Lęk przed matematyką z perspektywy psychologicznej i edukacyjnej

• Authors: Krzysztof Cipora

Title variants

EN

Lęk przed matematyką z perspektywy psychologicznej i edukacyjnej

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule dokonano przeglądu koncepcji i badań lęku przed matematyką oraz jego konsekwencji. Jest to jeden z istotnych czynników wpływających na poziom osiągnięć matematycznych. Ten specyficzny rodzaj lęku jest względnie niezależny od ogólnej lękowości. Podczas rozwiązywania zadań matematycznych u osób o wysokim poziomie lęku przed matematyką obserwuje się obniżenie pojemności pamięci roboczej oraz deficyty w zakresie hamowania poznawczego. W perspektywie długoterminowej osoby o wysokim poziomie tego rodzaju lęku unikają ścieżek kariery wiążących się z matematyką. Lęk przed matematyką koreluje z poziomem osiągnięć matematycznych, nie jest jednak tożsamy z niskim poziomem umiejętności. Interwencje zmierzające do redukcji tego lęku podnoszą wyniki w testach matematycznych. Nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej cechują się podwyższonym poziomem lęku przed matematyką i często przenoszą go na uczniów.

EN

In this paper math anxiety and its consequences are characterized. Math anxiety is an important factor influencing math achievement. This specific type of anxiety is relatively independent of trait anxiety. When highly math anxious individuals solve math problems, their working memory capacity is restricted and their cognitive inhibition mechanisms are impaired. In the long-term, highly math anxious individuals avoid career pathways related to math. Math anxiety is also related to lower math achievement. Importantly, math anxiety is not equivalent to low math ability. Interventions aimed at reducing math anxiety lead to improvement in math achievement. It is worth noting that pre-service elementary school teachers are characterized by very high math anxiety, which may then be transferred to their pupils.

Keywords

PL

psychologia; lęk przed matematyką; nauczanie matematyki; poznanie matematyczne

EN

psychology; math anxiety; math education; mathematical cognition

• Publisher: Instytut Badań Edukacyjnych
• Journal: Edukacja
• Year: 2015
• Issue: 1(132)
• Pages: 139–150

Contributors

author

Krzysztof Cipora

• Instytut Psychologii, Uniwersytet Jagielloński

References

• Alexander, L. i Martray, C. R. (1989). The development of an abbreviated version of the Mathematics Anxiety Rating Scale. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 22(3), 143–150.
• Ashcraft, M. H. (2002). Math anxiety: personal, educational, and cognitive consequences. Current Directions in Psychological Science, 11(5), 181–185.
• Ashcraft, M. H. i Faust, M. W. (1994). Mathematics anxiety and mental arithmetic performance: an exploratory investigation. Cognition & Emotion, 8(2), 97–125.
• Ashcraft, M. H. i Kirk, E. P. (2001). The relationships among working memory, math anxiety, and performance. Journal of Experimental Psychology: General, 130(2), 224–237.
• Ashcraft, M. H. i Krause, J. A. (2007). Working memory, math performance, and math anxiety. Psychonomic Bulletin & Review, 14(2), 243–248.
• Ashcraft, M. H. i Moore, A. M. (2009). Mathematics anxiety and the affective drop in performance. Journal of Psychoeducational Assessment, 27(3), 197–205.
• Ashcraft, M. H. i Ridley, K. S. (2005). Math anxiety and its cognitive consequences: a tutorial review. W: J. I. D. Campbell (red.), Handbook of mathematical cognition (s. 315–327). New York: Psychology Press.
• Beilock, S. L. (2008). Math performance in stressful situations. Current Directions in Psychological Science, 17(5), 339–343.
• Beilock, S. L., Gunderson, E. A., Ramirez, G. i Levine, S. C. (2010). Female teachers’ math anxiety affects girls’ math achievement. Proceedings of the National Academy of Sciences, 107(5), 1860–1863.
• Buelow, M. T. i Frakey, L. L. (2013). Math anxiety differentially affects WAIS-IV arithmetic performance in undergraduates. Archives of Clinical Neuropsychology, 28(4), 356–362.
• Butterworth, B., Varma, S. i Laurillard, D. (2011). Dyscalculia: from brain to education. Science, 332(6033), 1049–1053.
• Cates, G. L. i Rhymer, K. N. (2003). Examining the relationship between mathematics anxiety and mathematics performance: an instructional hierarchy perspective. Journal of Behavioral Education, 12(1), 23–34.
• Cipora, K. i Nęcka, E. (2012). Kontinua a przestrzeń – przegląd badań nad przestrzennym komponentem poznawczej reprezentacji wielkości i nasilenia. Psychologia – Etologia – Genetyka, 26, 7–21.
• Cipora, K. i Szczygieł, M. (2013a). Gry planszowe jako narzędzie wspomagania rozwoju wczesnych kompetencji matematycznych. Edukacja, 123(3), 60–75.
• Cipora, K. i Szczygieł, M. (2013b). Wyścig liczb – The Number Race – polska wersja językowa narzędzia wczesnej interwencji w przypadku ryzyka dyskalkulii rozwojowej oraz wspomagania rozwoju kompetencji arytmetycznych. Psychologia – Etologia – Genetyka, 27, 71–85.
• Cipora, K. i Szczygieł, M. (2014). Lęk przed matematyką: teoria i wyniki walidacji kwestionariusza AMAS (Abbreviated Math Anxiety Scale) na polskiej próbie. Referat wygłoszony podczas I Interdyscyplinarnej Konferencji Transgresje Matematyczne, Kraków.
• Dehaene, S., Piazza, M., Pinel, P. i Cohen, L. (2005). Three parietal circuits for number processing. W: J. I. D. Campbell (red.), Handbook of mathematical cognition (s. 433–453). New York: Psychology Press.
• Derakshan, N. i Eysenck, M. W. (2009). Anxiety, processing efficiency, and cognitive performance. European Psychologist, 14(2), 168–176.
• Devine, A., Fawcett, K., Szucs, D. i Dowker, A. (2012). Gender differences in mathematics anxiety and the relation to mathematics performance while controlling for test anxiety. Behavioral and Brain Functions, 33(8), 2–9.
• Embertson, J. i Babtie, P. (2010). The dyscalculia assessment. London: Continuum.
• Eysenck, M. W. i Calvo, M. G. (1992). Anxiety and performance: the processing efficiency theory. Cognition and Emotion, 6(6), 409–434.
• Eysenck, M. W. i Fajkowska, M. (2009). Teoria efektywności przetwarzania i jej rozwój. W: M. Fajkowska i B. Szymura (red.), Lęk: geneza, mechanizmy, funkcje (s. 138–157). Warszawa: Scholar.
• Fajkowska, M. i Szymura, B. (2009a). Barwy lęku – jak rozumieć i badać lęk? W: M. Fajkowska i B. Szymura (red.), Lęk: geneza, mechanizmy, funkcje (s. 7–13). Warszawa: Scholar.
• Fajkowska, M. i Szymura, B. (red.) (2009b). Lęk: geneza, mechanizmy, funkcje (s. 7–13). Warszawa: Scholar.
• Hembree, R. (1990). The nature, effects, and relief of mathematics anxiety. Journal for Research in Mathematics Education, 21(1), 33–46.
• Ho, H. Z., Senturk, D., Lam, A. G., Zimmer, J. M., Hong, S., Okamoto, Y., Chiu, S. Y. Nakazawa, Y. i Wang, C. P. (2000). The affective and cognitive dimensions of math anxiety: a cross-national study. Journal for Research in Mathematics Education, 31(3), 362–379.
• Hopko, D. R. (2003). Confirmatory factor analysis of the Math Anxiety Rating Scale – Revised. Educational and Psychological Measurement, 63(2), 336–351.
• Hopko, D. R., Ashcraft, M. H., Gute, J., Ruggiero, K. J. i Lewis, C. (1998). Mathematics anxiety and working memory: support for the existence of a deficient inhibition mechanism. Journal of Anxiety Disorders, 12(4), 343–355.
• Hopko, D. R., Crittendon, J. A., Grant, E. i Wilson, S. A. (2005). The impact of anxiety on performance IQ. Anxiety, Stress & Coping, 18(1), 17–35.
• Hopko, D. R., Mahadevan, R., Bare, R. L. i Hunt, M. K. (2003b). The abbreviated math anxiety scale (AMAS) construction, validity, and reliability. Assessment, 10(2), 178–182.
• Hopko, D. R., McNeil, D. W., Gleason, P. J. i Rabalais, A. E. (2002). The emotional Stroop paradigm: performance as a function of stimulus properties and self-reported mathematics anxiety. Cognitive Therapy and Research, 26(2), 157–166.
• Hopko, D. R., McNeil, D. W., Lejuez, C. W., Ashcraft, M. H., Eifert, G. H. i Riel, J. (2003a). The effects of anxious responding on mental arithmetic and lexical decision task performance. Journal of Anxiety Disorders, 17(6), 647–665.
• Hunt, T. E., Clark-Carter, D. i Sheffield, D. (2011). The development and part validation of a UK scale for mathematics anxiety. Journal of Psychoeducational Assessment, 29(5), 455–466.
• Jameson, M. M. (2013). The development and validation of the Children’s Anxiety in Math Scale. Journal of Psychoeducational Assessment, 31(4), 391–395.
• Krinzinger, H., Kaufmann, L. i Willmes, K. (2009). Math anxiety and math ability in early primary school years. Journal of Psychoeducational Assessment, 27(3), 206–225.
• Lee, J. (2009). Universals and specifics of math self-concept, math self-efficacy, and math anxiety across 41 PISA 2003 participating countries. Learning and Individual Differences, 19(3), 355–365.
• LeFevre, J., DeStefano, D., Coleman, B. i Shanan, T., (2005). Mathematical cognition and working memory. W: J. I. D. Campbell (red.), Handbook of mathematical cognition (s. 361–377). New York: Psychology Press.
• Lyons, I. M. i Beilock, S. L. (2011). Mathematics anxiety: separating the math from the anxiety. Cerebral Cortex, 22(9), 2102–2110.
• Lyons, I. M. i Beilock, S. L. (2012). When math hurts: math anxiety predicts pain network activation in anticipation of doing math. PloS One, 10(7), e48076.
• Ma, X. (1999). A meta-analysis of the relationship between anxiety toward mathematics and achievement in mathematics. Journal for Research in Mathematics Education, 30(5), 520–540.
• Ma, X. i Xu, J. (2004). The causal ordering of mathematics anxiety and mathematics achievement: a longitudinal panel analysis. Journal of Adolescence, 27(2), 165–179.
• Maloney, E. A. i Beilock, S. L. (2012). Math anxiety: who has it, why it develops, and how to guard against it. Trends in Cognitive Sciences, 16(8), 404–406.
• Maloney, E. A., Ansari, D. i Fugelsang, J. A. (2011). The effect of mathematics anxiety on the processing of numerical magnitude. The Quarterly Journal of Experimental Psychology, 64(1), 10–16.
• Maloney, E. A., Risko, E. F., Ansari, D. i Fugelsang, J. (2010). Mathematics anxiety affects counting but not subitizing during visual enumeration. Cognition, 114(2), 293–297.
• Maloney, E. A., Waechter, S., Risko, E. F. i Fugelsang, J. A. (2012). Reducing the sex difference in math anxiety: the role of spatial processing ability. Learning and Individual Differences, 22(3), 380–384.
• Mattarella-Micke, A., Mateo, J., Kozak, M. N., Foster, K. i Beilock, S. L. (2011). Choke or thrive? The relation between salivary cortisol and math performance depends on individual differences in working memory and math-anxiety. Emotion, 11(4), 1000–1005.
• Miller, H. i Bichsel, J. (2004). Anxiety, working memory, gender, and math performance. Personality and Individual Differences, 37(3), 591–606.
• Moyer, R. S. i Landauer, T. K. (1967). Time required for judgments of numerical inequality. Nature, 215, 1519–1520.
• Orzechowski, J. (2012). Magiczna liczba jeden, czyli co jeszcze zmieści się w pamięci roboczej. Kraków: Wydawnictwo niwersytetu Jagiellońskiego.
• Plake, B. S. i Parker, C. S. (1982). The development and validation of a revised version of the mathematics anxiety rating scale. Educational and Psychological Measurement, 42(2), 551–557.
• Ramirez, G. i Beilock, S. L. (2011). Writing about testing worries boosts exam performance in the classroom. Science, 331(6014), 211–213.
• Ramirez, G., Gunderson, E. A., Levine, S. C. i Beilock, S. L. (2013). Math anxiety, working memory, and math achievement in early elementary school. Journal of Cognition and Development, 14(2), 187–202.
• Reinholz, A., Rychwalska, A., Stefańska, J. i Trojan, M. (2003). Wpływ ilości i układu elementów małych zbiorów na jakość subityzowania. Psychologia – Etologia – Genetyka, 8, 91–112.
• Richardson, F. C. i Suinn, R. M. (1972). The Mathematics Anxiety Rating Scale: psychometric data. Journal of Counseling Psychology, 19(6), 551–554.
• Spencer, S. J., Steele, C. M. i Quinn, D. M. (1999). Stereotype threat and women’s math performance. Journal of Experimental Social Psychology, 35(1), 4–28.
• Strelau, J. (2009). Miejsce lęku i zbliżonych konstruktów w badaniach nad temperamentem. W: M. Fajkowska i B. Szymura (red.), Lęk: geneza, mechanizmy, funkcje (s. 211–230). Warszawa: Scholar.
• Strelau, J. (2010). Psychologia różnic indywidualnych. Warszawa: Scholar.
• Strelau, J. (2012). Psychologia temperamentu. Warszawa: PWN.
• Suinn, R. M. i Edwards, R. (1982). The measurement of mathematics anxiety: The Mathematics Anxiety Rating Scale for Adolescents – MARS-A. Journal of Clinical Psychology, 88(3), 576–580.
• Suinn, R. M., Taylor, S. i Edwards, R. W. (1988). Suinn Mathematics Anxiety Rating Scale for elementary school students (MARS-E): psychometric and normative data. Educational and Psychological Measurement, 48(4), 979–986.
• Thomas, G., i Dowker, A. (2000). Mathematics anxiety and related factors in young children. Referat wygłoszony podczas British Psychological Society Developmental Section Conference, Bristol.
• Tooke, D. J. i Lindstrom, L. C. (1998). Effectiveness of a mathematics methods course in reducing math anxiety of preservice elementary teachers. School Science and Mathematics, 98(3), 136–139.
• Vukovic, R. K., Kieffer, M. J., Bailey, S. P. i Harari, R. R. (2013a). Mathematics anxiety in young children: concurrent and longitudinal associations with mathematical performance. Contemporary Educational Psychology, 38(1), 1–10.
• Vukovic, R. K., Roberts, S. O. i Green Wright, L. (2013b). From parental involvement to children’s mathematical performance: the role of mathematics anxiety. Early Education & Development, 24(4), 446–467.
• Wolpe, J. i Wolpe, D. (1999). Wolni od lęku. Lęki i ich terapia. Kraków: WiR Partner.
• Wood, G., Pinheiro-Chagas, P., Júlio-Costa, A., Micheli, L. R., Krinzinger, H., Kaufmann, L., Willmes, K. i Haase, V. G. (2012). Math Anxiety Questionnaire: similar latent structure in Brazilian and German school children. Child Development Research, 2012, 610192.
• Wrześniewski, K., Sosnowski, T. i Matusik, D. (2002). Inwentarz stanu i cechy lęku STAI. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
• Wu, S. S., Barth, M., Amin, H., Malcarne, V. i Menon, V. (2012). Math anxiety in second and third graders and its relation to mathematics achievement. Frontiers in psychology, 3, 162.
• Young, C. B., Wu, S. S. i Menon, V. (2012). The neurodevelopmental basis of math anxiety. Psychological Science, 23(5), 492–501.
• Zeidner, M. (1998). Test anxiety. The state of the art. New York: Plenum Press.

Notes

http://www.edukacja.ibe.edu.pl/images/numery/2015/1-9-cipora-lek-przed-matematyka.pdf

Identifiers

ISSN

0239-6858