Struktura funkcjonalna placu rynkowego w Szadku

• Authors: Nowicki Paweł

Title variants

EN

The functional structure of town square in Szadek

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Plac rynku jako centralna, ogólnodostępna przestrzeń wymiany handlowej historycznie pełniła kluczową rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym miasta. Obecnie, po transformacji ustrojowej, rynki tracą funkcje targowe i kreowane są jako przestrzenie reprezentacyjne oraz tereny rekreacji. Jednocześnie, w części miast badacze obserwują silną presję w faworyzowaniu transportu samochodowego, który z jednej strony pozwala na komfortowe dostanie się do centrum i obsługę ludności, z drugiej zaś stanowi przeszkodę dla realizacji wypoczynku. Celem artykułu jest charakterystyka placu rynkowego w Szadku pod względem morfologicznym oraz sposobu jego użytkowania.

EN

The market square as an open space in historic city was crucial throughout the ages for the socio-economic development of towns. After political transformation in Poland in 1989 town squares lost their market function. Currently can be observed investments in enhancement of the representational function and green spaces. At the same time, local governments in some cities favour cars and road transport even in little squares (at the expense of quiet rest). The aim of the article is to characterize the space of the town square in Szadek, including a morphological analysis and functional approach.

Keywords

PL

rynek; plac; miasto historyczne; Szadek

EN

town square; market square; square; historic city; Szadek

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Biuletyn Szadkowski
• Year: 2019
• Issue: 19
• Pages: 107-121

Contributors

author

Nowicki Paweł

• Instytut Zagospodarowania Środowiska i Polityki Przestrzennej, Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki

References

• Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Zbiór Kartograficzny, sygn. 323–26, Plan Miasta Powiatowego Szadek w Obwodzie Sieradzkim w Guberni Kaliskiej z 1824 r.
• Wydziałowe Archiwum Kartograficzne, Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Zasób kartograficzny, Centralny fragment miasta z planu Deutsche Heereskarte, Arkusz Schadeck z 1944 r., http://igrek.amzp.pl/details.php?id=6911 [dostęp: 25.04.2019].
• Adamczewska-Wejchert H., Wejchert K., Małe miasta. Problemy urbanistyczne stale aktualne, Wyd. Arkady, Warszawa 1986.
• Bartoszewicz A., Późnośredniowieczny Szadek i jego mieszkańcy w świetle zapisek z najstarszej księgi miejskiej, „Biuletyn Szadkowski” 2006, t. 6, s. 111–126.
• Bernaciak A., Współczesne przemiany centrów miast w świetle wybranych doświadczeń amerykańskich i europejskich, „Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny” 2015, t. 77, z. 4, s. 265–275.
• Bierwiaczonek K., Społeczne znaczenie miejskich przestrzeni publicznych, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2016.
• Bogucka M., Samsonowicz H., Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź, 1986.
• Chylińska D., Kosmala G., Sakralizacja przestrzeni wobec współczesności, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego” 2012, nr 17 Sacrum w krajobrazie, s. 47–68.
• Czarnecki B., Plac rynkowy współczesnego małego miasta w Polsce na przykładzie Białostocczyzny, Wyd. Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Białystok 2003.
• Davies N., Boże Igrzysko, Wyd. Znak, Kraków 2010.
• Gargała M., Lichołai L., Kierunki przekształceń rynków małych miast Podkarpacia wynikające z nowych trendów gospodarowania przestrzenią, „Problemy Ekologii Krajobrazu” 2014, t. XXXVII Wybrane zagadnienia z problematyki gospodarowania przestrzenią, s. 59–69.
• Graczyk R., Identyfikacyjna funkcja dominanty architektonicznej w strukturze małego miasta, Wyd. Politechniki Poznańskiej, Poznań 2015.
• Jastrząb T., Place i rynki jako zagadnienie urbanistyczne, Wyd. Politechniki Poznańskiej, Poznań 2002.
• Kowara S., Zmiany zagospodarowania w Szadku w drugiej połowie XX w., „Biuletyn Szadkowski” 2012, t. 12, s. 23–40.
• Kozakiewicz (red.), Słownik terminologiczny sztuk pięknych, hasło: rynek, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2003.
• Krier R., Urban Space, Academy Editions, 1991.
• Kucharzewska J., Współczesne inwestycje w relacji z zabytkowymi układami przestrzennymi na przykładzie bydgoskiego rynku i toruńskich jordanek. „Biuletyn KPZK PAN” 2012, nr 249, s. 115–133.
• Kulesza M., Morfogeneza miast na obszarze Polski Środkowej w okresie przedrozbiorowym. Dawne województwa łęczyckie i sieradzkie, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2001.
• Kulesza M., Rozwój przestrzenny i współczesna struktura morfogenetyczna Szadku, „Biuletyn Szadkowski” 2003, t. 3, s. 55–71.
• Lorens P., Tkanka miejska, [w:] P. Lorens, J. Martyniuk-Pęczek (red.), Wprowadzenie do projektowania urbanistycznego, Akapit–DTP, Gdańsk 2014, s. 24–41.
• Majewska A., Centrum miasta jako forum miejskiej aktywności – reaktywacja przestrzeni miejskiej, „Przestrzeń i Forma” 2017, nr 29, s. 109–120.
• Marszał T., Pompa – element małej architektury rynku szadkowskiego (rys historyczny), „Biuletyn Szadkowski” 2006, t. 6, s. 153–159.
• Marszał T. , Szadek. Monografia Miasta, Zarząd Miasta i Gminy Szadek, Szadek 1995.
• Pasiut A., Targowisko we współczesnym mieście – w poszukiwaniu formy, „Przestrzeń i forma” 2017, nr 17, s. 445–456.
• Przesmycka E., Serce współczesnego miasta, „Czasopismo Techniczne. Architektura” 2008, t. 105, z. 4–A, s. 77–87.
• Saterus P., Leksykon urbanistyki i planowania przestrzennego, Wyd. BEL Studio, Warszawa 2013.
• Siestrzewitowska M., Próba analizy urbanistycznej rynku małego miasta na przykładzie Kraśnika przy zastosowaniu teorii Kazimierza Wejcherta, „Czasopismo techniczne. Architektura” 2010, R. 107, z. 6, s. 203–211.
• Suliborski A., Funkcje miast, [w:] S. Liszewski (red.), Geografia urbanistyczna, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2001, s. 235–275.
• Twardzik M., Rozwój nowoczesnego handlu w małych miastach i obszarach wiejskich w strefie zewnętrznej metropolii (przykład województwa śląskiego), „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 2016, nr 279, s. 85–96.
• Wantuch-Matala D., Przeobrażenia przestrzeni publicznej w małych miastach Europy Zachodniej, „Przestrzeń i Forma” 2015, z. 2, s. 179–190.
• Wardas M., Such J., Analiza zawartości metali ciężkich w nawarstwieniach historycznych Krakowa i ich rola wskaźnikowa w badaniach archeologicznych, „Geologia” 2009, t. 35, z. 1, s. 101–115.
• Wardas M., Zaitz E., Pawlikowski M., Rozpoznanie historycznych nawarstwień i podziemnej infrastruktury Krakowa, Kazimierza i ich przedmieść, „Roczniki Geomatyki” 2007, t. 5, z. 8, s. 235–247.
• Wejchert K., Miasteczko polskie jako zagadnienie urbanistyczne, Wydawnictwo Ministerstwa Odbudowy, nr 8, Warszawa 1947.
• http://www.nasze.fm/news,16828 [dostęp: 28.04.2019].
• https://sjp.pl/rynek [dostęp: 30.04.2019].