Rewizje historii Polski a „miękka awangarda” filmowa lat sześćdziesiątych

• Authors: Ewa Mazierska

Title variants

EN

Retelling Polish History through the "Soft Avant-garde" Films of the Sixties

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Punktem wyjścia tekstu Mazierskiej jest określenie granic definicyjnych terminu „awangarda”. Autorka przywołuje dwie główne interpretacje tego pojęcia: szerszą (jako działanie artystyczne, które przesuwa granice tego, co uchodzi za normę w danej dziedzinie sztuki) oraz węższą (jako pomniejszy styl artystyczny rozwijający się równolegle, lecz w sposób polemiczny, w stosunku do stylów głównych). Na tle takiego właśnie rozgraniczenia „awangard” prezentuje następnie trzy polskie filmy ("Salto" /1965/ Tadeusza Konwickiego, "Barierę" /1966/ Jerzego Skolimowskiego i "Molo" /1969/ Wojciecha Solarza). Przynależność tych filmów do nurtu awangardowego może budzić wątpliwości, dlatego Mazierska opatruje je etykietką „miękkiej awangardy”. Filmy te pod względem formalnym noszą wiele znamion stylu awangardowego, takich jak zniesienie rozróżnienia między rzeczywistością a nierzeczywistością, niespójność narracyjna i rozdzielenie warstw konstytuujących film. Z punktu widzenia dziejów kina polskiego można je zatem uznać za śmiałe eksperymenty w zakresie narracji filmowej. Zastosowanie w tych filmach swoistego na wpół awangardowego stylu nie było celem samym w sobie, ale służyło opowiedzeniu o ludziach, którzy czują się zniewoleni przez otaczające ich opowieści, a także podjęciu sporu o historię i tożsamość polską.

EN

The starting point for Mazierska’s argument is the definition of “avant-garde”. The author calls upon two definitions of this term: a wider definition (in which avant-garde means an artistic activity that moves beyond the limits of what is usually considered the norm within the given sphere of art), and a narrow definition (where avant-garde means a parallel, minor artistic style, that exists alongside the mainstream, and is in polemic dialogue with it). Having this classification in mind Mazierska presents three polish films: "Somersault" ("Salto", 1965) by Tadeusz Konwicki, "The Barrier" ("Bariera", 1966) by Jerzy Skolimowski, and "The Pier" ("Molo", 1969) by Wojciech Solarz. the avant-garde character of these films is questionable, and so the author identifies them as belonging to “soft avant-garde”. The films are marked by elements typical for the avant-garde style, for example the blurring of reality and nonreality, narrative inconsistency, separation of layers making up the film. In the context of polish cinema these films can be considered to be bold experiments in the area of film narrative. The use of semi-avant-garde style in these films was not an end in itself. Rather this style was used in order to show how people felt imprisoned by the narratives current at that time and to stir the debate related to the history of Poland and the Polish identity.

Keywords

EN

Skolimowski Jerzy; Konwicki Tadeusz; Solarz Wojciech

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2010
• Issue: 70
• Pages: 106-120

Contributors

author

Ewa Mazierska

• School of Journalism, Media and Communication University of Central Lancashire