Porównania w powieści Matka Makryna Jacka Dehnela – ogólna charakterystyka struktury i semantyki

• Authors: Hawrysz Magdalena

Title variants

Comparisons in Jacek Dehnel’s novel Matka Makryna [Mother Makryna]: general characteristics of the their structure and semantics

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem opracowania jest charakterystyka porównań w powieści Jacka Dehnela Matka Makryna. Jest to barwny monolog głównej bohaterki, w którym odbijają się wszystkie wątki jej biografii. W opracowaniu dokonano formalnej analizy porównań, opisując: 1) typ porównań ze względu na stopień utrwalenia, 2) sposób łączenia między comparandum a comparans, 3) szyk obu członów, 4) stopień rozbudowania. Oglądowi poddano także semantykę porównań, co pozwoliło odkryć specyfikę myślenia tytułowej bohaterki i jej wyobraźnię wyłaniającą się z komparacji: ukonkretnioną, osadzoną w wiejskich realiach z jednej i dworskich z drugiej strony, z silnie obecnym elementem sacrum.

EN

The purpose of the study is the characteristics of the comparisons used in the Jacek Dehnel’s novel Matka Makryna. It is a colourful monologue of the main character, in which are reflected all the threads of her biography. A formal analysis of the comparisons has been performed, including the description of: 1) the types of comparisons identified with respect to their degree of fixation, 2) the ways the comparandum and the comparatum are linked together, 3) the order of both, 4) the degree of the comparisons complexity. The semantics of the comparisons has also been put under scrutiny and revealed the title character’s peculiarity of thinking and her imagination, emerging from the comparisons: concretized, settled both in the peasant and gentry reality, with explicitly present component of sacrum.

Keywords

PL

język artystyczny; Matka Makryna; struktura i semantyka porównań

EN

artistic languag; Matka Makryna; structure and semantics of comparisons

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
• Year: 2017
• Volume: 16
• Pages: 81-95

Contributors

author

Hawrysz Magdalena

• Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Humanistyczny, Zielona Góra

References

• Bańko, Mirosław. Słownik porównań. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004.
• Bąba, Stanisław, Innowacje frazeologiczne współczesnej polszczyzny. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 1989.
• Bury, Małgorzata. „Porównania utarte i indywidualne w twórczości T. Konwickiego”. Roczniki Humanistyczne 6 (1996): 37–58.
• Dehnel, Jacek. Dziennik roku chrystusowego. Warszawa: Wydawnictwo WAB, 2015.
• Dehnel, Jacek. Matka Makryna. Warszawa: Wydawnictwo WAB, 2014.
• Dehnel, Jacek. Strach, strach, jaka to mniszka, strach. Makryna Mieczysławska – oszustka w habicie. Dostęp 21.08.2016. http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/historia/1602681,3,makryna-mieczyslawska--oszustka-w-habicie.read.
• Hawrysz, Magdalena. „Stylizacja językowa w powieści Matka Makryna Jacka Dehnela”. Język Artystyczny 16 (2017) Nowy (?) kanon (?). Wokół Nagrody Literackiej „Nike”, 9–25.
• Jędrzejko, Ewa. „Znaki ludzkiego losu. (O funkcji porównań w prozie Herlinga-Grudzińskiego)”. Stylistyka III (1994): 88–106.
• Koszyka, Eliza. „Konstrukcje porównawcze z komponentem animalistycznym w kilku krótkich utworach prozatorskich Adolfa Dygasińskiego”. Rozprawy Komisji Językowej ŁTN LXI (2015): 111–123.
• Kozaryn, Dorota. „Porównania do zwierząt w Wizerunku własnym żywota człowieka poczciwego Mikołaja Reja”. Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny 5 (2006): 113–126.
• Kozaryn, Dorota. „Porównania religijne w Wizerunku własnym żywota człowieka poczciwego Mikołaja Reja”. W: Język religijny dawniej i dziś III. Red. Paweł Bortkiewicz, Stanisław Mikołajczak, Małgorzata Rybka. Poznań: Poznańskie Studia Polonistyczne, 2007, 303–310.
• Kozaryn, Dorota. „Porównanie w języku Mikołaja Reja (na przykładzie porównań z łącznikiem by w Wizerunku własnym żywota człowieka poczciwego)”. W: Język pisarzy jako problem lingwistyki. T. 2, red. Tomasz Korpysz, Anna Kozłowska. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2009, 135–147.
• Krupianka, Aleksandra. „Porównania homeryckie w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza”. W: Polszczyzna dawna i współczesna, red. Czesław Łapicz. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1994, 61–68.
• Kudra, Andrzej. „Konceptualizacja porównaniowa. Próba typologii”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 12 (2009): 293–299.
• Laureaci. Dostęp 21.08.2016. http://www.ambasadorpolszczyzny.pl/archiwum/2010/page.php?go=6.
• Majewska, Małgorzata Ewa. „Porównania w Urodzie życia Stefana Żeromskiego”. Prace Filologiczne 46 (2001): 425–441.
• Mikołajczak, Stanisław. „Porównania w Awanturze o Basię i Szatanie z siódmej klasy Kornela M akuszyńskiego”. W: Ad perpetuam rei memoriam. Profesorowi Wojciechowi Ryszardowi Rzepce z okazji 65 urodzin, red. Jolanta Migdał. Poznań: Poznańskie Studia Polonistyczne, 2005, 281–286.
• Mikołajczak, Stanisław. „Porównania w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej”. W: Język polski w perspektywie diachronicznej i synchronicznej, red. Krzysztof Maćkowiak, Cezary Piątkowski. Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski, 2004, 163–172.
• Mikołajczak, Stanisław. „Porównania w powieściach historycznych Henryka Sienkiewicza”. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza 8 (2001): 87–112.
• Mikołajczakowa, Bożena, Stanisław Mikołajczak. „Porównania w Quo vadis Henryka Sienkiewicza – nierocznicowe uwagi w stulecie wydania”. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza 3 (1996): 67–90.
• Nowak, Magdalena. „O stylu Boga-człowieka na ziemskim padole Anastazji Staśko. Porównania”. W: Język pisarzy jako problem lingwistyki, red. Tomasz Korpysz, Anna Kozłowska, 419–436. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2009.
• Ścibek, Joanna. „«(...) Będę ci śpiewał jak mrące łabędzie (...)» – porównania z komparansem «animalistycznym » w poematach Juliusza Słowackiego”. Białostockie Archiwum Językowe 13 (2013): 363–392.
• Wyderka, Bogusław. „Środki stylowe”. W: Przewodnik po stylistyce polskiej, red. Stanisław Gajda, 53–181. Opole: Uniwersytet Opolski, 1995.
• Wysoczański, Włodzimierz. Językowy obraz świata w porównaniach zleksykalizowanych. Na materiale wybranych języków. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2006.
• Zarębina, Maria. „Porównania w Anielce i Placówce Bolesława Prusa”. Polonica 15 (1990): 131–144.

Identifiers

ISSN

1730-4180

DOI

10.18276/sj.2017.16-05