Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2019 | 19 | 77-92

Article title

Procesy parcelacji gruntów folwarcznych i likwidacji serwitutów w okresie międzywojennym na przykładzie wsi Boczki i Rzepiszew

Content

Title variants

EN
Processes of manor land parceling and the abolition of easement in the interwar period – the example of Boczki and Rzepiszew

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących procesu parcelacji majątków folwarcznych i likwidacji serwitutów, jakie miały miejsce w okresie międzywojennym. Szczegółowe analizy na podstawie przeprowadzonej kwerendy archiwalnej objęły dwie jednostki osadnicze położone na obszarze współczesnej gminy Szadek, tzn. wsie Boczki i Rzepiszew. W pierwszej części artykułu zaprezentowano wybrane aspekty prawno-administracyjne, związane z realizacją reform rolnych oraz strukturę przestrzenną majątków ziemskich istniejących w badanym okresie na terenie gminy. W dalszej części opracowania przedstawiono wyniki studiów nad przebiegiem parcelacji wsi i likwidacji serwitutów na wybranych przykładach, uwzględniając kwestie prawne analizowanych procesów oraz ich reperkusje w postaci przemian struktur osadniczych.
EN
The article presents the results of research on the process of manor land parcelling and abolition of easement, which took place in the interwar period. A detailed analysis based on archival queries covers two settlement units located in the area of the contemporary Szadek commune: the villages of Boczki and Rzepiszew. The first part of the article presents the legal and administrative aspects related to the implementation of agricultural reforms and the problem of spatial structure of landed estates existing in the analyzed period in Szadek commune. The next part of the study presents the results of research on the origin and course of land parcelling and the abolition of easement on selected examples, taking into account the legal issues of the analyzed processes and their repercussions including changes in settlement structures.

Year

Issue

19

Pages

77-92

Physical description

Contributors

author
  • Katedra Geografii Politycznej, Historycznej i Studiów Regionalnych, Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki
author
  • Katedra Geografii Politycznej, Historycznej i Studiów Regionalnych, Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki

References

  • Archiwum Państwowe w Łodzi, Oddział w Sieradzu, Akta gminy Starostwa Szadek w Szadku, Akta dotyczące spraw parcelacji, komasacji, melioracji, serwitutów, sadownictwa, pszczelnictwa, sygn. 36.
  • Archiwum Państwowe w Łodzi, Oddział w Sieradzu, Akta gminy Starostwa Szadek w Szadku, Akta dotyczące spraw parcelacji, komasacji, melioracji, serwitutów, sadownictwa, pszczelnictwa, sygn. 65.
  • Archiwum Państwowe w Łodzi, Oddział w Sieradzu, Akta gminy Starostwa Szadek w Szadku, Akta urzędu gminy Szadek dotyczące spraw parcelacji, komasacji, melioracji sadownictwa, pszczelnictwa, zalesienia nieużytków, sygn. 89.
  • Archiwum Państwowe w Łodzi, Urząd Wojewódzki Łódzki, Sprawa lustracji lasów w maj. Boczki pow. sieradzkiego, sygn. 3819.
  • Archiwum Państwowe w Łodzi, Urząd Wojewódzki Łódzki, Sprawa wydzielenia 21 ha gruntów leśnych z maj. Kobyła Chmielowa pow. sieradzkiego, w związku z dobrowolną likwidacją służebności wsi Boczki Kobylskie, sygn. 3835.
  • Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 17 marca 1921 r., (Dz.U. 1921, nr 44, poz. 267).
  • Mapa Szczegółowa Polski Wojskowego Instytutu Geograficznego, P42 S28 A, ark. Schadeck (Szadek), 1:25 000, wyd. niemieckie z 1944 r., Oberkommando des Heeres, Generalstab, Archiwum Kartograficzne Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
  • Mapa Szczegółowa Polski Wojskowego Instytutu Geograficznego, P42 S28 B, ark. Wodsjerody (Wodzierady), 1:25 000, wyd. niemieckie z 1941 r., Reichsamt für Landesaufnahme, zbiory Biblioteki Wydziału Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego.
  • Parcelacja i Osadnictwo (parę słów o reformie rolnej), Towarzystwo Oświaty Narodowej, Warszawa 1921.
  • Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, województwo łódzkie, t. II, Warszawa 1925.
  • Ustawa z dn. 7 maja 1920 r. o likwidacji serwitutów na terenie b. Królestwa Kongresowego (Dz.U. 1920, nr 42, poz. 249).
  • Ustawa z dn. 6 lipca 1920 r. o organizacji urzędów ziemskich (Dz.U. 1920, nr 70, poz. 461).
  • Ustawa z dn. 15 lipca 1920 r. o wykonaniu reformy rolnej (Dz.U. 1920, nr 70, poz. 462).
  • Ustawa z dn. 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej (Dz.U. 1927, nr 1, poz. 1).
  • Bandurka M., Zmiany administracyjne i terytorialne ziem województwa łódzkiego w XIX i XX w., Łódź 1995.
  • Bartosiewicz B., Antoni Adam Leopold – rozmowa z ostatnim przedwojennym właścicielem Rzepiszewa, ,,Biuletyn Szadkowski” 2007, t. 7, s. 201–204.
  • Cepil M., Figlus T., Parcelacja wsi w okresie międzywojennym i jej reperkusje osadnicze na przykładzie folwarków Orzeszków, Wielenin i Zieleń, ,,Biuletyn Uniejowski” 2018, t. 7, s. 29–45.
  • Figlus T., Przemiany struktur przestrzennych osadnictwa wiejskiego w Polsce, [w:] M. Halamska, M. Stanny, J. Wilkin (red.), Ciągłość i zmiana. Sto lat rozwoju polskiej wsi, Wyd. Scholar, Warszawa 2019, s. 709–739.
  • Figlus T., Zagadnienie morfogenezy i przemian rozplanowania wsi na tle rozwoju osadnictwa w zachodniej części gminy Szadek, ,,Biuletyn Szadkowski” 2016, t. 16, s. 91–116.
  • Figlus T., Zagadnienie morfogenezy i przemian rozplanowania wsi na tle rozwoju osadnictwa we wschodniej części gminy Szadek, ,,Biuletyn Szadkowski” 2016, t. 16, s.117–140.
  • Firlej K., Formy organizacyjne zagospodarowania ziem polskich na przestrzeni wieków, ,,Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy”, 2011, nr 4, s. 21–36.
  • Giliczyński B., Likwidacja serwitutów na zasadzie ustawy z dn. 7 maja 1920 r., Warszawa 1921.
  • Groniowski K., Serwituty, [w:] A. Mączak (red.), Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1945 r., t. 2. Warszawa 1981, s. 258.
  • Klemantowicz D., Większa własność ziemska okolic Szadku w okresie międzywojennym, ,,Biuletyn Szadkowski” 2007, t. 7, s. 61–76.
  • Konopka K., Konieczność reform agrarnych w Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej, ,,Economy and Management” 2009, nr 1, s. 7–19.
  • Konopka K., Mechanizm reform agrarnych w Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej (1918–1939), Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok 2010.
  • Kowalik-Bodzak D., Wpływ podziału spadkowego, komasacji i parcelacji na zmianę układów przestrzennych wsi w powiecie puławskim od połowy XIX w., „Dokumentacja Geograficzna” 1964, z. 4, s. 97–152.
  • Machałek M., Przemiany polskiej wsi w latach 1918–1989, ,,Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym” 2013, t. 26 nr 3, s. 55–80.
  • Mieszczankowski M., Rolnictwo II Rzeczypospolitej, Książka i Wiedza, Warszawa 1983.
  • Noniewicz C., Reforma rolna na Wileńszczyźnie w okresie międzywojennym, ,,Optimum. Studia Ekonomiczne” 2014, nr 6(72), s. 93–112.
  • Prochownik A., Przemiany struktury osadniczo-agrarnej wsi powiatu proszowickiego od polowy XIX wieku do 1960 r. (na wybranych przykładach), „Dokumentacja Geograficzna” 1965, z. 6, s. 159.
  • Rosłoniec S., Serwituty, ,,Ziemia sieradzka”, 1922, nr 15.
  • Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, wyd. B. Chlebowski, F. Sulimierski, W. Walewski, Warszawa 1880–1902.
  • Stelmachowski A., Prawo rolne, Wyd. LexisNexis, Warszawa 2006.
  • Turczyn M., Szadek na tle podziałów administracyjnych Polski, ,,Biuletyn Szadkowski” 2001, t. 1, s. 65–75.
  • Ziętara W., Społeczny czy ekonomiczny charakter reform rolnych w Polsce w okresie między- i powojennym, ,,Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich” 2015, t. 102, z. 1, s. 31–45.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-28ec636a-741f-4a56-915f-a2ca5bf5e84c
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.