Polskie książki (zbiory) w bibliotekach Rzymu. Wybór

• Authors: Henczel-Wróblewska Ligia

Title variants

EN

Polish books (collections) in the libraries of Rome

DE

Die polnischen Bücher (Bücherbestände) in den Bibliotheken Roms. Eine Auswahl

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Związki polsko-włoskie mają długą historię. Od okresu średniowiecza, gdy polscy scholarzy zaczęli kształcić się we włoskich uniwersytetach, dominował w nich charakter naukowy i edukacyjny. W kolejnych wiekach wzajemne kontakty poszerzyły się o sferę artystyczną, kiedy polscy artyści podążali do Włoch, aby u najlepszych mistrzów doskonalić swój warsztat. Z kolei, od końca XVIII do połowy XX w. do ukształtowanych już, tradycyjnych więzi polsko-włoskich w sferze nauki i kultury, dołączył aspekt militarny i społeczno-polityczny, z czasem też gospodarczy. Na włoskiej ziemi Polacy brali udział najpierw w walkach niepodległościowych zakończonych Zjednoczeniem Włoch (okres Risorgimento), a później w działaniach zbrojnych podczas dwóch wojen światowych. Od połowy XX wieku powrócono do wcześniejszych kontaktów dwustronnych na różnych płaszczyznach. W każdym z tych okresów polska obecność na terenie Włoch została zapisana w dokumen- tach źródłowych piśmienniczych, ikonograficznych, artystycznych. Najwięcej zachowało się ich w archiwach i bibliotekach Rzymu, centrum europejskiej nauki, kultury i chrześcijaństwa. Dopiero w XX w., od powstania pierwszych naukowych instytucji polskich w Wiecznym Mieście oraz szeroko zakrojonej współpracy możliwe stało się oficjalne rejestrowanie, opra- cowywanie i porządkowanie poloników, znajdujących się w rzymskich bibliotekach, archiwach, instytucjach kultury, zbiorach prywatnych. Zabytki piśmiennicze z minionych wieków wskazują na szereg wzajemnych powiązań zarówno w sferze sacrum, jak i profanum. To wspólne dziedzictwo pamięci historycznej świadczy o długiej przynależności Polski do europejskiej wspólnoty.

EN

The Polish-Italian contacts have a long history. From the very Middle Ages, when Polish scholars started to study in Italian universities, they centered around science and education. In the subsequent ages the mutual contacts also included the artistic field, when Polish artists used to go to Italy to master their skills with the best teachers. From the end of the 18th century to the mid-20th century the cooperation also included the military, social-political and economic aspects. In Italy Poles took part in the struggle for independence leading to the Union of Italy ( the Risorgimiento period), and later in the fights during both world wars. Since the mid-20th century Italy and Poland have maintained bilateral contacts in various fields. In all those periods the Polish presence in Italy was recorded in written, iconographic and artistic sources. Most of them are preserved in archives and libraries in Rome – the centre of European science, culture and Christianity. It was not until the 20th century, when the first scientific Polish institutions were set up in Rome, that it became possible to register, compile and sort out Polonicas found in Rome’s libraries, archives, cultural institutions, and private collections. Written monuments indicate a number of associations both in the sacrum and profanum spheres. The common heritage of historical memory is the evidence of Poland’s belonging to the European community for a long time.

DE

Die italienisch-polnischen Beziehungen haben eine lange Geschichte hinter sich. Seit dem Mittelalter, in dem die polnischen Scholaren ihre Ausbildung an den italienischen Universitäten genießen konnten, dominierte darin der wissenschaftliche und bildende Charakter. In den folgenden Jahrhunderten wurde der gegenseitige Kontakt um die künstlerische Ebene erweitert, zumal die polnischen Künstler nach Italien reisten, um bei den besten Meistern ihre Fertigkeiten zu vervollkommnen. Seit dem Ende des 18. bis zur Mitte des 19. Jahrhunderts kam zu den bereits bestehenden, tradierten italienischpolnischen Beziehungen im Bereich der Wissenschaft und Kultur der militärische und der sozialpolitische Aspekt hinzu, und mit der Zeit auch der wirtschaftliche. Auf dem italienischen Boden beteiligten sich die Polen zunächst an den Unabhängigkeitskämpfen, die mit der Vereinigung Italiens (die Risorgimento-Zeit) endeten, und nachher an den Waffeninterventionen während der zwei Weltkriege. Seit der Mitte des 20. Jahrhunderts kehrte man zum früheren beiderseitigen Kontakt auf verschiedenen Ebenen zurück. In jeder dieser Zeitspannen wurde die polnische Anwesenheit in Italien in den schriftlichen, ikonografischen, künstlerischen Quellen belegt. Die meisten davon bewährten sich in den Archiven und Bibliotheken Roms, dem Zentrum der europäischen Wissenschaft, Kultur und Christenheit. Erst im 20. Jahrhundert, seit der Entstehung der ersten wissenschaftlichen polnischen Institutionen in Rom und dank der breiten Zusammenarbeit war es möglich, die Polonica, die sich in den römischen Bibliotheken, Archiven, Kulturinstitutionen und Privatbeständen befinden, offiziell zu registrieren, bearbeiten und ordnen. Die schriftlichen Denkmäler aus den vergangenen Jahrhunderten weisen auf eine breite gegenseitige Beziehung sowohl im Bereich des sacrum als auch des profanum hin. Dieses gemeinsame historische Gedächtniserbe zeugt von einer langen Zugehörigkeit Polens zur europäischen Gemeinschaft.

Keywords

PL

polskie zbiory piśmiennicze w Rzymie; polonika; biblioteki Rzymu

EN

Polish collections of writings in Rome; Polonica; libraries of Rome

DE

polnische schriftliche Bestände in Rom; Polonica; Bibliotheken Roms

• Publisher: The Nicolaus Copernicus Public Provincial Library in Torun, Poland
• Journal: Folia Toruniensia
• Year: 2017
• Volume: 17
• Pages: 15-30

Dates

published

2017-11-21

Contributors

author

Henczel-Wróblewska Ligia

• Wydział Pedagogiczno-Artystyczny w Kaliszu, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Nowy Świat 28/30, 62-800 Kalisz

References

• Barycz, Henryk. 1938. Polacy na studiach w Rzymie w epoce Odrodzenia (1440–1600). Kraków: Nakładem Polskiej Akademii Umiejętności.
• Bersohn, Mathias. 1890. Studenci Polacy na Uniwersytecie Bolońskim w XVI i XVII wieku. Kraków: W. Drukarni Czasu Fr. Kluczyckiego i Sp.
• Biliński, Bronisław. 1977. Biblioteca e Centro di Studi a Roma dell’Accademia Polacca delle Scienze nel 50 anniversario della fondazione 1927–1977.
• Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydaw. Polskiej Akademii Nauk.
• Biliński, Bronisław. 1979. “Prolegomena al dialogo culturale e scientifico italo-polacco”. W Polonia–Italia. Relazioni artistiche dal Medioevo al XVIII secolo. Atti del convegno tenutosi a Roma, 21–22 maggio 1975, 7–20. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Bladowska, Agnieszka. 2008. „Polskie książki w bibliotece miejskiej w Ostii pod Rzymem”. Nasz Świat, Marzec.
• Chrzanowski, Tadeusz, Marian Kornecki. 1994. Polskie pomniki w świątyniach Rzymu. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, Fundacja Rzymska im. J. S. Umiastowskiej.
• Dopierała, Kazimierz, Hieronim Fokciński, red. 2002. Polonia włoska. Słownik Polaków i instytucji polskich we Włoszech. t. 1. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.
• Estreicher Stanisław. 1938. Bibliografia Polska. t. 32. Kraków: Czcionkami Drukarni Uniwersytetu Jagiellońskiego pod zarządem Józefa Filipowskiego.
• Fijałek, Jan. 1900. Polonia apud Italos scholastica saeculum XV, Fasc. 1. Kraków: Typis et sumptibus Universitatis Jagellonicae.
• Henczel-Wróblewska, Ligia. 2006. Dzieje Polaków we Włoszech. Kalisz–Poznań: Wydział Pedagogiczno-Artystyczny UAM.
• Kwiatkowska, Maria Irena. 1999. Groby polskie na cmentarzach Rzymu. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, Fundacja Rzymska im. J. S. Umiastowskiej.
• Morawski, Kazimierz. 1924. Rzym i narody. Kraków: Nakład Gebethnera i Wolffa.
• Pasierb, Janusz St. Janocha, Michał. 1999. Polonica artystyczne w zbiorach watykańskich. Warszawa: Wydawnictwo Krupski i S-ka.
• Prządka, Ewa, red. 2000–2014. Świadectwa–Testimonianze. t. 1–7. Rzym: Fondazione Romana Marchesa J. S. Umiastowska.
• Sienkiewicz, Henryk. 2014. Na jasnym brzegu. https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/na-jasnym-brzegu.pdf.

Identifiers

DOI

10.12775/FT.2017.002