Buberowska krytyka „Boga filozofów”

• Authors: Jasiński Karol

Title variants

EN

Martin Buber’s Criticism of the “Philosophers’ God”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł prezentuje M. Bubera († 1965) linie krytyki wybranych filozoficznych i psychologicznych koncepcji Absolutu. Autor dokonuje tego wprowadzając odróżnienie Boga uprzedmiotowionego (idea Absolutu obecna w określonymi systemie myśli) i Boga żywego (Bóg doświadczenia i dialogu). W artykule została przytoczona buberowska krytyka koncepcji myślicieli: B. Spinozy (zarzut redukcji Boga do sfery myśli i odmówienia mu osobowości), I. Kanta (krytyka sprowadzenia Boga do zasady moralnej i gwaranta szczęścia człowieka), G.W.F. Hegla (zarzut utożsamienia Boga z pojęciem), F. Nietzschego (krytyka śmierci Boga jako moralnego prawodawcy i ubóstwienia człowieka), H. Cohena (zarzut redukcji Boga do idei prawdy), H. Bergsona (krytyka idei Boga jako „wysiłku stwórczego”), M. Heideggera (zarzut przesunięcia Boga do ludzkiej sfery subiektywności oraz traktowanie Go jako idei), J.P. Sarte’a (krytyka opisu relacji między Bogiem a człowiekiem w formie podmiotowo-przedmiotowej, negowania podstawowego fakt ludzkiej egzystencji – „bycia danym”) oraz C.G. Junga (zarzut psychologizacji Boga oraz redukcji doświadczenia religijnego do psychologicznego).

EN

The article presents Martin Buber’s († 1965) critique of selected lines of philosophical and psychological concept of the Absolute. The present author executes this task by introducing the distinction between objectified God (the idea of the Absolute present in certain system of thought) and the living God (the God of experience and dialogue). This article cites M. Buber’s criticism of thinkers’ concepts: B. Spinoza’s (the objection of reducing God to the realm of thoughts and the denial of His personality), I. Kant’s (the criticism of reducing God to moral principles and to the position of a guarantor of human happiness), G.W.F. Hegel’s (the objection of identifying God with the concept), F. Nietzsche’s (the criticism of the death of God – the moral legislator – and the deification of man), H. Cohen’s (the objection of reducing God to the idea of truth), H. Bergson’s (the critique of the idea of God – the “creative effort”), M. Heidegger’s (the complaint of shifting God to the human realm of subjectivity and treating Him as an idea), J.P. Sartre’s (the critics of descripting the relationship between God and man in a subject-object form and of denying the basic fact of the human existence: “being given”), and C.G. Jung’s (the complaint of psychologising God and of reducing the religious experience to a psychological one).

Keywords

PL

Martin Buber; Bóg filozofii i wiary; filozofia; psychologia

EN

Martin Buber; the God of philosophy and faith; philosophy; psychology

• Publisher: Verbinum / Wydawnictwo Księży Werbistów
• Journal: Nurt SVD
• Year: 2014
• Issue: 2
• Pages: 91-109

Dates

published

2014-12-01

Contributors

author

Jasiński Karol

References

• M. Buber, Zur Geschichte des dialogischen Prinzips, [w:] tenże, Werke. Erster Band. Schriften zur Philosophie, München u. Heidelberg 1962.
• M. Buber, Gottesfinsternis, [w:] tenże, Werke. Erster Band..., dz. cyt, s. 539; tenże, On Judaism, New York 1967.
• R. Bielander, Martin Bubers Rede von Gott. Versuch einer philosophischen Würdigung des religiösen Denkens, Bern-Frankfurt 1975.
• M. Buber, Die Götter der Völker und Gott, [w:] tenże, Werke. Zweiter Band. Schriften zur Bibel, München u. Heidelberg 1964.
• F. Kaufmann, Martin Bubers Religionphilosophie, [w:] P.A. Schilpp, M. Friedman (red.), Martin Buber, Stuttgart 1963.
• J. Dourley, Response to Barbara Stephens’s „The Martin Buber-Carl Jung Disputations: Protecting the Sacred in the Battle for the Boundaries of Analytical Psychology” (JAP, 2001, 46, 3, 455-91), "Journal of Analitical Philosophy", nr 3, 2002.
• M. Buber, Drei Reden über das Judentum, Frankfurt a.M. 1920.
• B. Spinoza, Etyka, tłum. I. Myślicki, Warszawa 1954.
• M. Buber, Miejsce Kopernika w filozofii, tłum. M. Galas, „Znak”, nr 5, 1995.
• Ch. Schütz, Verborgenheit Gottes. Martin Bubers Werk – Eine Gesamtdarstellung, Zürich-Einsiedeln-Köln 1975.
• M. Buber, Die chassidische Botschaft, [w:] tenże, Werke. Dritter Band. Schriften zum Chassidismus, München u. Heidelberg 1963.
• I. Kant, Krytyka praktycznego rozumu, tłum. J. Gałecki, Warszawa 2004.
• I. Kant, Krytyka czystego rozumu, tłum. R. Ingarden, Kęty 2001.
• G.W.F. Hegel, Encyklopedia nauk filozoficznych, tłum. Ś.F. Nowicki, Warszawa 1990.
• G.W.F. Hegel, Fenomenologia ducha, tłum. Ś.F. Nowicki, Warszawa 2002.
• J. Wahl, Martin Buber und die Existenzphilosophie, [w:] P.A. Schilpp, M. Friedman (red.), Martin Buber, Stuttgart 1963.
• F. Nietzsche, Zapiski o nihilizmie, tłum. G. Sowiński, „Znak”, nr 6, 1994.
• F. Nietzsche, Tako rzecze Zaratustra, tłum. W. Berent, Poznań 1995.
• A. Gielarowski, „Zaćmienie Boga”, czyli uwagi Martina Bubera o filozofii „śmierci Boga”, „Logos i Ethos”, nr 1, 2001.
• H. Bergson, Dwa źródła moralności i religii, tłum. P. Kostyło, K. Skorulski, Kraków 1993.
• H. Bergson, Ewolucja twórcza, tłum. F. Znaniecki, Kraków 2004.
• L. Kołakowski, Wstęp, [w:] H. Bergson, Ewolucja twórcza, tłum. F. Znaniecki, Kraków 2004.
• M. Heidegger, Holzwege, Frankfurt a.M. 1963.
• M. Heidegger, Erläuterungen zu Hölderlins Dichtung, Frankfurt a.M. 1981.
• D. Novak, Buber’s Critique of Heidegger, „Modern Judaism”, nr 2, 1985.
• J.P. Sartre, Egzystencjalizm jest humanizmem, tłum. J. Krajewski, Warszawa 1998.
• J.P. Sartre, Being and Nothingness. An Essay on Phenomeological Ontology, tłum. H. Barnes, Nowy Jork, 1966.
• T. Blech, Der Andere als der Fremde und Bildung als Ereignis des Fremden. Überlegungen zu Sartres Philosophie, „Im Gespräch”, nr 7, 2003.
• M. Ihle, Die Gottesfrage in der Gottesfinsternis. Grundtendenzen der Religionsphilosophie und Theologie Martin Bubers nach 1945, [w:] W. Licharz (red.), Martin Bubers Erbe für unsere Zeit, Arnoldshainer Texte, t. 31, Frankfurt a.M. 1985.
• M. Buber, Elemente des Zwischenmenschlichen, [w:] tenże, Werke. Erster Band. Schriften zur Philosophie, München u. Heidelberg 1962.
• B.D. Stephens, The Martin Buber-Carl Jung Disputations: Protecting the Sacred in the Battle for the Boundaries of Analytical Psychology, "Journal of Analitical Philosophy", nr 1, 2001.
• C.G. Jung, Archetypy i symbole. Pisma wybrane, tłum. J. Prokopiuk, Warszawa 1981.
• C.G. Jung, Psychologie und Alchemie, Zürich 1952.
• C.G. Jung, Psychologie und Religion, Zürich-Leipzig 1940.
• C.G. Jung, Typy psychologiczne, tłum. R. Reszke, Warszawa 1997.
• H.W. Schneider, Die geschichtliche Bedeutung der Buberschen Philosophie, [w:] P.A. Schilpp, M. Friedman (red.), Martin Buber, Stuttgart 1963.
• G. Wehr, „Was sollen uns die oberen Welten!“ Martin Bubers Verhältnis zum Denken Rudolf Steiners und Hugo Bergmanns. Versuche einer Vermittlung, „Im Gespräch”, nr 2, 2001.
• K. Tarnowski, Usłyszeć Niewidzialne. Zarys filozofii wiary, Kraków 2005.
• M. Buber, Gog und Magog. Eine Chronik, [w:] tenże, Werke. Dritter Band. Schriften zum Chassidismus, München u. Heidelberg 1963.

Identifiers

ISSN

1233-9717