjną, życiodajną i śmiercionośną. Połączona sekretną więzią z siłami nadprzyrodzonymi, woda staje się ważnym i charakterystycznym elementem kompozycyjnym mrocznych opowieści tego pisarza.

Keywords

FR

Ghelderode; le fantastique; l’eau; l’espace; Bachelard

EN

Ghelderode; fantastic; water; space; Bachelard

PL

Ghelderode; fantastyka; woda; przestrzeń; Bachelard

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2013
• Volume: 61
• Issue: 5: Neofilologia
• Pages: 149-164

Contributors

author

Renata Bizek-Tatara

• Zakład Literatur Romańskich, Instytut Filologii Romańskiej, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

References

• Bachelard G. 1973. L’eau et les rêves. Paris: José Corti.
• Bakhtine M. 1978. Esthétique et théorie du roman. Paris: Gallimard.
• Beckers A.-M. 1987. Michel de Ghelderode. Bruxelles: Labor.
• Calle-Gruber M. 1989. Effet-fiction de l’illusion romanesque. Paris: Librairie A.G. Nizet.
• Chevalier J., Gheerbrant A. 1969. Dictionnaire des symboles. Paris: Laffont.
• De Ghelderode M. 1952. Oeuvres complètes. T. 1. Paris: N.R.F.
• De Ghelderode M. 1986. Sortilèges. Bruxelles: Jacques Antoine.
• Durand G. 1992. Les structures anthropologiques de l’imaginaire. Paris: Dunod.
• Eliade M. 1953. Traité d’histoire des religions. Paris: Payot.
• Fabre J. 1992. Le Miroir de sorcière. Essai sur la littérature fantastique. Paris: José Corti.
• Grivel Ch. 1983. Le fantastique. Manenheim: Manenheim Universitat.
• Grojnowski D. 1997. Lire la nouvelle. Paris: Dunod.
• Jouve J. 1997. La poétique du roman. Paris: Ed. SEDES.
• Koenig A.-M. 2003. “La fille d’eau”. Magazine littéraire 424. 104.
• Libis J. 1993. L’eau et la mort. Dijon: EUD.
• Malrieu J. 1992. Le fantastique. Paris: Hachette.
• Mellier D. 2000. La littérature fantastique. Paris: Ed. Seuil.
• Mortier R. 1983. “La fonction de l’espace dans Sortilèges de Michel de Ghelderode”, w: Trousson R. (réd.). Michel de Ghelderode dramaturge et conteur. Actes du colloque de Bruxelles (22-23 octobre 1982). Bruxelles: Ed. de l’Université de Bruxelles. 129-135.
• Spengler O. 1948. Le déclin de l’Occident. Esquisse d’une morphologie de l’histoire universelle. Paris: Gallimard.