Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2012 | 10 | 13-32

Article title

Zmiany demograficzne województwa mazowieckiego w latach 1990-2030 i ich skutki

Content

Title variants

EN
Demographic changes of Mazowieckie Voivodship in years 1990-2030 and their consequences

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
W artykule zawarto najważniejsze wyniki badań z raportu modułowego pod tym samym tytułem, realizowanego w projekcie Społeczno-demograficzne uwarunkowania rozwoju Mazowsza („Trendy rozwojowe Mazowsza”). Wykazano, że województwo mazowieckie jest obszarem silnie zróżnicowanym społeczno-demograficznie. Wymaga to odmienności polityki przestrzennej i regionalnej, w nawiązaniu do specyfiki funkcjonalno-osadniczej i uwarunkowań historycznokulturowych. Naczelną prawidłowością historyczną jest cykliczność procesów demograficznych, nawiązujących do kolejnych wyżów i niżów demograficznych, z tendencją do zmniejszania amplitudy natężenia zdarzeń demograficznych. Natomiast podstawową prawidłowością przestrzenną w skali województwa jest monocentryczność osadnicza i zogniskowanie procesów demograficznych, w tym przemieszczeń ludnościowych, w nawiązaniu lub podporządkowaniu względem aglomeracji warszawskiej. Ponadto skala i natężenie obserwowanych, a zwłaszcza obiektywnie spodziewanych w najbliższych dwóch dekadach problemów ludnościowych i społecznych, skłania do uznania obecnego na obszarach peryferyjnych stanu za kryzys demograficzny. Niezależnie od oceny tego stanu, konieczne jest pilne przygotowanie programu aktywizacji tych obszarów i łagodzenia skutków depopulacji. Wnioski wypracowane dla województwa mają, częstokroć, charakter uniwersalny i mogą być wykorzystane w studiach krajowych, w tym zwłaszcza w polityce demograficznej, regionalnej i przestrzennej państwa.
EN
This article presents the most important results from the report module with the same title, which is implemented in the project “Socio-demographic determinants of Mazovia development” (Development Trends of Mazovia). It was shown that Mazowieckie voivodship is an area of socio-demographically highly diverse. This requires a diversity of regional and spatial policy in relation to the specific functional settlement and historical and cultural backgrounds. The chief historical correctness is the cyclical nature of demographic processes referring to successive highs and lows of the demographic trend, towards reducing the amplitude of demographic events. The essential correctness of the spatial scale of the region is monocentrity settlement and focus of demographic processes, including the displacement of population, in connection with or subordination to the Warsaw agglomeration. In addition, the scale and intensity of the observed, especially objectively expected in the next two decades, population and social problems gives rise to the current state of remote areas as a demographic crisis. Independently of this state, it is urgent to prepare a program of activation of these areas and mitigate the effects of depopulation. Applications developed for the region are often universal and can be used in national studies, especially in politics demographic, regional and spatial state.

Year

Issue

10

Pages

13-32

Physical description

Dates

published
2012-08

Contributors

  • Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN

References

  • Bijak, J., Kicinger, A., Kupiszewski, M., współpraca Śleszyński, P., 2007, Studium metodologiczne oszacowania rzeczywistej liczby ludności Warszawy, „CEFMR Working Papers”, z. 2, Środkowoeuropejskie Forum Badań Migracyjnych, Warszawa.
  • Bujała, B., 2006, Przestrzenne zróżnicowanie źródeł utrzymania ludności w województwie mazowieckim, „Rocznik Żyrardowski”, t. 4, s. 275-294.
  • Czerwińska-Jędrusiak, B. (red.), 2003, Raport z wyników spisów powszechnych 2002 – województwo mazowieckie. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002, Powszechny Spis Rolny 2002, Urząd Statystyczny w Warszawie.
  • Eberhardt, P., 1985, Miejski system osadniczy funkcjonalnego makroregionu Warszawy, (w:) Studia nad funkcjonalnym makroregionem Warszawy. II, „Biuletyn Informacyjny”, z. 48, IGiPZ PAN, Warszawa, s. 9-24.
  • Gałązka, A., 1998, Sytuacja mieszkaniowa ludności aglomeracji warszawskiej w latach 1970–1988. Zróżnicowania przestrzenne i tendencje zmian, „Prace Geograficzne”, t. 169, IGiPZ PAN, Warszawa.
  • Gawryszewski, A., 2005, Ludność Polski w XX wieku, „Monografie”, t. 5, IGiPZ PAN, Warszawa.
  • Grochowski, M., Zegar T., 2004, Mazowsze – polaryzacja potencjału rozwojowego a gospodarowanie przestrzenią w regionie, (w:) Przekształcania regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych. Regionalny wymiar integracji europejskiej, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, s. 189-200.
  • Kałuża, D., 2004, Wpływ odległości na przemieszczenia wewnętrzne ludności w województwie warszawskim, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi. Seria 3. Nauki Ekonomiczne i Informatyka”, z. 1, s. 25-34.
  • Komosińska, W., Polanowska, E. (oprac.), 2003, Mieszkania – województwo mazowieckie. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002, Powszechny Spis Rolny 2002, Urząd Statystyczny w Warszawie.
  • Komosińska, W., Zawadzka, J. (kier.), 2003, Ludność i gospodarstwa domowe związane z rolnictwem – województwo mazowieckie. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002, Powszechny Spis Rolny 2002, Urząd Statystyczny w Warszawie.
  • Korcelli, P., 1987, Growth fluctuations and alternative trajectories of future population change: a case study of Warsaw region, “Papers of Regional Science Association”, vol. 61, s. 131-144.
  • Korcelli, P., 1989, Zmiany układu migracji w regionie miejskim Warszawy, „Prace Geograficzne”, t. 151, s. 107-120.
  • Korcelli, P., 1995, Aglomeracje miejskie w latach 90. Powolny wzrost, umiarkowana polaryzacja, „Biuletyn KPZK PAN”, t. 157, s. 43-58.
  • Korcelli, P., 1997, Warszawa i aglomeracja warszawska: tendencje, perspektywy, zagrożenia rozwoju, (w:) P. Korcelli (red.), Aglomeracje miejskie w procesie transformacji: III, „Zeszyty IGiPZ PAN”, t. 43, s. 5-18.
  • Kuciarska-Ciesielska, M. (kier.), 2003, Gospodarstwa domowe i rodziny – województwo mazowieckie. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań, Powszechny Spis Rolny 2002, Urząd Statystyczny w Warszawie.
  • Kupiszewski, M., Bijak, J., 2006, Ocena prognozy ludności GUS 2003 z perspektywy aglomeracji warszawskiej, CEFMR Working Papers, Środkowoeuropejskie Forum Badań Migracyjnych, Warszawa.
  • Lisowski, A., 2004, Zmiany warunków życia w aglomeracji warszawskiej w latach 1995-2000, (w:) J. Jażdżewska (red.), Zróżnicowanie warunków życia ludności w mieście. XVII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Wydawnictwo UŁ, Łódź, s. 67-76.
  • Lisowski, A., 2010, Suburbanizacja w obszarze metropolitalnym Warszawy, (w:) S. Ciok, P. Migoń (red.), Przekształcenia struktur regionalnych. Aspekty społeczne, ekonomiczne i przyrodnicze, Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Wrocław, s. 93-108.
  • Lisowski, P., 2000, Radom – w blasku czy cieniu Warszawy? „Studia Regionalne i Lokalne”, t. 4, z. 4, s. 113-132.
  • Lusawa, R., 2004, Wpływ procesów migracyjnych na warunki rozwoju rolnictwa województwa mazowieckiego, „Roczniki Nauk Rolniczych”, Seria G, t. 91, z. 1, s. 65-73.
  • Łotocki, Ł., 2008, Sytuacja demograficzna, społeczna i ekonomiczna subregionu warszawskiego w świetle analizy danych zastanych, Projekt badawczy „Pracodawca – Pracownik. Inwestycja w kapitał ludzki”, realizowany w ramach działania 2.1 ZPORR „Rozwój umiejętności powiązany z potrzebami regionalnego rynku pracy i możliwości kształcenia ustawicznego w regionie”, http://wup.mazowsze.pl/new/images/warszawa/WM/ analiza%20danych%20zastanych%20-%20region%20warszawski.pdf.
  • Mączewski, K., Strzelecki, P., 2007, Zagadnienia demograficzne w Mazowieckim Systemie Informacji Przestrzennej, Przegląd Geodezyjny, nr 6, s. 10-18.
  • Mirowski, W., 1986, Niektóre społeczne i demograficzne aspekty depopulacji wsi w województwach bialskopodlaskim i siedleckim na tle powiązań z Warszawą, (w:) Studia nad funkcjonalnym makroregionem Warszawy. III, Biuletyn Informacyjny, 53, IGiPZ PAN, Warszawa, s. 163-177.
  • Potrykowska, A., 1983, Współzależności między dojazdami do pracy a strukturą społeczną i demograficzną regionu miejskiego Warszawy w latach 1950-1973, „Dokumentacja Geograficzna”, z. 2, IGiPZ PAN, Warszawa.
  • Potrykowska, A., 1992, Spatial demographic trends and patterns in the Warsaw urban region, “Geographia Polonica”, t. 59, s. 127-142.
  • Potrykowska, A., 1997, Procesy ludnościowe w regionie miejskim Warszawy, (w:) Przyrodnicze i społeczne walory Mazowsza w dobie restrukturyzacji. 46 Zjazd Polskiego Towarzystwa Geograficznego, Rynia nad Zalewem Zegrzyńskim, 18-21 września 1997 r. Wystąpienia, Oddział Akademicki Polskiego Towarzystwa Geograficznego, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW, Rynia-Warszawa, s. 201-209.
  • Potrykowska, A., 2000, Struktura przestrzenna migracji w regionie miejskim Warszawy, „Przegląd Geograficzny”, t. 72, z. 4, s. 467-478.
  • Potrykowska, A., Śleszyński, P., 1999, Migracje wewnętrzne w Warszawie i województwie warszawskim, „Atlas Warszawy”, t. 7, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
  • Potyra, K.J. (kier.), 2003, Ludność. Stan oraz struktura demograficzna i społeczno-ekonomiczna – województwo mazowieckie. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002, Powszechny Spis Rolny 2002, Urząd Statystyczny w Warszawie.
  • Problematyka społeczna w województwie mazowieckim – diagnoza, 2000, Diagnoza społeczna Mazowsza, II, Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej, Warszawa.
  • Rykiel, Z., Żurkowa, A., 1981, Migracje między miastami: systemy krajowe i regionalne, (w:) K. Dziewoński i P. Korcelli (red.), Studia nad migracjami i przemianami systemu osadniczego w Polsce, „Prace Geograficzne”, t. 140, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa, s. 138-188.
  • Rynek pracy województwa mazowieckiego, Raporty roczne za lata 2000-2007 (lata wydania 2001-2008), Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie, Warszawa.
  • Sakson, B., 1998, Szacunek rzeczywistej liczby Polaków, którzy opuścili kraj w latach 1981-1989 na podstawie danych Systemu Ewidencji Ruchu Paszportowego, „Studia Demograficzne”, t. 131, z. 1, s. 27-66.
  • Smętkowski, M., 2003, Polaryzacja procesów rozwoju w regionie metropolitalnym Warszawy, (w:) I. Jażdżewska (red.), Funkcje metropolitalne i ich rola w organizacji przestrzeni, Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Katedra Geografii Miast i Turyzmu UŁ, Łódź;
  • Stępniak, M., Deręgowska, A., Śleszyński P., 2012, Atlas. Społeczno-demograficzny rozwój Mazowsza, MBPR, Warszawa.
  • Strzelecki, Z., Kucińska, M., 2006, Żywiołowe rozprzestrzenianie się metropolii warszawskiej, (w:) S. Kozłowski (red.), Żywiołowe rozprzestrzenianie się miast. Narastający problem aglomeracji miejskich w Polsce, „Studia nad zrównoważonym rozwojem Komitetu «Człowiek i Środowisko» PAN”, 2, Białystok-Lublin-Warszawa, s. 125-149.
  • Sztanderska, U., 2001, Rynek pracy na Mazowszu: szanse i zagrożenia, „Studia Regionalne Lokalne”, z. 4, s. 193-220.
  • Śleszyński, P., 2004, Demograficzne przesłanki rozwoju rynku mieszkaniowego w aglomeracji warszawskiej, „Przegląd Geograficzny”, t. 76, z. 4, s. 493-514.
  • Śleszyński, P., 2009, Dostępność metropolii jako warunek konkurencyjności polskiej przestrzeni, „Mazowsze. Studia Regionalne”, t. 2, s. 53-71.
  • Śleszyński, P., 2010, Aktualne i spodziewane tendencje demograficzne w rozwoju obszaru metropolitalnego Warszawy, opracowanie wykonane na zlecenie Urzędu m.st. Warszawy, maszynopis, 92 s.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-d30698d6-4bef-44d1-a66b-2919f972424e
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.