Przebieg rozwoju mowy u dzieci z SLI-PE i LB – analiza porównawcza

• Authors: Jastrzębowska Grażyna , Jastrzębowska-Tyczkowska Agata , Woś Anna , Stanek Katarzyna

Title variants

EN

The Course of Speech Developement in Children with SLI-PE and LB. A Comparative Analysis

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W niniejszym artykule prezentujemy fragment szeroko zakrojonych badań poświęconych problematyce dzieci z poważnym opóźnieniem w rozwoju mowy; opóźnieniem, którego nie można wiązać z żadnym uchwytnym czynnikiem etiologicznym (jak w wypadku dzieci z późnym rozkwitem mowy LB – ang. late bloomers, czy dzieci ze specyficznym zaburzeniem językowym – SLI, ang. specific language impairment). Postawienie trafnej diagnozy przed ukończeniem 3. r.ż. dziecka, tj odróżnienie zjawiska late bloomers od late talkers, czyli dzieci później rozkwitających pod względem językowym od później mówiących jest obecnie niemożliwe ze względu na brak doniesień z badań poświęconych dzieciom z LB i analiz porównawczych. Późniejszy rozkwit mowy to zjawisko z pogranicza normy rozwojowej, dlatego nie stanowi ono przedmiotu zainteresowań klinicystów. Jednak po uważnym zapoznaniu się z historią badań nad SLI i licznymi zastrzeżeniami dotyczącymi ich metodologii – naszą uwagę skupiły dzieci z LB, jako znacznie bardziej zbliżone pod względem profilu rozwoju (nie tylko językowego) do SLI-PE (postać ekspresywna tego zaburzenia) niż młodsze, prawidłowo rozwijające się dzieci, które w większości badań prowadzonych na świecie stanowią główną grupę porównawczą dla SLI. Opracowanie szczegółowego profilu rozwojowego dzieci z SLI i LB może przyczynić się do udoskonalenia metod i narzędzi, jakimi dysponujemy i będziemy dysponować w przyszłości dla wcześniejszego rozpoznawania SLI.

EN

This article presents the section of widespread research devoted to children with a severe delay in speech development; the delay which cannot be linked to any reachable etiological factors – as in case of late bloomers (LB) or children with specific language impairment (SLI). Making an accurate diagnosis, namely distinguishing late bloomers from late talkers before reaching the age of three, is currently impossible because of the lack of research reports on LB. Late blooming is the borderline phenomenon of developmental norm, thus, it is not in the subject of clinicians’ interest. However, after careful familiarising with the history of research on SLI and numerous reservations about its methodology – our attention was concentrated on late bloomers as a group that is much closer, in terms of development profile (not only linguistic), to SLI-PE (expressive form of this disorder) than younger, properly developing children, who constitute the main comparative group at most research carried out in the world. The study of detailed developmental profile of late bloomers and children with SLI may contribute to the refinement of methods and research tools which are at our disposal and to earlier diagnosis of SLI in the future.

Keywords

PL

SLI; LB; opóźnienie rozwoju mowy; ekspresja językowa

EN

SLI; LB; delay in speech development; language expression

• Publisher: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Journal: Logopedia
• Year: 2017
• Volume: 46
• Pages: 53-72

Dates

published

2020-08-27

Contributors

author

Jastrzębowska Grażyna

• Uniwersytet Opolski

author

Jastrzębowska-Tyczkowska Agata

• SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny w Warszawie

author

Woś Anna

• Uniwersytet Opolski

author

Stanek Katarzyna

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

References

• Bishop D.V.M., 1992, The Underlying Nature of Specific Language Impairment, ”Journal of Child Psychology and Psychiatry” 33(1), s. 3–66.
• Conti–Ramsden G., Bitting N., 1999, Classification of Children With Specific Language Impairment: Longitudinal Considerations, “Journal of Speech, Language, and Hearing Research” 42, s. 1194–1204.
• Czaplewska E., 2012, Rozumienie pragmatycznych aspektów wypowiedzi przez dzieci ze specyficznym zaburzeniem językowym SLI, Gdańsk.
• Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (fourth edition) – DSM–IV, 1994, Washington.
• Jastrzębowska G., 1998, Podstawy teorii i diagnozy logopedycznej, „Studia i Monografie”, Opole.
• Jastrzębowska G., 2000, Istota i klasyfikacje opóźnień w rozwoju mowy – przegląd stanowisk, „Logopedia” 28, s. 70–84.
• Jastrzębowska G., 2001, Z metodologii opisu alalii (afazji, dysfazji rozwojowej), [w:] Zaburzenia mowy. Mowa – Teoria – Praktyka, red. S. Grabias, Lublin.
• Jastrzębowska G., 2001, Factors Determining Efficiency of Logopedic Care of Children in Poland, “Folia Phoniatrica et Logopaedica” 53(1), s. 28–36.
• Jastrzębowska G., 2002, SLI – specyficzne upośledzenie rozwoju języka [w:] Człowiek wobec ograniczeń. Niepełnosprawność – Komunikowanie – Diagnoza – Terapia, red. Z. Tarkowski, G. Jastrzębowska, Lublin, 167–187.
• Jastrzębowska G., 2003, Opóźnienie rozwoju mowy – przejaw nieprawidłowości rozwojowych [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki, t. 2, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Opole, s. 37–65.
• Jastrzębowska G., 2003, Zakłócenia i zaburzenia rozwoju mowy. Wprowadzenie. Problemy terminologiczne i definicyjne, [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki, t. 2, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Opole, s. 9–36.
• Jastrzębowska G., 2003, Afazja, dysfazja dziecięca [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki, t. 2, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Opole, s. 83–119.
• Jastrzębowska G., 2005, Opóźnienie rozwoju mowy [w:] Podstawy neurologopedii, red. T. Gałkowski, E. Szeląg, G. Jastrzębowska, Opole, s. 360–379.
• Jastrzębowska G., 2005, Diagnoza i terapia rozwojowych zaburzeń mowy [w:] Podstawy neurologopedii, red. T. Gałkowski, E. Szeląg, G. Jastrzębowska, Opole, s. 379–420.
• Jastrzębowska G., 2013, Kilka refleksji o polskiej terminologii logopedycznej, [w:] Język. Człowiek. Społeczeństwo, red. J. Panasiuk, T. Woźniak, Lublin, s. 377–395.
• Jastrzębowska G., Dzieci z trudnościami w przyswajaniu języka (w opracowaniu).
• Jones M., Conti–Ramsden G., 1997, A comparison of verb use in children with SLI and their younger siblings, “First language” 17, s. 165–193.
• Kordyl Z., 1968, Psychologiczne problemy afazji dziecięcej, Warszawa.
• Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób I Problemów Zdrowotnych ICD–10. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne, 1997, red. S. Pużyński, J. Wciórka, Kraków–Warszawa.
• Leonard L. B., 2000, Children with Specific Language Impairment, Press London.
• Pąchalska M., 1999, Afazjologia, Kraków–Warszawa.
• Pąchalska M., Jastrzębowska G., Lipowska M., Pufal A., 2007, Specific language impairment: neuropsychological and neurolinguistic aspects, “Acta Neuropsychologica” 5(3), s. 131–154.
• Pąchalska M., B.L.J. Kaczmarek, J.D. Kropotov, 2014, Neuropsychologia kliniczna. Od teorii do praktyki, Warszawa.
• Rapin I. 1996, Practitioner Review: Developmental Language Disorders: A Clinical Update, “Journal of Child Psychology and Psychiatry” 6, s. 643–655.