Analiza procesu rekonstrukcji tożsamości osoby z nabytą dysfunkcją organizmu

• Authors: Jakub Niedbalski (https://orcid.org/0000-0002-2803-7628)

Title variants

EN

Analyzing the identity reconstruction process of a person with an acquired body dysfunction

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Celem artykuł jest określenie tego, w jaki sposób powstanie trwałej dysfunkcji organizmu powoduje istotne przemiany w sposobie postrzegania samego siebie przez człowieka dotychczas cieszącego się pełnią władz nad swoim ciałem. W tekście staram się wykazać istniejącą paralelę pomiędzy kryzysem ciała wynikającym z utraty jego pełnej sprawności a kryzysem na poziomie tożsamości. Jednocześnie staram się podkreślić, że nabycie dysfunkcji ciała przyczynia się do zmian sposobu postrzegania siebie samych, co skutkuje dezorganizacją egzystencjalnego ładu i destabilizacją autodefinicji jednostki. W związku z powyższym w artykule zostaną poddane analizie obiektywne wyznaczniki postrzegania swojego ciała w kategoriach nieadekwatności oraz ich społeczne konsekwencje. Jako perspektywę poznawczą przyjmuję symboliczny interakcjonizm oraz goffmanowską teorię stygmatyzacji, zakorzenione w paradygmacie interpretatywnym. Materiał badawczy wykorzystany w tym opracowaniu stanowią osobiste doświadczenia osób, które na skutek różnego rodzaju zdarzeń losowych utraciły pełnię sprawności fizycznej. Z respondentami przeprowadzone zostały wywiady swobodne mało ukierunkowane. Analiza i interpretacja materiału badawczego prowadzona była zgodnie z procedurami metodologii teorii ugruntowanej.

EN

The purpose of the article is to identify how the emergence of a permanent body dysfunction causes significant transformations in the self-perception of a person who previously had full control over their body. In this article, Iattempt to present an existing parallel between a body crisis caused by the loss of its full capacity and a crisis on the identity level. At the same time, I try to highlight that acquiring a body dysfunction contributes to changes in self-perception, leading to the disorganization of the existential order and a destabilization of an individual’s self-definition. Therefore, the text will include an analysis of the objective determinants of a person’s own body perception in the categories of inadequacy as well as its social consequences. In this article, I adopt symbolic interactionism and Goffman’s stigmatization theory as cognitive perspectives, rooted in the interpretative paradigm. The above-mentioned theoretical references, constitute the foundation of this paper. The research material adopted in this work is composed of personal experiences from people who lost physical abilities due to various random events. Unstructured interviews were conducted with members of this group of people. Analysis and interpretation of the research material are performed in accordance with the procedures of grounded theory.

Keywords

PL

niepełnosprawność; ciało; tożsamość; destrukcja tożsamości; rekonstrukcja,; symboliczny interakcjonizm; piętno

EN

disability; body; identity; identity destruction; reconstruction; symbolic interactionism,; stigma

• Publisher: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Wydawnictwo APS
• Journal: Człowiek - Niepełnosprawność - Społeczeństwo
• Year: 2019
• Issue: 2(44)
• Pages: 51-67

Contributors

author

Jakub Niedbalski (https://orcid.org/0000-0002-2803-7628)

• Uniwersytet Łódzki, ul. POW 3/5, 90-255 Łódź; tel. [phone];

References

• Berger, P., Luckmann, T. (1983). Społeczne tworzenie rzeczywistości. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Blumer, H. (2007). Interakcjonizm symboliczny. Perspektywa i metoda. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
• Bourdieu, P., Wacquant, J. (2001). Zaproszenie do socjologii refleksyjnej. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Charmaz, K. (1991). Good Days, Bad Days: The self in chronic illness and time. New Brunswick, NJ: Routge University Press.
• Charmaz, K. (1994). ‘Discoveries’ of Self in Illness. W: M.L. Dietz, R. Prus, W. Shaffir (red.), Everyday life: Ethnography as lived experiences (s. 226–242). Mississauga, Ontario: Copp Clark Longman Ltd.
• Charmaz, K. (1995). The Body, Identity, and Self: Adapting to Impairment. The Sociological Quarterly, 36(4), 657–680.
• Charmaz, K., Rosenfeld, D. (2006). Reflections of the Body, Images of Self: Visibility and Invisibility in Chronic Illness and Disability. W: D.D. Waskul, P. Vannini (red.), Body /embodiment. Symbolic interaction and the sociology of the body (s. 35–50). Ashgate: Aldershot.
• Cooley, Ch.H. (1922). Human nature and the social order (revised edition). New York: Charles Scribner’s Sons.
• Czykwin, E. (2007). Stygmat społeczny. Warszawa: WN PWN.
• Czykwin, E. (2008). Wstęp. W: E. Czykwin, M. Rusaczyk (red.), „Gorsi inni” – badania (s. 7–23). Białystok: Trans Humana.
• Denzin, N.K. (1990). Reinterpretacja metody biograficznej w socjologii. Znaczenie a metoda w analizie biograficznej. W: J. Włodarek, M. Ziółkowski (red.), Metoda biograficzna w socjologii (s. 55–69). Przełożyła Nina Nowakowska. Warszawa–Poznań: PWN.
• Glaser, B., Strauss A. (1967). The discovery of grounded theory. Strategies for qualitative research. Chicago: Aldine Publishing Company.
• Goffman, E. (1961). Asylums: Essays on social situation of mental patients and other inmates. Doubleday Anchor Book: Garden City.
• Goffman, E. (1963). Stigma. Notes on the Managment of Spoiled Identity. Englewood Cliffs (N.J.): Prentice-Hall.
• Goffman, E. (2005). Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości. Gdańsk: GWP.
• Golczyńska-Grondas, A. (2014). Wychowało nas państwo. Recz o tożsamości wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
• Jakubowska, H. (2009). Socjologia ciała. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Konecki, K. (2000). Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: WN PWN.
• Konecki, K. (2015). Anselm L. Strauss – pragmatyczne korzenie, pragmatyczne konsekwencje. Przegląd Socjologii Jakościowej, 11(1), 12‒39.
• Kowal, K. (2012). Doświadczanie własnej cielesności przez biorców kończyny – socjologiczne studium zrekonstruowanego ciała. Przegląd Socjologii Jakościowej, 8, 152–199.
• Kowalczyk, I. (2002). Ciało i władza. Polska sztuka krytyczna lat 90. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
• Krzemiński, I. (1986). Symboliczny interakcjonizm i socjologia. Warszawa: PWN.
• Kuhn, M. (1972). The Reference Group Reconsidered. W: J.G. Manis, B.N. Meltzer (red.), Symbolic interactionism: A reader in social psychology (s. 171–184). Boston: Allyn and Bacon, Inc.
• Marciniak, Ł. (2015). Teorie pracujące. Pragmatyzm w ujęciu badaczy z grupy Chicago School Irregulars. Przegląd Socjologii Jakościowej, 11(1), 40‒53.
• Mead, G.H. (1934). Mind, self and society. Indianapolis: Bobbs-Merrill.
• Melchior, M. (1990). Społeczna tożsamość jednostki (w świetle wywiadów z Polakami żydowskiego pochodzenia urodzonymi w latach 1944–1955). Warszawa: Uniwersytet Warszawski ISNS.
• Merton, R. (2002). Teoria socjologiczna i struktura społeczna. Warszawa: WN PWN.
• Niedbalski, J. (2015a). Przemiany percepcji własnego ciała przez osoby z niepełnosprawnością fizyczną uprawiające sport. Studia Socjologiczne, 3(218), 221–240.
• Niedbalski, J. (2015b). The role of sport in the reconstruction process of the identity of a person with an acquired Body Dysfunction. Przegląd Socjologii Jakościowej, 11(3), 26–45.
• Niedbalski, J. (2017). Wymiary, konteksty i wzory karier. Proces stawania się sportowcem przez osobę z niepełnosprawnością fizyczną – analiza społecznych mechanizmów (re)konstruowania tożsamości. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
• Niedźwiedziński, D. (2010). Migracje i tożsamość. Od teorii dla analizy przypadku. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
• Osborne, T. (1997). Body Amnesia – Comments on Corporeality. W: D. Owen (red.), Sociology after postmodernism (s. 188–204). London–Thousand Oaks–New Delhi: Sage Publications.
• Ostrowska, A. (1994). Badania nad niepełnosprawnością. Warszawa: IFiS PAN.
• Paleczny, T. (2009). Socjologia tożsamości. Kraków: Krakowska Wyższa Szkoła im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego.
• Prus, R. (1999). Symbolic Interaction and Ethnographic Research. Albany: State.
• Prus, R., Grills, S. (2003). The Deviant Mystique: Involvements, Realities and Regulation. Westport: Preager.
• Rokuszewska-Pawełek, A. (2002). Chaos i Przymus. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
• Rosner, K. (2006). Narracja, tożsamość, czas. Kraków: Universits.
• Rubin, H.J., Rubin, I.S. (1997). Jak zmierzać do celu nie wiążąc sobie rąk. Projektowanie wywiadów jakościowych. W: L. Korporowicz (red.), Ewaluacja w edukacji (s. 201–224). Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Rusaczyk, M. (2008). Szkolna płaszczyzna stygmatyzacji mniejszości etnicznych – problem edukacji. W: E. Czykwin, M. Rusaczyk (red.), „Gorsi inni” – badania (s. 249–270). Białystok: Trans Humana.
• Sajkowska, M. (1999). Stygmat instytucji, Społeczne postrzeganie wychowanków domów dziecka. Warszawa: ISNS UW.
• Strauss A.L. (1959). Mirrors and masks. The search of identity. Glencoe, Illinois: The Free Press.
• Strauss, A.L. (1993). Continual permutations of action. New York: Aldine de Gruyter.
• Strauss, A.L., Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research. London: Sage.
• Wieczorkiewicz, A. (2000). Muzeum ludzkich ciał. Gdańsk: słowo/obraz teoria.
• Wyka, A. (1993). Badacz społeczny wobec doświadczenia. Warszawa: WN PWN.
• Włodarek, J., Ziółkowski, M. (red.). (1990). Metoda biograficzna w socjologii. Warszawa: PWN.
• Zakrzewska-Manterys, E. (2010). Upośledzeni umysłowo. Poza granicami człowieczeństwa. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Ziółkowki, M. (1981). Znaczenie, interakcji, grupa. Warszawa: PWN.

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0013.5761