Wartość komentarza w przekładzie (na przykładzie literatury słoweńskiej)

• Authors: Gawlak Monika

Title variants

EN

The value of comment in Translation: the example of Slovenian literature

SL

Vrednost komentarja v prevodu (primer slovenske literature)

• Languages of publication: PL SL EN

Abstracts

EN

The article deals with the role of comment (as a kind of paratext), which gains a particular status in translation, becoming an additional medium between the author/translator/editor and the primary text and the secondary recipient as well as their cultural universe. This seems important because the translated text is to function in a new environment, a new cultural space; it is supposed to find its way to a new audience, and thus this type of expressions “support” translation in its most important role of a link in cross-cultural communication. The role, nature, and importance of paratext-comments (introductions, prefaces, postscripts) have been examined in the context of translations of Slovenian literature in Poland basing on selected examples. Both the comments of experts-researchers, as well as interpreters themselves, have been taken into consideration. The author notes that, from the ethical point of view, a commentary becomes contributive to the slow process of the recipient realizing the presence of an interpreter and inter-subjective nature of translation, extracts the unfamiliar categories of perception and understanding of the world, brings them closer, making the gesture of seeking “imagined communities”.

SR

Članek obravnava vlogo komentarja (kot vrsto parateksta), ki pridobi svojevrsten status v prevodu, tako da postane dodatna oblika posredovanja med avtorjem / prevajalcem / založnikom in izvirnim besedilom ter naslovnikom prevoda in njegovim kulturnim univerzumom. To se zdi pomembno, saj naj bi prevedeno besedilo zaživelo v novem okolju in kulturnem prostoru, našlo naj bi pot do novega občinstva, torej taka vrsta izraza “podpira” prevod v njegovi verjetno najbolj pomembni vlogi posrednika v medkulturni komunikaciji. vloga, značaj in pomen paratekstov-komentarjev (uvodov, predgovorov, pripisov) so bili proučevani v okviru prevodov slovenske literature na Poljskem, in sicer na podlagi izbranih primerov. Upoštevani so bili komentarji tako raziskovalcev-strokovnjakov kot tudi samih prevajalcev. avtorica ugotavlja, da komentar v etičnem pogledu prispeva k počasnemu procesu uzaveščenja naslovnika o prevajalčevi prisotnosti in intersubjektivnega značaja prevoda, pridobiva neznane kategorije dojemanja in razumevanja sveta, jih približuje, s tem pa išče “pojmovno skupnost” (“imagined commu- nities”).

Keywords

PL

paratekst; komentarz; tłumaczenie; literatura słoweńska; komunikacja międzykulturowa

SL

paratekst, komentar, prevajanje, slovenska književnost, medkulturna komunikacija

EN

paratext; comment; translation; Slovenian literature; cross-cultural communication

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Przekłady Literatur Słowiańskich
• Year: 2017
• Volume: 8
• Issue: 1
• Pages: 57-69

Dates

published

2017.12.31

Contributors

author

Gawlak Monika

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Genette G., 2014: Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia. T. Stróżyński, A. Milecki, tłum. Gdańsk, Słowo / Obraz Terytoria.
• Jarniewicz J., 2012: Gościnność słowa. Szkice o przekładzie literackim. Kraków, Znak.
• Łebkowska A., 2012: Narracja. W: M.P. Markowski, R. Nycz, red.: Kulturowa teoria literatury. Kraków, Universitas.
• Majdzik K., 2015: Przekład czyli na styku dwóch podmiotowości. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Markiewicz H., 1984: Tytuły dzieł literackich. W: Idem: Wymiary działa literackiego. Kraków, Wydawnictwo Literackie.
• „Między Oryginałem a Przekładem” 2011, t. 17: Parateksty przekładu.
• Skibińska E., red., 2009: Przypisy tłumacza. Kraków, Księgarnia Akademicka.
• Sznajnert D., 2011: Intencja autora i interpretacja — między inwencją a atencją. Teksty i parateksty. Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Tokarz B., 1998: Intersubiektywność i intertekstualność przekładu artystycznego. W: Eadem: Wzorzec, podobieństwo, przypominanie. Katowice, Wydawnictwo Śląsk, s. 10—26.
• Tokarz B., 2010: Spotkania. Czasoprzestrzeń przekładu artystycznego. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Venuti L., 2009: Przekład, wspólnota, utopia. W: P. Bukowski, M. Heydel, red.: Współczesne teorie przekładu. Antologia. Kraków, Znak.
• Virk T., 1991: Postmoderna in ‘mlada slovenska proza’. Maribor, Obzorja.
• Zaleska Z., 2015: Przejęzyczenie. Rozmowy o przekładzie. Wołowiec, Wydawnictwo Czarne.
• Zupan Sosič A., 2006: Robovi mreže, robovi jaza. Sodobni slovenski roman. Maribor, Litera.

Notes

PL

Artykuł był pierwotnie opublikowany w tomie: M. Gawlak, A. Świeściak, red., 2016: Komunikacja międzykulturowa. Przekład  /  komparatystyka  /  teoria i historia literatury. Katowice, Wydawnictwo Śląsk.

EN

The article was first published in: M. Gawlak, A. Świeściak, red., 2016: Komunikacja międzykulturowa. Przekład  /  komparatystyka  /  teoria i historia literatury. Katowice, Wydawnictwo Śląsk.

Identifiers

ISSN

1899-9417