Sceniczne adaptacje powieści Zbrodnia i kara Fiodora Dostojewskiego w Krakowie w latach 2000-2015

• Authors: Karlikowska-Pąsiek Magdalena Małgorzata

Title variants

EN

Theatrical adaptations of Fyodor Dostoevsky's novel Crime and Punishment in Krakow 2000-2015

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Cel badań. Celem badań było sprawdzenie, które wątki powieści Fiodora Dostojewskiego polski reżyser pominął lub zmienił i jaki jest tego efekt dla przedstawienia jako całości. Metodologia. Przedmiotem badań były adaptacje sceniczne utworów Fiodora Dostojewskiego wystawiane w krakowskich teatrach repertuarowych w latach 2000 – 2015. W pracy został przeanalizowany polski scenariusz adaptacji powieści „Zbrodnia i kara” w reżyserii Waldemara Śmigasiewicza (2007). Hipoteza robocza zakłada, że przenoszenie dzieł literackich z jednej formy do drugiej (dzieło literackie – teatr) i z jednej kultury do drugiej (Rosja – Polska) wiąże się z utratą niektórych wątków. Wyniki. Analiza wykazała, że Waldemar Śmigasiewicz zmieniając formę przekazu dzieło literackie – teatr) oraz przenosząc utwór z jednej kultury do drugiej (Rosja – Polska) dokonał licznych skrótów w tekście powieści. Waldemar Śmigasiewicz w przedstawieniu „Zbrodnia i kara” skupił się przede wszystkim na kondycji psychicznej Raskolnikowa oraz na dramatyczności procesu dochodzenia do świadomości zbrodniarza. Wnioski. W badaniu zostały wzięte pod uwagę aspekty przekładu dzieła literackiego na dzieło sceniczne. Badanie modyfikacji treści oryginalnego tekstu oraz przekładu nie ma na celu oglądu spostrzeżeń polskiego widza. Uzyskane wyniki przedstawiają jedynie możliwość odkodowania i zrozumienia najważniejszych wątków powieści „Zbrodnia i kara”, jaką widzowi daje reżyser.

EN

Purpose of research. The primary objective was to check which topics of Fyodor Dostoyevsky's novel, had omitted or changed by polish director and what the effect is for whole performance. Methodology. The subject of objective studies were stage adaptations of works by Fyodor Dostoevsky exhibited in Krakow repertory theaters in the years 2000 - 2015. The articel analyzed the Polish scenario of adaptation of the novel "Crime and Punishment" directed by Waldemar Śmigasiewicz (2007). The working hypothesis is that the transfer of literary works from one form to another (literary work - theater) and from one culture to another (Russia - Poland) is associated with the loss of some threads. Results. The analysis showed that Waldemar Śmigasiewicz by changing the form of the message (literary work - theater) and by transferring the work from one culture to another (Russia - Poland), made numerous abbreviations in the text of the novel. Waldemar Śmigasiewicz in the performance "Crime and Punishment" focused primarily on the mental condition of Raskolnikov and the drama of the process of reaching the consciousness of a criminal. Conclusions. The study took into account the aspects of transformation a literary work into a stage work. The examination of the modification of the content of the original text and translation is not intended to inspect the observations of the Polish viewer. The obtained results show only the possibility of decoding and understanding the most important themes of the novel "Crime and Punishment", which the viewer gives the director.

Keywords

PL

teatr; Polska; Rosja; Dostojewski; literatura; kultura

EN

theater,; Poland; Russia; Dostoyevsky; literature; culture

• Publisher: Fundacja Pro Scientia Publica
• Journal: Ogrody Nauk i Sztuk
• Year: 2018
• Issue: 8
• Pages: 534-542

Contributors

author

Karlikowska-Pąsiek Magdalena Małgorzata

• Uniwersytet Jagielloński, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków

References

• Fischer – Lichte, E. (2012). Teatr i teatrologia. Podstawowe pytania, przeł. Borowski M., Sugiera M. Wrocław: Instytut im. Jerzego Grotowskiego.
• Hübner, Z. (2014). Sztuka reżyserii, Warszawa: Fundacja Teatru Myśli Obywatelskiej.
• Karpiński, M. (1989). Dostojewski – teatr sumienia: trzy inscenizacje Andrzeja Wajdy w Teatrze Starym w Krakowie: Biesy, Nastazja Filipowna, Zbrodnia i kara: scenariusze – komentarze. Warszawa: Pax.
• Kułakowska, D. (1981). Dostojewski dialektyka niewiary. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Raźny, A. (2011). Fiodor Dostojewski i problemy kultury. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Słomski, W. (2009). Bezsens ludzkiej egzystencji: Duerenmatt – Beckett – Dostoevskij. Warszawa: Katedra Filozofii Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania.
• Szulczyński, W. (2010). Reżyseria teatralna. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Szocik, K. (2015). Ateizm jako źródło zła w twórczości Fiodora Dostojewskiego. Pobrane z: http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,6303.
• Śmigasiewicz, W. (2007). Zbrodnia i kara. Scenariusz teatralny, praca niepublikowana, s.l., powielony wydruk komputerowy.
• Urbankowski, B. (1994). Dostojewski: dramat humanizmów. Warszawa: Alfa.
• Wańkowicz, M. (1982). Tędy i owędy. Warszawa: Iskry.