Pierwsi po Bogu. Papieże w przekazie ikonograficznym obrazka religijnego

• Authors: Jarkiewicz Katarzyna

Title variants

EN

First after God: Popes in the Iconographic Transmission of the Holy Card

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Utrwalona w przekazie dogmatu o nieomylności papieża pozycja biskupa Rzymu w świecie chrześcijańskim możliwa jest do zobaczenia na obrazku religijnym. Jego ikonografia nie tylko informuje o atrybutach papiestwa, ale również symbolicznie pokazuje władzę i autorytet następcy św. Piotra. Jednak współcześnie w coraz większym stopniu postępuje profanizacja urzędu nauczycielskiego Kościoła, który przejmuje świeckie formy rytuału i odwołuje się w przekazie bardziej do aspektów emocjonalnych niż do dogmatyki wiary. Tym samym głowa Kościoła katolickiego w coraz większym stopniu staje się idolem, a nie prze- wodnikiem religijnym; celebrytą, a nie duchowym autorytetem. Postępuje kreacja nowego wzoru papiestwa: przywództwa jednego z nas, kierownictwa mianowanego, niewybieranego bezterminowo. Stawia to przyszłość obrazków religijnych z watykańskim imprimatur pod znakiem zapytania, gdy ich dewocyjne przeznaczenie i sakralna wymowa ostatecznie zanikną.

EN

Assured by the transmission of the dogma of papal infallibility, the position of the Bishop of Rome in the Christian world is clear to see in religious images. Its iconography not only informs us about the attributes of the papacy, but also symbolically shows the authority of St. Paul and his successor Peter. However, the profaneization of the teaching ofce of the Church, which takes over the secular forms of ritual, is increasingly exacerbated, and refers more to the emotional aspects than the dogmas of the faith. Thus, increasingly the head of the Catholic Church has become an idol, not a religious leader, a celebrity, not a spiritual authority. The creation of a new papacy pattern follows: the leadership of one of us, appointed leadership, not elected without a deadline. This puts the future of religious imagery from the Vatican imprimatur under the question of when their devotional destiny and sacred word will eventually disappear.

Keywords

PL

obrazek religijny; ikonografia chrześcijańska; dogmat o nieomylności papieża; autorytet religijny; praktyki dewocyjne

EN

the holy card; the Christian iconography; the doctrine of infallibility of the pope; the religious authority; devotional practices

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Studia Paedagogica Ignatiana
• Year: 2017
• Volume: 20
• Issue: 5
• Pages: 51-73

Contributors

author

Jarkiewicz Katarzyna

References

• Archiwum Akt Nowych, Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, Działalność Kościoła rzymsko-katolickiego 1958‒1963, sygn. 125/303, Notatka informacyjna w sprawie nadsyłanych do kraju obrazków religijnych.
• Arturo Mari-człowiek, którego zdjęcia opowiadają historię, „Niedziela” 2007, nr 41.
• Banaszak M., Z dziejów dyplomacji watykańskiej. Poselstwa obediencyjne w latach 1534–1605, cz. I, ATK, Warszawa 1975.
• Borello L., Arte e devozione nelle immaginette (sec. XVIII‒XX), Scuola Grafica Salesiana, Torino 1991.
• Cammarano F., Florian A., Santini e Storia di un Editore parigino. Maison Bouasse-Lebel, Astegiano, Marene 2009.
• Cook Ch., Stevenson J., Leksykon nowożytnej historii Europy, przeł. W. Gałąska, Książka i Wiedza, Warszawa 2000.
• Dudek A., Gratulacje i obawy, „Biuletyn IPN” 2005, nr 4.
• Encyclopedia of nineteenth-century photography, red. J. Hannavy, Routledge, New York 2008.
• Encyklopedia katolicka, t. 17, red. E. Gigilewicz, Wydawnictwo KUL, Lublin 2012.
• Engels T.M., Das kleine Andachtsbild. Prägedrucke und Stanzspitzenbilder des. 19. Jahrhunderts, Verlag Aurel Bongers, Recklinghausen 1983.
• Fischer-Wollpert R., Leksykon papieży, przeł. B. Białecki, Znak, Kraków 1996.
• Fitych T., Obraz biskupów polskich w oczach nuncjuszów papieskich z połowy XVII wieku, w: Od Kijowa do Rzymu. Z dziejów stosunków Rzeczpospolitej ze Stolicą Apostolską i Ukrainą, red. M.R. Drozdowski, W. Walczak, K. Wiszowata-Walczak, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2012.
• Friszke A., Regionalny Komitet Wykonawczy Mazowsze. Powstanie, struktura, działalność (1981‒1986), w: Solidarność podziemna 1981‒1989, red. A. Friszke, Instytut Studiów Politycznych PAN, Stowarzyszenie „Archiwum Solidarności”, Warszawa 2006.
• Grigioni E.G., Pranzini V., Santini. Piccole immagini devozionali a stampa e manufatte dal 17 al 20 secolo, Essegi, Ravenna 1990.
• Grześkowiak R., Niedźwiedź J., Nieznane polskie subskrypcje do emblematów Ottona van Veen i Hermana Hugona. Przyczynek do funkcjonowania zachodniej grafiki religijnej w kulturze staropolskiej, „Terminus” 2012, z. 1.
• Jarkiewicz K., Ikona polskiej pamięci. Kult Matki Boskiej Częstochowskiej w świecie, w: Pamięć, kultura, edukacja, red. P. Bieś SJ, M. Chrost, B. Topij-Stempińska, Akademia Igntianum w Krakowie, Wydawnictwo WAM, Kraków 2011.
• Kała M., Władze wobec drugiej pielgrzymki Ojca Świętego do Ojczyzny, „Biuletyn IPN” 2002, nr 7.
• Kelly J.D.N., Encyklopedia papieży, przeł. T. Szafrański, PIW, Warszawa 1997.
• Knoch K., Regionalna Komisja Koordynacyjna w Gdańsku w latach 1982‒1989, w: Solidarność podziemna 1981‒1989, red. A. Friszke, Instytut Studiów Politycznych PAN, Stowarzyszenie „Archiwum Solidarności”, Warszawa 2006.
• Łatka R., Polityka władz PRL wobec Kościoła katolickiego w województwie krakowskim w latach 1975‒1980, w: PRL na pochylni (1975‒1980), red.
• M. Bukała, D. Iwaneczko, IPN. Oddział w Rzeszowie, Rzeszów 2017.
• Majchrzak G., (Nie)chciany pielgrzym, „Biuletyn IPN” 2005, nr 4.
• McBrien R.P., Leksykon papieży. Pontyfikaty od Piotra Apostoła do Jana Pawła II, przeł. B. Mierzejewska, A. Miziołek, Świat Książki, Warszawa 2003.
• McDannell C., Material Christianity: Religion and Popular Culture in America, Yale University Press, New Haven 1995.
• Misztal H., Kult świętych, obrazów i relikwii w Kościele katolickim w aspekcie prawa kanonizacyjnego, „Roczniki Nauk Prawnych” 1997, t. 7.
• Parzuchowska M., Święte obrazki. Bóg i Ojczyzna, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, Warszawa 2016.
• Parzuchowska M., Święte obrazki. Część 1. Znak Krzyża Świętego, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, Warszawa 2012.
• Parzuchowska M., Święte obrazki. Część 2. Życie Świętej Rodziny, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, Warszawa 2013.
• Parzuchowska M., Święte obrazki. Część 3. Święci i błogosławieni, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, Warszawa 2015.
• Podręczna Encyklopedya Kościelna, opr. S. Gall, t. XXXI‒XXXII, Księgarnia Gebethnera i Wolffa, Warszawa 1913.
• Przywara A., Przedstawienia dewocyjne na obrazkach świętych jako przedmiot zainteresowań kolekcjonerskich, „Resovia Sacra” 2014, R. 21.
• Riebling M., Church of Spies: The Pope’s Secret War Against Hitler, Basic Books, New York 2015.
• Schatz K., Prymat papieski od początków do współczesności, przeł. E. Marszał, J. Zakrzewski, Wydawnictwo WAM, Kraków 2004.
• Spamer A., Das kleine Andachtsbild vom XIV. bis zum XX. Jahrhundert, Bruckmann Verlag, München 1930.
• Terlecki R., Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944‒1990, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007.
• The Catholic Encyclopedia, t. 15, red. Ch.G. Herbermann, E.A. Pace, C.B. Pallen, The Encyclopedia Press, New York 1912.
• Wojtyska H.D., Papiestwo w XV‒XVII w. w poszukiwaniu własnej tożsamości, „Kwartalnik Historyczny” 1985, nr 4.
• Wolleh L., Das Konzil, II Vatikanisches Konzil (The Council, Vatican II Ecumenical Council), Christian Belser Verlag, Stuttgart 1965.
• Zdementowano polskie pochodzenie Piusa X. Na historycznym kongresie w Opolu na Śląsku, „L’Osservatore Romano” 2013, nr 7.
• Żurek J., „Da un paese lontano… Polscy biskupi i kapłani u św. Piotra (999–1978), „Biuletyn IPN” 2005, nr 4.