Normalisation of “junk contracts”. Public policies towards civil law employment in Poland

• Authors: Karol Muszyński

Title variants

PL

Normalizacja „śmieciówek”. Polityki publiczne wobec zatrudnienia cywilnoprawnego w Polsce

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

“Junk contracts”, i.e. civil law contracts used to regulate relations similar to employment relationship, have become extremely widespread after the economic crisis in Poland. The paper explains the reasons and the effects of this, and subsequently describes public poli- cies towards civil law employment, implemented between 2014 and 2019 by the govern- ments formed by Civic Platform (Platforma Obywatelska, PO)—Polish People’s Party (Polskie Stronnictwo Ludowe, PSL), and by the United Right (that includes Law and Justice [Prawo i Sprawiedliwość] party). The public policies were relatively coherent and aimed to extend some of protective provisions characteristic for labour code contracts on civil law contracts. This lead to “normalisation” and quasi-acceptance of civil law employment as an alternative to labour code-based employment. The paper claims that the chosen trajectory was a result of the failures of plans to deeply reform the labour law and labour market, and can be dangerous, as it may result in prolonged stabilisation of a situation where non-standard forms of employment are abused.

PL

„Umowy śmieciowe”, czyli umowy cywilnoprawne wykorzystywane w celu regulowania sto- sunków zbliżonych do stosunków pracy, stały się w Polsce niezwykle popularne po kryzysie ekonomicznym. Artykuł tłumaczy przyczyny i skutki tego zjawiska, a następnie opisuje polityki publiczne podejmowane wobec umów cywilnoprawnych w latach 2014–2019 przez rządy Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz Zjednoczonej Prawicy. Działania kolejnych rządów były zasadniczo spójne i zmierzały do rozszerzenia części uprawnień charakterystycznych dla umów kodeksowych na niektóre z umów cywil- noprawnych. Doprowadziło to do „normalizacji” i swoistego zaakceptowania zatrudnienia cywilnoprawnego jako alternatywy dla umów kodeksowych. Artykuł pokazuje, że obrana trajektoria wynikała z klęsk głębszych reform rynku i prawa pracy i może nieść za sobą ryzyko długotrwałej akceptacji nadużywania niestandardowego zatrudnienia.

Keywords

EN

civil law contracts; non-standard contracts; labour market segmentation; public policy; labour law

PL

umowy cywilnoprawne; umowy niestandardowe; segmentacja rynku pracy; polityka publiczna; prawo pracy

• Publisher: Instytut Polityki Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego
• Journal: Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje
• Year: 2019
• Issue: 46(3)
• Pages: 11-28

Contributors

author

Karol Muszyński

• University of Warsaw Faculty of Law and Administration

References

• Arak, P., Lewandowski P., Żakowiecki, P. (2014). Dual labour market in Poland—propos- als for overcoming the deadlock. IBS Working Paper, no. 1/2014. Warszawa: Instytut Badań Strukturalnych.
• Arendt, Ł. (2014). Wykorzystanie umów terminowych w Polsce w kontekście skutków światowego kryzysu gospodarczego. Polityka Społeczna, vol. 41, no. 9, pp. 12-18.
• CBOS (2018). Sytuacja zawodowa Polaków i gotowość zmiany zatrudnienia. Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej.
• Chrostek, P., Klejdysz, J., Korniluk, D., Skawiński, M. (2019). Wybrane aspekty systemu podatkowo-składkowego na podstawie danych PIT i ZUS 2016. Warszawa: Ministerstwo Finansów.
• Cieślak-Wróblewska, A. (2016). Rząd rezygnuje z jednolitego podatku, ale reforma sys-temu wciąż konieczna. Rzeczpospolita, 21.12.2016.
• Civic Platform [Platforma Obywatelska] (2015). Polska przyszłości. Program Platformy Oby-watelskiej RP 2015. Warszawa.
• Council of Ministers [Rada Ministrów] (2003). Projekt ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych. Druk nr 1349. Warszawa.
• Council of Ministers [Rada Ministrów] (2014). Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o sys¬temie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Druk nr 2242. Warszawa.
• Council of Ministers [Rada Ministrów] (2016). Uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw. Druk nr 600. Warszawa.
• Council of Ministers [Rada Ministrów] (2018). Projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpiecze¬niu społecznym rolników oraz niektórych innych ustaw z projektem aktu wykonawczego. Druk nr 2334. Warszawa.
• Czajka, Z. (2016). Zmiana relacji płac pracowników państwowej sfery budżetowej (rok 2002 i 2014). Polityka Społeczna, no. 10, pp. 19-26.
• Deakin, S. (2013). Addressing labour market segmentation: The role of labour law. Geneva: Governance and Tripartism Department International Labour Office.
• Dias da Silva, A., Turrini, A. (2015) Precarious and less well-paid? Wage differences between permanent and fixed-term contracts across the EU countries. Economic Papers 544, February 2015. Brussels: European Commission.
• Duda, K. (2016). Outsourcing usług ochrony oraz utrzymania czystości w instytucjach publicz¬nych. Wpływ publicznego dyktatu najniższej ceny usług na warunki zatrudniania pracow¬ników przez podmioty prywatne. Wrocław: Ośrodek Myśli Społecznej im. Ferdynanda Lassalle'a.
• Duraj, T. (2011). Tradycyjne ujęcie pracowniczego podporządkowania. Studia Prawno-Eko¬nomiczne, vol. LXXXIII, pp. 35-61.
• Florek, L. (2015). Umowa o pracę na czas określony. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, no. 12, pp. 2-7.
• Freedland, M.R., Countouris, N. (2011). The legal construction of personal work relations. Oxford: Oxford University Press.
• Gardawski, J. (2015). Przestrzeganie prawa pracy a obecność w zakładzie związków zawo¬dowych. Polityka Społeczna, vol. 42, no. 4, pp. 21-26.
• Grzebyk, P. (2015) Analiza orzecznictwa sądowego w sprawach o ustalenie istnienia sto¬sunku pracy. Zatrudnienie pracownicze a zatrudnienie cywilnoprawne. Warszawa: Instytut Wymiaru Sprawiedliwości.
• GUS (2014). Rocznik Statystyczny Pracy 2012. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• GUS (2016a). Pracujący w nietypowych formach zatrudnienia. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• GUS (2016b). Rocznik Statystyczny Pracy 2015. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• GUS (2018a). Rocznik Statystyczny Pracy 2017. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• GUS (2018b). Wybrane zagadnienia rynku pracy (dane dla 2017 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• International Labour Organisation [ILO] (2012). Complaint against the Government of Poland presented by the National Commission of the NSZZ “Solidarność”. Available at: https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=1000:50002:0::NO:50002:P50002_COM- PLAINT_TEXT_ID:3057194 [access date: 22.11.2019].
• Kamińska, A., Lewandowski, P. (2015). The effects of minimum wage on a labour market with high temporary employment. Warszawa: Instytut Badań Strukturalnych.
• Kiełbasiński, A. (2014). Dlaczego umowy śmieciowe są złe? Pięć grzechów głównych wg “Wyborczej”. Gazeta Wyborcza, 13.01.2014.
• Kiersztyn, A. (2014). Niepewność zatrudnienia. Kto jej doświadcza? Czy to stan chwilowy?. Warszawa: Zespół Porównawczych Analiz Nierówności Społecznych, Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.
• Kiersztyn, A. (2018). Labour market precarity and political alienation. Przegląd Socjologiczny, vol. 67, iss. 3, pp. 35-61.
• Koch, M., Fritz, M. (eds.) (2013). Non-Standard Employment in Europe: Paradigms, Preva- lence and Policy Responses. Basingstoke, UK: Palgrave Macmillan.
• Kohl, H. (2009). Freedom of Association, Employees' Rights and Social Dialogue in Central and Eastern Europe and the Western Balkans. Berlin: Friedrich-Ebert-Stiftung.
• Kubot, Z., Kowalski, S. (2016). Współczesne problemy zatrudnienia. Wykorzystanie umów śmieciowych dla “ukrycia” stosunku pracy. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Law and Justice [Prawo i Sprawiedliwość] (2014). Program Prawa i Sprawiedliwości 2014. Zdrowie—rodzina—praca. Warszawa.
• Lewandowski, P., Keister, R., Stroński, K. (2016). Labour market segmentation and pen- sions in the Polish defined-contribution scheme. Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje, no. 33 (2), pp. 111-137.
• Lewandowski, P., Sawulski, J., Stroński, K. (2016). Labour market segmentation and the financial situation of the pension system in Poland. IBS Working Paper, no. 10/2016. Warszawa: Instytut Badań Strukturalnych.
• Makowski, D. (2006). Praca tymczasowa jako nietypowa forma zatrudnienia. Warszawa: Difin.
• Ministry of Finance [Ministerstwo Finansów] (2009-2014). Informacja dotyczące rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2008-2013. Warszawa.
• Ministry of Health [Ministerstwo Zdrowia] (2016). Narodowa Służba Zdrowia. Strategia zmian w systemie ochrony zdrowia w Polsce 2016-2018. Warszawa.
• Ministry of Labour and Social Policy / Ministry of Family, Labour, and Social Policy [Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej / Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej] (2004-2017). Informacje o działalności agencji zatrudnienia 2003-2018. Warszawa.
• Mrozowicki, A. (2016). Normalisation of precariousness? Biographical experiences of young workers in the flexible forms of employment in Poland. Przegląd Socjologii Jakościowej, vol. 12, no. 2, pp. 94-112.
• Muszyński, K. (2016). Factors behind the growth of civil law contracts as employment contracts in Poland—a study of labour law violations. Prakseologia, vol. 1, no. 158, pp. 323-359.
• Muszyński K. (2018). Labour law violations as innovations in Central Eastern European countries. Przegląd Socjologiczny, vol. 67, no. 3, pp. 9-34.
• Muszyński, K. (2019a). Polityka regulacji zatrudnienia w Polsce. Kryzys ekonomiczny a destandaryzacja stosunków pracy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Muszyński, K. (2019b). The emergence of unintended fit and the theory of gradual institu- tional change: a case study of Polish employment regulations and post-crisis public poli- cies. Zarządzanie Publiczne / Public Governance, iss. 1 (47), pp. 33-47.
• Myck, M., Kundera, M., Najsztub, M., Oczkowska, M. (2016). Zamrożony PIT i utrzymane wyższe stawki VAT—jak brak zmian w podatkach wpłynie na budżety gospodarstw domo¬wych?. Szczecin: CenEA.
• National Bank of Poland [NBP] (2015). Badanie ankietowe rynku pracy. Raport 2014. War-szawa: Narodowy Bank Polski.
• National Labour Inspectorate (2008-2018). Sprawozdania Głównego Inspektora Pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy za lata 2007-2017. Warszawa: Państwowa Inspekcja Pracy.
• Palczyńska, M. (2016). Rodzaj umowy o pracę a umiejętności i ich wykorzystywanie. War¬szawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Radziwiłł, K. (2017). Wywiad dla RMF24. Available at: http://www.rmf24.pl/tylko-w-rmf24/ popoludniowa-rozmowa/news-konstanty-radziwill-ludzie-pracujacy-na-umowie-o-dzie- lo-to-n,nId,2344006 [access date: 22.11.2019].
• Rotkiewicz, M. (2010). Zatrudnianie pracowników tymczasowych. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Sobczyk, A. (2009). Zatrudnienie tymczasowe: komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Surdykowska, B. (2018). Kontrowersje wokół umowy o pomocy przy zbiorach. „Młody Jurysta”. Kwartalnik Studentów i Doktorantów Wydziału Prawa i Administracji UKSW, no. 3, pp. 3-17.
• Theiss, M., Kurowska, A., Petelczyc, J., Lewenstein, B. (2017). Obywatel na zielonej wyspie. Polityka społeczna i obywatelstwo społeczne w Polsce w dobie europejskiego kryzysu eko-nomicznego. Warszawa: IFiS PAN.