Społeczeństwo ryzyka. Teoria, model, analiza krytyczna

• Authors: Janusz Hryniewicz

Title variants

EN

Risk Society. The Theory, Model, Critical Analysis

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Teoria społeczeństwa ryzyka łączy upadek społeczeństwa przemysłowego z pojawieniem się zagrożeń pozazmysłowych i zmianą priorytetów politycznych. Unikanie zagrożeń stało się znaczącym problemem życia politycznego. W myśl teorii społeczeństwa ryzyka upadkowi społeczeństwa przemysłowego towarzyszy wzrost napięć psychicznych. W efekcie przeprowadzonych analiz okazało się, że w społeczeństwie ryzyka odnotowano znacznie mniej zaburzeń psychicznych niż wynikałoby to ze statystyk medycznych. Wraz z zanikiem społeczeństw przemysłowych współczynniki samobójstw wykazywały trend spadkowy. Społeczeństwo ryzyka jest produktem zmian gospodarczych i kulturalnych, i przejawia się w nowej orientacji opinii publicznej i poprzez wzrost popytu na bezpieczeństwo.

EN

The theory of risk society connects the fall of industrial society with grows of non sensual threatens and changes of political priorities. The different kinds of risks and avoidance of them became new topics of political life. Some of the prominent theorists of the theory of risk society have claimed that the fall of industrialsociety is accompanied by an increase in mental tensions, because of growth of threatens. In order to verify these theses the model of risk society was constructed. It turned out that there are probably much fewer mental disorders than evidenced by medical statistics. Asthe industrial societies have vanished, the coefficients of suicides showed a declining trend. The risk society is the product of economic and cultural changes and manifests itself in new orientation of public opinion and growth of demand for safety.

Keywords

PL

nowa gospodarka; teoria społeczeństwa ryzyka; społeczeństwo postindustrialne; zaburzenia psychiczne; samobójstwa; zmiany kulturowe

EN

new economy; theory of risk society; postindustrial society; mental disorder; suicides; cultural changes

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2014
• Volume: 63 (LXIII)
• Issue: 2
• Pages: 9-33

Dates

published

2014

Contributors

author

Janusz Hryniewicz

• Uniwersytet Warszawski

References

• Barber B.R., 2005, Imperium strachu. Wojna, terroryzm i demokracja, przeł: H. Jankowska, Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
• Bartens W., 2011, Zdrowi z urojenia, „Suddeutsche Zeitung“, 16.07.2011, cyt. za „Forum”, 12-18.09.
• Bauman Z., 2000, Ponowoczesność jako źródło cierpień, Warszawa: Wydawnictwo Sic!.
• Beck U., 2002, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, tłum; S. Cieśla, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Beck U., 2006, Living in the world risksociety, “Economy and Society”, vol. 35, N. 3, August 2006: 329–345.
• Beck U., 2009, Ponowne odkrycie polityki; przyczynek do teorii modernizacji refleksywnej, w: U. Beck, A. Giddens, S. Lash, Modernizcja refleksyjna, tłum: J. Konieczny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Beck U. and Lau Ch., 2005, Second modernity as a research agenda: theoretical and empirical exploration in the ‘meta-change’ of modern society, “The British Journal of Sociology”, vol. 56, issue 4, pp. 525–567.
• Bendix R., 1975, Max Weber – portret uczonego, przeł. K. Jakubowicz, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Nau-kowe.
• Birdsall N., 2006, The World is not Flat: Inequality and Injustice in our Global Economy, WIDER Annual Lecture 9, UNU World Institute for Development Economics Research (UNU-WIDER), Helsinki.
• Breadley D., Huper E., Nielsen F., Stephens J.D., 2003, Determinants of relative Poverty in Advanced Capitalist Democracies, “American Sociological Review” February, vol. 68, issue 1, pp. 22–51.
• Brodniak W.A., 2006, Współczesne społeczno-kulturowe koncepcje i teorie samobójstw, „Suicy­dologia”, t. 2, nr 1, 17–25.
• Ceny ropy 2004–2008 USA http://tonto.eia.doe.gov/dnav/pet/hist/wtotusaw.htm
• Chatelier Le H., 1972, Filozofia systemu Taylora, w: Twórcy naukowych podstaw organizacji, pod red. J. Kurnala, Warszawa: PWE.
• Dettmer M., Shafy S., Tietz J., 2011, Kiedy świeca się dopala, „Forum” 6, 7–13.02.
• Deutsch M., Collins M.E., 1951, Interracial Housing: A Psychological Evaluation of A Social Experiment, Minneap-olis: University of Minnesota Press.
• Drucker P., 1999, Społeczeństwo pokapitalistyczne, przeł: G. Kranas, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Durkheim E., 1975, Durkheim suicide: A study in sociology, w: W.E. Pickering (red.), Durkheim on Religion. A Se-lection of readings, London.
• Elias N., 1980, Wybór tekstów J. Banaszkiewicz, przeł. T. Zabłudowski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• ESPON 2007 Identyfikacja istotnych przestrzennie aspektów społeczeństwa informacyjnego, Raport końcowy, Uni-wersytet Warszawski, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG), http://www.espon.pl/files/11_2/2/ESPON_1.2.3_RAPORT_FINAL_ w.polska.pdf
• Eurobarometer 2006 Mental Well-being, “Special Eurobarometer”, May, European Commission.
• Eurobarometer 2010 “Special Eurobarometer” 345, Mental Health, Part 1: Report, European Commission
• Eurostat 2011 http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&init=1&language=en& pcode=tps00047&plugin=1
• Family Fallout Shelter 1959 /Family Fallout Shelter Booklet http://www.atomicplatters.com/more.php?id=12_0_1_0_M2
• Focus on Consumer Price Indices 2008 Focus on Consumer Price Indices. Data for November 2008, ed. by W. Davies, Newport: Office for National Statistics; http://www.statistics.gov.uk/downloads/theme_economy/Focus_on_CPI_November_2008.pdf
• Freud Z., 1992, Kultura jako źródło cierpień, Warszawa: Wydawnictwo KR.
• Freuneberger H.J., Richelson G., 1980, Burn-out. The High Costs of High Achievement, Anchor Press, New York: Garden City.
• Fromm E., 1997, Ucieczka od wolności, przeł. O. i A. Ziemilscy, Warszawa: Czytelnik.
• Gardawski J., Bartkowski J., Męcina J. Czarzasty J., 2010 Working Poles and the Crisis of Fordism, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Gardner D., 2008, Risk. The Science and Politics of Fear, London: Virgin Books Ltd.
• Giddens A., 2001, Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN SA.
• Giddens A., 2008, Konsekwencje nowoczesności, przeł: E. Klekot, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielloń-skiego.
• Giddens A., 2009, Europa w epoce globalnej, przeł: M. Klimowicz, M. Habura, redakcja naukowa polskiego wydania T. Żyro, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Le Goff J., 1994, Kultura średniowiecznej Europy, przeł. H. Szumańska-Grossowa, Oficyna Wydawnicza „Volumen”, Warszawa: Dom Księgarsko Wydawniczy „Klon”.
• Helliwell J.F. and Huang H., 2008, How’s Your Government? International Evidence Linking Good Government and Well-Being, “British Journal of Political Sciences”, vol. 38, part 4, October, pp. 595–619.
• Horvitz A., Wakefield J., 2007, The Loss of Sadness: How Psychiatry Transformed Normal Sorrow into Depressive Disorder, Oxford: Oxford University Press.
• Hryniewicz J.T., 2011, Schyłek społeczeństwa przemysłowego jako źródło niepewności, „Przegląd Organizacji”, 6, ss. 24–27.
• Inglehart R.F., 2008, Changing Values among Western Publics from 1970 to 2006, „West European Politics”, vol. 31, Issue 1 & 2, pp. 130–146.
• Interia.pl 2008 http://biznes.interia.pl/news/ropa-najtansza-od-grudnia-2007-r,1190705,3142
• Jałowiecki B., 2006, Wielokulturowość z koktajlami Mołotowa w tle, „Kultura współczesna” nr 1.
• Kessler R.C., 1982, A Disaggregation of the Relationship Between Socioeconomic Status and Psychological Distress, “American Sociological Review”, No 6/1982.
• Gillis Ch., 2008, Kiedy głodni zjedzą sytych, „Forum”, nr 17, ss. 32–39.
• Kruger P-A, Raupp J., 2008, Rewolucja za rogiem, „Suddeutsche Zeitung” 11.04.2008, cyt. za: „Forum”, 21.04–27.04.
• Lash S., 2009, Refleksyjność i jej sobowtóry: struktura, estetyka, wspólnota, w: U. Beck, A. Giddens, S. Lash, Mo-dernizcja refleksyjna, tłum: J. Konieczny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Lowry D.T., Nio J.T.C., Leitner D.W., 2003, Setting the Public Fear Agenda: A Longitudinal Analysis of Network TV Crime Reporting, Public Perceptions of Crime, and FBI Crime Statistics, “Journal of Communication”, vol. 53, Issue 1, March 2003, pp. 61–73.
• Luttwak E., 2000, Turbokapitalizm. Zwycięzcy i przegrani światowej gospodarki, przeł. E. Kania, Wrocław: Wydaw-nictwo Dolnośląskie.
• Matyja A., 2006, Wybrane zagadnienia zdrowia psychicznego kobiet na terenie woj. Śląskiego w latach 1999–2003, „Annales Academiae Medicae Silesiensis”, 60, 2.
• MFW 2007, A survey by the staff of the International Monetary Fund, World Economic Outlook, October 2007, Globalization and Inequality, International Monetary Found, Washington, D.C.
• Miles E., Simpson G., Conklin H., 1989, Socioeconomic development, suicide and religion: A test of Durheim’s theory of religion and suicide, “Social Forces”, vol. 67, nr 4, czerwiec.
• Mojtabai R., Olfson M., 2008, National patterns in antidepressant treatment by psychiatrists and general medical providers, “Journal of Clinical Psychiatry”; 69, pp. 1064–1074.
• OECD 2005 OECD Productivity Database, September 2005, www.oecd.org/statistics/productivity
• Onet.pl. Biznes 2008 Onet.pl. Biznes, 21 listopada, http://biznes.onet.pl/0,1866853,wiadomosci.html
• Pedler M., Aspinwall K., 1999, Przedsiębiorstwo uczące się, przeł. G. Waluga, Warszawa: Wydawnictwo „Petit”.
• Popular Mechanics, 1952, “Popular Mechanics Magazine”, January.
• Rasborg K., 2012, ‘(World) risk society’ or new ‘rationalities of risk’? A critical discussion of Ulrich Beck’s theory of reflexive modernity, “Thesis Eleven”, February, vol. 108, no 1, pp. 3–25.
• Reuters 2012 Reuters – Edition US; http://www.reuters.com/article/2012/04/28/us-greece-election-suicide; dostęp 13.07.2012.
• Robins R.S., Post J.M., 1999, Paranoja polityczna. Psychopatologia nienawiści, przeł. H. Jankowska, Warszawa: Książka i Wiedza.
• Rocznik 1936. Mały Rocznik Statystyczny, Rok VII, Nakładem Głównego Urzędu Statystycznego, Warszawa.
• Rocznik 2009. Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, GUS, Warszawa.
• Rorty R., 1998, Truth and Progress, “Philosophical Papers”, vol. 3, Cambridge: Cambridge University Press.
• Sauter S.L., Murphy L.R., Hurrell J.J., and Levi L., 1998, Psychosocial and Organizational Factors, in: Encyklopaedia of Occupational Health and Safety, ed. by: J.M. Stellman, Fourth Edition, Volume II, International Labour Office, Geneva.
• Schule Ch., 2007, W szponach strachu, „Forum”, nr 45, 5.11–11.11.
• Schwartz C., Myers K., Astrachan M., 1973, Comparing Three Measures of Mental Status: A Note of the Validity of Estimates of Psychological Disorder in the Community, “Journal of Health and Social Behaviour”, vol. 14, No 3.
• Siemieńska R., 2004, Od wartości postmaterialistycznych do materialistycznych – casus Polski, w: Zmiana czy sta-gnacja, pod red. M. Marody, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Sobocki P., Lekander I., Berwick S., Olesen J., and Johnsson B., 2006, Resource allocation to brain research in Europe – a full report, “European Journal of Neuroscience”, pp. 1–24.
• Suicide WHO 2011 http://www.who.int/topics/suicide/en/
• Szacki J., 2002, Historia myśli socjologicznej, wydanie nowe, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Święcicki J., 2011, Depresja wokół nas, rozmowa z prof. Łukaszem Święcickim, przeprowadzona przez W. Moskala, „Gazeta Wyborcza”, 23 lutego.
• Thurow C.L., 1999, Przyszłość kapitalizmu. Jak dzisiejsze siły ekonomiczne kształtują świat jutra, (przeł. L. Czyżewski), Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
• US Census, Business Enterprise 2008, The 2008 Statistical Abstract, Business Enterprise, http://www.census.gov/compendia/statab/cats/business_enterprise.html
• Valgrave S., Sadicaris D., 2009, Crime news and its antecedents. A comparative analysis of crime coverage on TV in 11 countries, Paper prepared for the ECPR Joint Workshop Sessions, 14–18 April 2009, Lisbon, Portugal.
• Wallerstein I., 2004, Koniec świata jaki znamy, przeł: M. Bilewicz, A.W. Jelonek, K. Tyszka, Warszawa: Wydaw-nictwo Naukowe SCHOLAR.
• Wciórka B., Wciórka J., 2005, Sondaż opinii publicznej. Czy Polacy niepokoją się o swoje zdrowie psychiczne?, „Postępy Psychiatrii i Neurologii”; 14 (4).
• Wheaton B., 1978, The Sociogenesis of Psychological Disorder: Reexamining the Causal Issues with Longitudinal Datas, “American Sociological Review”, No 3.
• Weissman M., Bland M., Canino R.C. i in., 1997, The cross-national epidemiology of panic disorder, “Archives of General Psychiatry”, vol. 54, no 4.
• Wilkinson I., 2001, Anxiety in a risk society, London: Routlege.
• Wittchen H.U. i in., 2011, The Size and Burden of Mental Disorder and other Disorders of the Brain in Europe 2010, “European Neuropsychopharmacology”, No 21.
• World Grain 2006 – 2007 http://www.world-grain.com/feature_stories.asp?ArticleID=84967