Zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego nowych miast. Przykład Polski i Węgier

• Authors: Konecka-Szydłowska Barbara

Title variants

EN

Differences in the level of the socio-economic development of new towns. An example of Poland and Hungary

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W latach 1989-2015, a więc od początku okresu transformacji społeczno- -gospodarczej, liczebność zbioru miast polskich i węgierskich zmieniała się prawie corocznie. W omawianym okresie liczba miast w Polsce wzrosła z 822 do 915, czyli o 11%, a na Węgrzech aż o 211%, tj. ze 162 do 343. Głównym celem pracy jest opis zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego nowych miast w Polsce i na Węgrzech. Do podstawowych etapów postępowania badawczego należą: 1) ogólna charakterystyka procesu umiastowienia i zbioru nowych miast w Polsce i na Węgrzech, 2) wskazanie podobieństw i różnic w poziomie rozwoju nowych miast, 3) klasyfikacja nowych miast ze względu na poziom rozwoju społeczno-gospodarczego.

EN

In the years 1989-2015, i.e. since the start of the socio-economic transformation, the size of the set of Polish and Hungarian towns kept changing almost from year to year. In that period the number of towns in Poland grew from 822 to 915, i.e. by 11%, and in Hungary by as much as 211%, from 162 to 343. The chief goal of this paper is to describe differences in the level of socio-economic development of those new towns in Poland and Hungary. The basic steps in the research procedure will include: (1) a general characterization of the process of an increase in the number of towns and of the sets of new towns in Poland and Hungary; (2) an identification of similarities and differences in the level of development of those new towns, and (3) a classification of the new towns in terms of the level of their socio-economic development.

Keywords

PL

Małe miasta; Nowe miasta; Polska; Rozwój społeczno-gospodarczy; Węgry

EN

Hungary; New towns; Poland; Small towns; Socio-economic development

• Publisher: Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Journal: Studia Ekonomiczne
• Year: 2017
• Volume: 327
• Pages: 145-163

Contributors

author

Konecka-Szydłowska Barbara

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej. Zakład Analizy Regionalnej

References

• Bagiński E. (1992), Rodowód nowego miasta Jelcz-Laskowice, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
• Cosmós G. (2015), The Ranking of Cities as Centres of the Hungarian Economy 1992- 2012, “Regional Statistics”, Vol. 5, No. 1, s. 66-85.
• Czyż T. (2016), Metoda wskaźnikowa w geografii społeczno-ekonomicznej, „Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna”, nr 34, s. 9-20.
• Drobek W. (1996), Tryb formalny i praktyka nadawania praw miejskich w Polsce [w:] S. Czaja (red.), Gospodarka, środowisko przyrodnicze, informacja, Ogólnopolska Konferencja Naukowa, Pokrzywna – Wrocław, s. 211-215.
• Drobek W. (1999), Rola małych miast zdegradowanych w sieci osadniczej Śląska, PIN Instytut Śląski w Opolu, Opole.
• Drobek W. (2002), Polskie nowe miasta (1977-2001) [w:] J. Słodczyk (red.), Przemiany bazy ekonomicznej i struktury funkcjonalnej miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, s. 71-84.
• Drobek W., Dawidejt-Jastrzębska E. (2011), Przekształcenia krajobrazu kulturowego Korfantowa [w:] B. Bartosiewicz, T. Marszał (red.), Kierunki i uwarunkowania małych miast z perspektywy 20 lat transformacji. Studium przypadków, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 83-101.
• Fogel P., Godula E. (2011), Struktura przestrzenna małego miasta na obszarze metropolitalnym Warszawy na przykładzie Halinowa [w:] B. Bartosiewicz, T. Marszał (red.), Kierunki i uwarunkowania małych miast z perspektywy 20 lat transformacji. Studium przypadków, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 71-81.
• Heffner K. (1987), Przekształcenia w układzie morfologicznym ośrodka lokalnego (na przykładzie Korfantowa, województwo opolskie) [w:] K. Heffner (red.), Problemy przestrzennego zagospodarowania ośrodków lokalnych (na przykładzie Korfantowa w województwie opolskim), IŚ, Opole.
• Heffner K., Drobek W. (1992), Powierzchnia i przebieg granic miasta Korfantów [w:] Prawne, administracyjne i przestrzenne uzyskania praw miejskich przez miejscowość Korfantów (gmina Korfantów, województwo opolskie), Zbiory Specjalne Biblioteki PIN-IŚ, A. 3246, Opole.
• Jelonek A. (1989), Nowe miasto w badaniach geograficznych, „Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica”, t. 11, s. 289-293.
• Kołtuniak J. (2002), Piotrków Kujawski. Zarys dziejów miasta i parafii, Wydawnictwo ATLAS, Bydgoszcz.
• KPZK 2030 (2011), Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, http://www.wzs.wzp.pl/sites/default/files/files/19683/89272000_1412985316_Koncepcja_Przestrzennego_Zagospodarowania_Kraju_2030.pdf (dostęp: 15 grudnia 2016).
• Konecka-Szydłowska B. (2011), Małe miasta nowo utworzone w procesie urbanizacji [w:] B. Bartosiewicz, T. Marszał (red.), Przemiany przestrzeni i potencjału małych miast w wybranych regionach Polski – z perspektywy 20 lat transformacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 9-25.
• Konecka-Szydłowska B. (2012), Szanse i zagrożenia rozwoju nowo utworzonych małych miast [w:] J. Słodczyk, M. Paradowska (red.), Studia miejskie, nr 7, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego. Opole, s. 123-134.
• Konecka-Szydłowska B. (2013), Percepcja przestrzeni małego miasta na przykładzie Gościna, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica”, z. 15, s. 225-336.
• Konecka-Szydłowska B. (2015), Restituted Towns and Their Socio-Economic Conditions for Development / Społeczno-gospodarcze uwarunkowania rozwoju miast restytuowanych [in:] R. Krzysztofik, M. Dymitrow (red.), Degraded and Restituted Towns in Poland: Origins, Development, Problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, Gothenburg, University of Gothenburg, s. 119-138.
• Konecka-Szydłowska B., Perdał R. (2017), Rola nowych miast w lokalnym rozwoju społeczno-gospodarczym, „Wiadomości Statystyczne”, nr 3(670), s. 28-48.
• Konecka-Szydłowska B., Trócsányi A., Pirisi G. (2015), Urbanisation in a Formal Way? The Different Roles and Characteristics of “New Towns” in Poland and Hungary, X International Conference “Man-City-Nature”, 12-13 października, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Korcelli P. (2007), Podstawowe węzły układu osadniczego Polski na tle europejskiego systemu osadniczego (aglomeracje-metropolie), „Biuletyn KPZK PAN”, nr 233, s. 87-113.
• Kosecki A., Stawarz A., red. (2005), Tożsamość społeczno-kulturowa współczesnego miasta w Polsce, PTEM, Warszawa–Pułtusk.
• Krzysztofik R. (2005), Proces kształtowania się sieci miejskiej w Polsce w okresie od XIII do XX wieku, „Czasopismo Geograficzne”, t. 76, z. 4, s. 383-393.
• Krzysztofik R. (2006), Nowe miasta w Polsce w latach 1980-2009. Geneza i mechanizmy rozwoju. Próba typologii, Wydział Nauk o Ziemi, Uniwersytet Śląski, Sosnowiec.
• Krzysztofik R., Dymitrow M., eds. (2015), Degraded and Restituted Towns in Poland: Origins, Development, Problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg.
• Kwiatek-Sołtys A. (1997), Nowe miasto-Świątniki Górne [w:] Przyrodnicze i społeczne walory Mazowsza w dobie restrukturyzacji, 46 Zjazd PTG, Rynia, s. 216.
• Kwiatek-Sołtys A. (2002), Miejsce byłych miast w sieci osadniczej południowej Polski, Czynniki i bariery regionalnej współpracy transgranicznej – bilans dokonań, 50. Zjazd PTG, Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów, s. 425-432.
• Najgrakowski M. (2009), Miasta Polski do początku XXI wieku, Dokumentacja Geograficzna 39, IGiPZ, PAN, Warszawa.
• Niedźwiecka-Filipiak I. (2008), Przemiany przestrzenne małego miasta na przykładzie Prusic, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 10, PTG, Sosnowiec.
• Nowak S. (2007), Metodologia badań socjologicznych, WN PWN, Warszawa.
• Perkal J. (1953), O wskaźnikach antropologicznych, „Przegląd Antropologiczny”, vol. 19, s. 209-219.
• Pukowska-Mitka M., Stoińska H. (1995), Pilica – nowe miasto w województwie katowickim, Wybrane zagadnienia geograficzne, Wydawnictwo WNoZ Uniwersytetu Śląskiego, Sosnowiec-Katowice, s. 93-105.
• Runge J. (2007), Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Sarfalvi B. (1985), Geography of the Hungarian Settlement System, Annales Universitatis Scientiarum Budapestinensis. Sectio Geographia, Hungarian Academy of Sciences, Budapest.
• Siemiński J.L. (1991), Teraźniejszość i przyszłość małych miasteczek, „Wiadomości Statystyczne”, nr 9, s. 26-29.
• Smith D. (1972), Geography and Social Indicators, “South African Geographical Journal”, Vol. 54, s. 43-57.
• Sokołowski D. (2014), New Towns in Poland, “Bulletin of Geography, Socio-Economic Series”, nr 23, s. 149-160.
• Szlachta J. (1984), Kryteria nadawania praw miejskich, „Miasto”, z. 11, s. 18-19.
• Szmytkie R. (2003), Próba zastosowania kryterium fizjonomicznego w procedurze nadawania praw miejskich, „Czasopismo Geograficzne”, t. 74, z. 4, s. 345-353.
• Szmytkie R. (2012), Zmiana liczby miast w Polsce w okresie powojennym [w:] S. Ciok, S. Dołzbłasz (red.), Problemy współpracy transgranicznej i kształtowania ponadkrajowych powiązań gospodarczych, Rozprawy Naukowe IGiRR UW, nr 28, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 155- 171.
• Szmytkie R., Krzysztofik R. (2011), Idea miejskości w Polsce [w:] B. Namyślak (red.), Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych, t. 2: Zmiany funkcjonalno-przestrzenne miast i obszarów wiejskich, Rozprawy Naukowe IGiRR UW, nr 20, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 25-38.
• Szymańska D. (1988), Nowe miasta w Polsce i ich struktura społeczno-ekonomiczna, „Czasopismo Geograficzne”, t. 77, z. 1-2, s. 69-82.
• Szymańska D. (1993), New Towns in Regional Development, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Szymańska D. (1996a), Nowe miasta w systemach osadniczych, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Szymańska D. (1996b), Socio-Economic Problems of the New Town Borne Sulinowo, “Eastern European Countryside”, t. 2, s. 95-100.
• Szymańska D. (2005), New Towns in the Settlement Systems in Central-Eastern European Countries [w:] I. Etessam, R. Karbalaei Nouri, F. Riahi Dehkordi (eds.), New Towns. Development Corporation (NTDC) – The Ministry of Housing and Urban Development, Tehran, Iran, s. 187-219, https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/2987/NEW%20TOWNS%20IN%20THE%20SETTLEMENT%20SYSTEMS%20IN%20CENTRAL.pdf;sequence=1 (dostęp: 20.10.2016).
• Thiel M., Zaniewska H. (2012), Halinów – miasto ogród? „Problemy Rozwoju Miast”, z. 2, s. 53-67.
• Trócsányi A., Pirisi G. (2009), The Transformation of Villages into Towns: A Quantitative way of Hungarian Urbanisation, “Studia Universitatis Babes-Bolyai Geographia”, No. LIV(1), s. 75-82.
• Trócsányi A., Pirisi G. (2012), The Development of the Hungarian Settlement Network since 1990 [w:] T. Csapó, A. Balogh (eds.), Development of the Settlement Network in the Central European Countries: Past, Present, and Future, Springer Verlag, Berlin-Heidelberg, s. 63-75.
• Trócsányi A., Pirisi G., Malatyinszki Sz. (2007), A célnál fontosabb a bejárt út. A várossá nyilvánítás gyakorlata Magyarországon, „Falu Város Régió”, nr 3, s. 18-27.
• Zaniewska H. (2013), Rozwój miejskiej sieci osadniczej pod wpływem nadawania statusu miasta nowym jednostkom [w:] W.M. Gaczek (red.), Dynamika, cele i polityka zintegrowanego rozwoju regionów. Aspekty teoretyczne i zarządzanie w przestrzeni, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 191-201.
• Zaniewska H. (2014), Rozmieszczenie przestrzenne i cechy nowych małych miast z przełomu XX i XXI w., „Problemy Rozwoju Miast. Kwartalnik Naukowy Instytutu Rozwoju Miast w Krakowie”, nr XI/III, s. 75-83.
• Zaniewska H., Borcz H., Filipiak-Niedźwiecka I., Barek R., Thiel M. (2013), Małe miasta, które uzyskały prawa miejskie w latach 1989-2011, Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
• Zuzańska-Żyśko E. (2001), Etapy aktywizacji Wojkowic – małego miasta przemysłowego w Zagłębiu Dąbrowskim [w:] A. Szajnowska-Wysocka (red.), Studia nad regionem śląskim, Katowice s. 100-120.
• Zuzańska-Żyśko E. (2006), Społeczno-gospodarcze konsekwencje procesu transformacji na przykładzie Wojkowic – małego miasta pogórniczego [w:] K. Heffner, T. Marszał (red.), Małe miasta – studium przypadków, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 37-44.
• [www 1] https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start (dostęp: 23.10.2016).
• [www 2] http://www.ksh.hu/ (dostęp: 20.10.2016).

Identifiers

ISSN

2083-8611