Zakres ochrony utworu naukowego – znaczenie wyodrębnienia formy oraz treści

• Authors: Giesen Beata

Title variants

EN

SCOPE OF PROTECTION FOR SCIENTIFIC WORKS – RELEVANCE OF THE DIFFERENCE BETWEEN FORM AND CONTENT

Abstracts

PL

Efekty pracy naukowej stanowią dobro wspólne. Dla nauki szkodliwe jest jednak przyzwalania na nieuczciwe przejmowanie rezultatów pracy naukowców. Szczególny charakter utworów naukowych jest źródłem pewnych problemów, które pojawiają się wówczas, gdy zachodzi konieczność ustalenia zakresu ochrony tego typu dzieł. Art. 1 ust. 21 prawa autorskiego mówi bowiem: ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia; nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne. Nie ulega wątpliwości, że odwołanie się do tezy o ochronie wyłącznie formy w znacznym stopniu ułatwia rozstrzygnięcie wielu sporów. Tak czytelne kryterium pozwala z łatwością ustalić, czy inne dzieło zostało stworzone z naruszeniem cudzego prawa do autorstwa, czy też jest ono samodzielnym utworem, mającym swe źródło w umyśle tego, kto podaje się za jego autora. Ponieważ kryterium formy jest sprawdzalne, gwarantuje ono obiektywność dokonywanej oceny. Ten „ślad”, którym jest forma wyrażenia, pozostawiony przez twórcę w procesie odkrywania obiektywnych prawd pozwala ocenić cały proces badawczy. Oparcie się na porównaniu formy przy badaniu zarzutu naruszenia prawa do autorstwa stanowi rodzaj ułatwienia dowodowego. Nie oznacza to jednak, iż treść dzieła powinna pozostawać poza zasięgiem ochrony. Zasługuje na nią wówczas, gdy wykazuje ona cechy indywidualnej twórczości. Stwierdzenie to odnosi się przede wszystkim do tego typu dzieł, w których nakreślenie linii granicznej pomiędzy formą a treścią albo nie jest w ogólne możliwe, albo nastręcza znacznych trudności. To właśnie w przypadku tego typu dzieł naukowych szczególnego znaczenia nabiera postulat postrzegania utworu jako pewnej harmonicznej całości. Prawo autorskie chroni połączenie formy i treści, chroni indywidualizm twórczy przybierający postać dzieła. Stwierdzenie to nie zmienia faktu, że rezultaty badań naukowych są dobrem wspólnym, z którego nie tylko mamy prawo, ale wręcz obowiązek czynić użytek.

EN

The scope of protection of scientific works from copyrights laws violation – the relevance of the division of form and content. The results of scientific work represent common goods. Nevertheless permitting fraudulent interceptions of scientific works can be harmful for science. The peculiar character of scientific works provides a myriad of problems, which occur when there is a necessity to ascertain the range to be provided for protection of this type of works. Article 1. 21 polish Copyright Law from 4 February 1994 states: “Only the manner of expression may be subject to protection. Protection shall not be afforded to inventions, ideas, procedures, methods, principles of operation, or mathematical concepts”. It goes without saying that referring to the thesis to protect solely the form of the scientific works extensively eases the settlement of many disputes. This clearly presented criterion effectively enables us to pin down if a scientific work was created breaching others’ copyrights or if it is an independent work stemming from the imagination and knowledge of the person which is claiming to be the author. The criterion of form guarantees the objectivity of the evaluation made, because it is certifiable. The unique form of expression of the author in the process of discovering the objective truth, allows us to determine the whole research process. While investigating the possible violation of the copyrights of another person the comparison of forms between different works represents for us an easier gotten proof. But that doesn´t mean that the content shouldn´t be protected either. The content deserves protection when it exhibits characteristics of individual creativity. This concept especially refers to the type of scientific works where it is difficult or almost impossible to set bounds between form and content. In this kind of cases it is of importance to perceive a scientific work as a harmonious whole. Copyright law protects the fusion between form and content and individual creativity as a scientific work. This statement doesn´t change the fact that the attainments in science are common goods and we all not only can use them but even have the obligation to do that.

Keywords

PL

prace naukowe; prawo autorskie; forma i treść; indywidualna kreatywność

EN

scientific works; copyright law; form and content; individual creativity

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Acta Iuris Stetinensis
• Year: 2017
• Issue: 18

Contributors

author

Giesen Beata

• Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego

References

• Altenpoht M., Der urheberrechtliche Schutz von Forschungsresultaten, Bern 1987.
• Barrelet D., Egloff W., Das neue Urheberrecht, Bern 2008.
• Barta J., Markiewicz R., Matlak A., System prawa prywatnego. Prawo autorskie, t. 13, Warszawa 2017.
• Błeszyński J., Staszków M., Prawo autorskie i wynalazcze, Warszawa 1983.
• Fichte J.-G., Beweis der Unrechtmäßigkeit des Büchernachdrucks, „Berliner Monatsschrift” 1793, t. 21, s. 433.
• Hilty R.-M., Das Urheberrecht und der Wissenschaftler, GRUR Int. 2006, s. 179.
• Hubmann H., Der Rechtsschutz der Idee, UFITA 1957, nr 24, s. 7.
• Kohler J., Urheberrecht an Schriftwerken und Verlagsrecht, Stuttgart 1907.
• Kopff A., Dzieło sztuk plastycznych i jego twórca w świetle przepisów prawa autorskiego, Kraków 1961.
• Kopp L., Die Freiheit der Idee und der Schutz von Schriftwerken, Tübingen 2014.
• Markiewicz R., Dzieło literackie i jego twórca w polskim prawie autorskim, Kraków 1984.
• Olesiak B., Problem wartościowania utworu artystycznego ze szczególnym uwzględnieniem relacji utworu do jego fundamentu bytowego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” 2017, nr 1, s. 95.
• Poźniak-Niedzielska M., Niewęgłowski A., Pomysł jako przejaw twórczości w świetle prawa autorskiego, w: Spory o własność intelektualną. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorom Januszowi Barcie i Ryszardowi Markiewiczowi, Warszawa 2013, s. 848.
• Sokołowska D., Pojęcie i postaci utworu w świetle prawa autorskiego, RPEiS 2015, z. 2, s. 75.
• Stieger W., Das Urheberrecht schützt nur die Form. Eine überholte Binsenwahrheit, Festschrift Lucas David zum 60. Geburtstag, Zurych 1996, s. 243.
• System prawa prywatnego. Prawo autorskie, t. 13, red. J. Barta, Warszawa 2017.
• Traple E., Dzieło zależne jako przedmiot prawa autorskiego, Warszawa 1979.
• Ulmer E., Urheber-und Verlagsrecht, Berlin 1980.
• Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, red. P. Ślęzak, Warszawa 2017.
• Waiblinger J., „Plagiat” in der Wissenschaft, Freiburg 2012.