Ekonometryczny model deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych

• Authors: Jarosław Mielcarek

Title variants

EN

An Econometric Model of General Government Deficit

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu było określenie ilościowych zależności między zmienną objaśnianą, którą jest deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych (deficyt), a zmiennymi objaśniającymi za pomocą dwóch dynamicznych modeli ekonometrycznych. Dla modelu pierwszego stopa zmian deficytu i stopa inflacji wyjaśniły 80% zmienności deficytu. Sprawdzenie modelu dla poziomu istotności 0,05 za pomocą testu F, testu t-Studenta, wartości p oraz korelacji między zmiennymi objaśniającymi wykazało, że jego zmienne objaśniające są istotne. W drugim modelu dodano trzy zmienne objaśniające – stopę wzrostu PKB, przyspieszenie deficytu i deficyt. W wyniku tej zmiany współczynnik determinacji wzrósł do 90%. Sprawdzenie modelu wykazało, że dodane zmienne objaśniające są nieistotne. Nieistotność stopy wzrostu PKB jako zmiennej objaśniającej deficytu nie potwierdziło twierdzenia, że w podokresie 2008–2013 doszło do gwałtownego wzrostu deficytu z powodu pogorszenia koniunktury gospodarczej. Na podstawie wartości statystyki Durbina-Watsona dla modelu z dwoma zmiennymi objaśniającymi stwierdzono, że hipoteza zerowa mówiąca, iż nie ma autokorelacji składnika losowego, nie może być odrzucona.

EN

The purpose of the article is to determine the quantitative relationship between the dependent variable, which is the general government deficit, and the explanatory variables using two dynamic econometric models. For the first model, the rate of inflation and the rate of deficit growth explained 80% of the variability in the deficit. When the model was tested at a significance level of 0.05 using an F-test, t-test, p-values and the correlation between the explanatory variables it was shown that these independent variables were significant. Three explanatory variables were added in the second model: GDP growth rate, deficit acceleration and deficit. As a result of this change, the coefficient of determination rose to 90%. Testing the model at a significance level of 0.05 showed that the added explanatory variables were not significant. The insignificance of the GDP growth rate as an explanatory variable for the deficit did not confirm the claim that in the 2008–2013 sub-period there was a sharp increase in the deficit due to the economic downturn. It was found, based on the Durbin-Watson statistics value for a model with two explanatory variables, that the null hypothesis that there is no autocorrelation of residuals could not be rejected.

Keywords

PL

model ekonometryczny; regresja liniowa wieloraka; deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych; stopa wzrostu deficytu; stopa wzrostu inflacji

EN

econometric model; multiple linear regression; general government deficit; deficit growth rate; inflation rate

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Journal: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Year: 2014
• Issue: 8(932)
• Pages: 45-62

Contributors

author

Jarosław Mielcarek

• Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu, Instytut Finansów i Rachunkowości, al. Niepodległości 2, 61-874 Poznań, Poland

References

• Ciak J. [2012], Źródła finansowania deficytu budżetu państwa w Polsce, CeDeWu, Warszawa.
• Czerwiński Z. [2011], Matematyka na usługach ekonomii, PWN, Warszawa.
• Eurostat [2014], Government deficit/surplus, debt and associated data, aktualizacja: 24.04.2014, http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do, dostęp: 25.04.2014.
• GUS [2014a], Część III. Roczne wskaźniki makroekonomiczne. Deficyt/nadwyżka i dług sektora instytucji rządowych i samorządowych, aktualizacja: 18.04.2014, stat.gov.pl/wskaźniki-makroekonomiczne, dostęp: 20.04.2014.
• GUS [2014b], Tablica 16. PKB i wartość dodana brutto w latach 2000–2006, ceny bieżące, http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/rachunki_kw_pkb_2000_2006.pdf, dostęp: 20.04.2014.
• Finanse publiczne [2011], red. T. Juja, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
• Guziejewska B. [2012], Finanse publiczne wobec wyzwań globalizacji, Poltext, Warszawa.
• Inflacja w Polsce w latach 1950–2013 [2014], http://24finanse.pl/2010/12/inflacja-w-polsce-w-latach-1950-2013/, dostęp: 20.02.2014.
• Jajko B. [2008], Dług publiczny a równowaga fiskalna, CeDeWu, Warszawa.
• Lubińska T. [2011], Zarządzanie dochodami publicznymi w okresie kryzysu finansów publicznych [w:] Finanse – nowe wyzwania teorii i praktyki. Finanse publiczne, red. L. Patrzałek, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Maddala G.S. [2013], Ekonometria, PWN, Warszawa.
• Marchewka-Bartkowiak K. [2011], Zarządzanie długiem skarbu państwa. Implikacje dla sfery euro, Difin, Warszawa.
• Moździerz A. [2009], Nierównowaga finansów publicznych, PWE, Warszawa.
• Osińska M. [2008], Ekonometryczna analiza zależności przyczynowych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Owsiak S. [2011], Stabilność systemu zasilania finansowego a nowatorskie zarządzanie podmiotami publicznymi w warunkach kryzysu [w:] Nowe zarządzanie finansami publicznymi w warunkach kryzysu, red. S. Owsiak, PWE, Warszawa.
• Owsiak S. [2013], Finanse publiczne. Teoria i praktyka, PWN, Warszawa.
• Podolec B., Ulman P. [2008], Modele regresyjne w analizie wydatków gospodarstw domowych, red. J. Kurkiewicz, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, nr 790, Kraków.
• Próchnicki L. [2011], Rola deficytu budżetowego w gospodarce – retrospekcja historyczna [w:] Zarządzanie długiem publicznym. Aspekty finansowe i płynnościowe, red. E. Denek, B. Filipiak, Zeszyty Naukowe WSB w Poznaniu nr 36/2011, Poznań.
• Savin N.E., White K.J. [1977], The Durbin-Watson Test for Serial Correlation with Extreme Sample Sizes or Many Regressors, „Econometrica”, vol. 45, nr 8.
• Sektor finansów publicznych w warunkach światowego kryzysu finansowego [2011], red. A. Alińska, CeDeWu, Warszawa.
• Uryszek T. [2010], Dług skarbu państwa jako źródło finansowania deficytu budżetowego, Difin, Warszawa.
• Welfe A. [2009], Ekonometria. Metody i ich zastosowania, PWE, Warszawa.
• Wernik A. [2011], Finanse publiczne, PWE, Warszawa.
• Ziółkowska W. [2011], Dług publiczny a dochody i wydatki sektora general government oraz wzrost gospodarczy w Unii Europejskiej [w:] Zarządzanie długiem publicznym. Aspekty finansowe i płynnościowe, red. E. Denek, B. Filipiak, Zeszyty Naukowe WSB w Poznaniu nr 36/2011, Poznań.
• Ziółkowska W. [2012], Finanse publiczne. Teoria i zastosowanie, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań.