Wartości ilustracji w książce obrazkowej i ilustrowanej w perspektywie porządku jej udostępniania dzieciom

• Authors: Centner-Guz Małgorzata

Title variants

EN

Values of Illustration in Picture and Illustrated Books from the Perspective of Sharing Them With Children

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Kontakt ze sztuką plastyczną i pierwsze doświadczenia w komunikacji wizualnej zapewniają dziecku książki obrazkowe i ilustrowane. Dlatego istotne jest, by miały one swoje określone miejsce w codzienności dziecka i by stanowiły wartościowe pod względem poznawczym i estetycznym bodźce. Obecny rynek książki dla dzieci jest niezwykle bogaty i oferuje publikacje adresowane do wąskich grup odbiorczych, które charakteryzują zróżnicowane możliwości percepcyjne. Celem opracowania jest próba uporządkowania książek obrazkowych i ilustrowanych z uwzględnieniem organizacji treści przedstawień wizualnych oraz określenie ich odbiorcy. W efekcie analizy dostępnych książek dla małych dzieci wyróżniono i omówiono następujące kategorie ilustracji: przedstawieniowe –jednoelementowe przedstawieniowe – wieloelementowe i sytuacyjne narracyjne – jednoplanowe narracyjne wieloplanowe kadrowe – emocjonalne kadrowe – symboliczne oraz symboliczne – kontekstowe. Charakterystyka kolejnych kategorii sposobów konstruowania komunikatu wizualnego została poparta przykładami publikacji z obszaru książki dla dzieci. W opracowaniu skoncentrowano się także na wartościach kontaktu dziecka z rozmaitymi rozwiązaniami sztuki ilustratorskiej. Zwrócono uwagę zwłaszcza na znaczenie ilustracji w alfabetyzacji wizualnej dzieci oraz wprowadzaniu ich do świata sztuki.

EN

Picture books and illustrated books provide children with contact with fine art and their first visual communication experience. Therefore, it is important for them to have their place in the child’s daily routine and to be valuable in terms of cognitive and aesthetic stimuli. The current market for children’s books is outstandingly abundant and offers publications that are addressed to a narrow group of recipients, which distinguish themselves with diversified perceptual capabilities. This constitutes an attempt to order picture books and illustrated books, taking into account the complexity of visual demonstration and defining their recipients. As a result of analysing available books for children, the following categories of illustration have been distinguished and discussed: representational – “one – element” representational – “multi – elements” and situational narrative with a single set narrative with a multi set framework - emotional framework – symbolic symbolic – context. Other categories characteristic of the visual construction method have been supported with examples of publications of children’s picture books. The coverage focuses on the value of the connection between children and diverse solutions of illustrated art. Moreover, it pays particular attention to the meaning of illustration in the visual literacy of children and its role in introducing the world of art.

Keywords

PL

książka obrazkowa; książka ilustrowana; odbiór ilustracji; alfabetyzacja wizualna; niemowlę; dziecko w wieku przedszkolnym

EN

picture book; illustrated book; reception of illustration; visual literacy; infant; pre-school child

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2017
• Volume: 12
• Issue: 3(45)
• Pages: 69-87

Contributors

author

Centner-Guz Małgorzata

References

• Alt K., Hering J., Horstmann I., Mit Bildrbüchern in die Lesewelt. Anregungen zur Sprach- und Erzählförderung in der Kita, Freie Hansestadt Bremen ‒ Die Senatorin für Soziales, Kinder, Jugend und Frauen und Bremer Institut für Bilderbuch ‒ und Erzählforschung, 2013, www.bibf.unibremen.de/images/BilderbuecherLesewelt/Mit_Bilderbuechern_in_die_Lesewelt_1.pdf [dostęp: 17.03.2017].
• Cackowska M., Czym jest książka obrazkowa? Część pierwsza, „Ryms“ (2009) 5.
• Cackowska M., Czym jest książka obrazkowa? Część druga, „Ryms“ (2009) 6.
• Cackowska M. Czym jest książka obrazkowa? Część druga. Problemy z pojmowaniem książki obrazkowej w Polsce, „Ryms“ (2009/2010) 8.
• Cackowska M., Dzieciństwo, [w:] Dyskursywna konstrukacja podmiotu. Przyczynek do rekonstrukcji pedagogiki kultury, red. M. Cackowska, L. Kopcewicz, M. Patalon, P. Stańczyk, K. Starego, T. Szkudlarek, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2012.
• Carrière J.C., Eco U., Nie myśl, że książki znikną, Wyd. W.A.B., Warszawa 2010.
• Diduszko H., Pełniej odczuwać, głębiej rozumieć, o relacji: dziecko – sztuka, wychowaniu estetycznym i książce, „Ryms” (2009) 5.
• Dolya G., Technologia rozwoju dziecka. Klucz do uczenia się, Key to Learning Polska, 2007.
• Grochowalska M., Rozwijanie umiejętności komunikacyjnych dziecka w wieku przedszkolnym, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2009.
• Kain W., Die positive Kraft der Bilderbücher. Bilderbücher in Kindertageseinrichtungen pädagogisch einsetzen, Cornelsen Verlag, Berlin‒Düsseldorf‒Mannheim 2006.
• Karpowicz A., Świat liter. Typografia dla dzieci w perspektywie antropologii słowa, [w:] Słowo na terytorium sztuki dla dziecka, red. G. Leszczyński, Centrum Sztuki Dziecka, Poznań 2013.
• Keller U. D., Bilderbücher für Vorschulkinder. Bedeutung ind Auswahl, Verlag pro Juventure, Zürich 1995.
• Kielar-Turska M., Średnie dzieciństwo. Wiek przedszkolny, [w:] Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia, red. B. Harwas-Napierała, J. Trempała, PWN, Warszawa 2007.
• Koerber S., Welche Rolle spielt das Bildersehen des Kindes aus Sicht der Entwicklungpsychologie?, [w:] Neue Impulse der Bilderbuchforschung, Hrsg. J. Thiele, Schneider Verlag Hohengehren, Baltmannsweiler 2007.
• Mazepa-Domagała B., Dziecięce spotkania ze sztuką. Strategia projektowania spotkań ze sztuką oparta na rozumieniu, interpretacji i tworzeniu przekazów wizualnych, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2009.
• McLuhan M., Przedłużenia człowieka, [w:] Zrozumieć media. Przedłużenia człowieka, M. McLuhan, Wyd. WNT, Warszawa 2004.
• Ogonowska A., Kultura, komunikacja i kompetencja wizualna w kontekście wybranych zagadnień współczesnej humanistyki, Zeszyt Naukowy/Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Krakowie, „Nowe Media: Edukacja ‒ Polityka ‒ Ekonomia ‒ Kultura”, (2012) 26, http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.ekon-element-000171402377 [dostęp: 03.06.2017].
• Pater-Ejgierd N., Kultura wizualna a edukacja, Wyd. Fundacja Tranzyt, Poznań 2010.
• Pomiankiewicz Ł., Istota piękna a społeczne relacje jego wytwarzania. Próba porównania estetycznego i socjologicznego podejścia do sztuki, „Kultura i Historia” (2011) 10, http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl [dostęp: 13.10.2014].
• Schaffer H. R., Psychologia dziecka, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2009.
• Słońska I., Psychologiczne problemy ilustracji dla dzieci, PWN, Warszawa 1977.
• Wieczorek-Tomaszewska M., Kompetencje wizualne w praktyce edukacyjnej, „Biblioteka i Edukacja”, www.bg.up.krakow.pl/newbie/index.php/bie/article/view/68, (2000) 5, [dostęp: 03.06.2017].
• Wiercińska J., Sztuka i książka, PWN, Warszawa 1986.
• Zabawa K., Rozpoczęta opowieść. Polska literatura dziecięca po 1989 roku wobec kultury współczesnej, Akademia Ignatianum, Wyd. WAM, Kraków 2013.
• Zając M., Bibliologiczne i bibliotekoznawcze szkiełko i oko, [w:]: Książka i młody czytelnik: zbliżenia, oddalenia, dialogi. Studia i szkice, red. G Leszczyński, M. Zając, Wyd. SBP, Warszawa 2013.