Niemcy, Związek Sowiecki i mocarstwa zachodnie w polskich kalkulacjach politycznych w latach 30. XX w. (ze szczególnym uwzględnieniem 1939 r.)

• Authors: Zacharias Michał Jerzy

Title variants

EN

Germany, Sowiet Union and Western Powers in Polish political calculations of 1930’s (with particular remarks on 1939).

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

In the article author shows how the Polish diplomacy regarded possible Third Reich’s agreement with Soviet Union. Author shows backstage of diplomacy in the period preceding outbreak of war. Zacharias claims, that the concept of Polish foreign policy, was, unlike minister Beck’s hopes, not acceptable by Germany, as it was an obstacle to the expansion in any direction: western - as it was automatically launching Polish obligations under the alliance with France, and eastern as it was obstructing futurę invasion on Soviet Union.

Keywords

PL

Polityka zagraniczna polski; stosunki międzynarodowe; geopolityka

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Historia i Polityka
• Year: 2010
• Issue: 2/3(9/10)
• Pages: 175-217

Contributors

author

Zacharias Michał Jerzy

• Polska Akademia Nauk

References

• Batowski H., Między dwiema wojnami 1919-1939. Zapis historii dyplomatycznej, Kraków 1988, s. 322.
• Beck J., Dernier rapport. Politique polonaise 1926-1939, Neuchatel 1951, s. 89.
• Beck J., Przemówienia, deklaracje, wywiady 1931-1939, Warszawa 1939, s. 227-229. Przemówienie na posiedzeniu Rady Ligi Narodów w związku z naruszeniem przez Niemcy artykułów Traktatu Wersalskiego (z 18 III 1936 r.] w: Beck J., Przemówienia, deklaracje, wywiady 1931-1939, Warszawa 1939, s. 222-224.
• Beck J., Studium nad dwudziestoleciem polityki międzynarodowej [w:] Polska polityka zagraniczna w latach 1926-1939, opracowała A. M. Cienciała, Paryż 1990, s. 134, 166, 168, 252-253, 305, 324, 326-327, 409.
• Bonnet G., De Munich a la guerre. Defence de la paix, Paris 1967, s. 167.
• Bullock A., Hitler i Stalin. Żywoty równoległe, t.1 i 2, Warszawa 1994.
• Bullock A., Hitler. Studium tyranii, Warszawa 1997.
• Bułhak H., Polska-Francja. Z dziejów sojuszu 1933-1936, Warszawa 2000, s. 137.
• Burckhardt C.J., Moja misja w Gdańsku 1937-1939, Warszawa 1970, s. 112-114, 191.
• Cienciała A.M., Minister Józef Beck i ambasador Raczyński a zbliżenie polsko-brytyjskie w okresie październik 1938 - styczeń 1939 [w:] Z dziejów polityki i dyplomacji polskiej. Studia poświęcone pamięci Edwarda hr. Raczyńskiego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wychodźstwie, Warszawa 1994, przyp. 2, s. 361.
• Cienciała A.M., Minister Józef Beck i ambasador Raczyński., s. 350-351.
• Cienciały A.M., Poland and the Western Powers. A Study in the Interdependence of Eastern and Western Europe, London, Toronto 1968, s. 207.
• Coulondre R., De Staline a Hitler. Souvenirs de deux ambassades 1936-1939, Paris 1950, s. 167.
• Dębski S., Między Berlinem a Moskwą. Stosunki niemiecko-sowieckie 1939-1941, Warszawa 2003, s. 63-64 i przyp. 24, s. 64.
• Diariusz i teki Jana Szembeka (1935-1945), t. 2, opr. T. Komarnicki, London 1965, Część pierwsza. Uzupełnienia do dokumentacji tomu pierwszego, s. 4, 6, 7, 127-133, 233, 257, 230, 238-239, 266, 285, 317, 335, 380, 409, 466-467, 533.
• Documents diplomatiąues franęais 1932-1939, serie I, t. 6, Paris 1972, dok. 473, s. 28-29, 165,167, 453, 977.
• Documents on British Foreign Policy 1919-1939, 2nd series, vol. 17, London 1979, dok. 364, s. 530.
• Documents on German Foreign Policy, Series D (1937-1945], vol. IV, The Last Months of Peace. March-August 1939, dok. 227, s. 281.
• Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-radzieckich, opr. E. Basiński i in., Warszawa 1967, dok. 181, s. 305-308.
• Dokumenty z dziejów polskiej polityki zagranicznej 1918-1939, opr. T. Jędruszczak, M. Nowak-Kiełbikowa, t.1: 1918-1932, Warszawa 1989, dok. 69, s. 336, 338.
• Eden A., Pamiętniki 1938-1945, t. 2: Obrachunki, Warszawa 1972, s. 44, 77.
• Gafencu G., Ostatnie dni Europy. Podróż dyplomatyczna 1939 roku, Warszawa 1984, s. 30.
• Gawroński J., Moja misja w Wiedniu 1932-1938, Warszawa 1965, s. 391-392, 396.
• Grafstrom S., Polskie stronice. Dziennik od 5 lipca 1938 do 6grudnia 1939 roku, opr. J. Lewandowski i A. N. Uggla, Warszawa 1996, s. 184.
• Gregorowicz S., Polsko-radzieckie stosunki polityczne w latach 1932-1935, Wrocław 1982, s. 177, 198 i przyp. 70 s. 198.
• Grzeloński B., Dyplomacja Stanów Zjednoczonych Ameryki wobec zagrożenia Czechosłowacji i Polski (12 marca 1938 - 1 września 1939), Warszawa 1995, s. 175-176.
• Grzybowski W., Spotkania i rozmowy z Józefem Piłsudskim, Nie¬podległość 1948,t.1, s. 98; Grzybowski W., Samotność Józefa Piłsudskiego, Niepodległość 1963, t. 8, s. 173.
• Haider F., Dziennik wojenny, t.1: Od kampanii polskiej do zakończenia ofensywy na Zachodzie (14 V1111939 - 30 V11940), Warszawa 1971, s. 37, 32, 34-35, 38-39, 51, 52, 79-80.
• Haljanow H. (pseudonim W. Potiomkina), Kuda idiot Polsza?, Bolszewik 1938, nr 8.
• Iljuszyn I., Preludium wojny i wrzesień 1939 roku w posowieckiej ukraińskiej historiografii, Dzieje Najnowsze 2009, z. 3, s. 157 i przyp. 9 i 10, s. 157.
• Jędrzejewicz W. Kronika z życia Józefa Piłsudskiego 1867-1935, t. 2, London 1977, s. 443.
• Kershaw J., Hitler 1889-1936, Poznań 2001.
• Kershaw J., Hitler 1936-1941, Poznań 2002.
• Kornat M.(opr.), W sprawie oceny strategicznego położenia Polski w 1934 r. Nie¬znana notatka Józefa Becka i Jana Szembeka z 7 maja 1934 r., Niepodległość 2003/2004, t. LIII-LIV, s. 262-263, 285.
• Kornat M., Polityka równowagi 1934-1939. Polska między Wschodem a Zachodem, Kraków 2007, s. 448, 461.
• Kornat M., Polityka równowagi 1934-1939. Polska między Wschodem i Zachodem, Kraków 2007, s. 159.
• Kornat M., Polska 1939 roku wobec paktu Ribbentrop-Mołotow. Problem zbliżenia niemiecko-sowieckiego w polityce zagranicznej II Rzeczypospolitej, Warszawa 2002, s. 262, 502-503.
• Lanche J., Polska lat 1926-1935, Warszawa 1966, s. 112.
• List ministra Becka do marszałka Śmigłego-Rydza z 11 września 1939 roku [w:] Polska polityka za¬graniczna, s. 409.
• Łukasiewicz J., Dyplomata w Paryżu 1936-1939, red. W. Jędrzejewicz i H. Buł¬hak, Warszawa 1995, s. 169, 233-235, 328.
• Łytwyn W., Ukraina w druhij switowij wijni (1939-1945), Kyjiw 2004, s. 12.
• M. B., Polska a Niemcy, Droga 1924, s. 3.
• Noel L., Laggression allemande contre la Pologne. Une Ambassade a Varsovie 1935-1939, Paris 1946, s. 423.
• Nowak-Kiełbikowa M., Polska-Wielka Brytania w dobie zabiegów o zbiorowe bezpieczeństwo w Europie 1923-1937, Warszawa 1989, s.414-417, 478-479, 538, 464.
• Nurek M., Polska w polityce Wielkiej Brytanii w latach 1936-1941, Warszawa 1983, s. 71-72.
• Pismo Alfreda Duffa Coopera do brytyjskiego ministra spraw zagranicznych Edwarda Halifaxaz 8 VIII 1938 r. [w:] H. Batowski, Józef Beck i Duff Cooper w Gdyni w sierp¬niu 1938 r. U podstaw angielskiej orientacji Becka, Dzieje Najnowsze 1975, nr 3, s. 107¬-109, cytaty: s. 108.
• Pobóg-Malinowski W., Najnowsza historia polityczna Polski 1864-1945, t. 2, cz. 1, London 1956, przyp. 40, s. 559.
• Poland and the Coming of the Second World War. The Diplomatic Papers of A. J. Drexel Biddle, Jr., United States Ambassador to Poland 1937-1939, ed. with an Introduction of P. V. Cannistraro, E. D. Wynot, T. P. Kovaleff, Columbus, Ohio 1976, s. 17, 221¬-222, 302.
• Polskie dokumenty dyplomatyczne. 1939 styczeń-sierpień, red. S. Żerko, współpr. P. Długołęcki, Warszawa 2005, dok. 275, s. 454.
• Pomian K., Oblicza dwudziestego wieku. Szkice historyczno-polityczne, Lublin 2002, s. 65-67.
• Raack R.C., Polska i Europa w planach Stalina, Warszawa 1997.
• Raczyński A., W sojuszniczym Londynie. Dziennik Ambasadora Edwarda Raczyńskiego 1939-1945, Londyn 1960, s. 413.
• Raport końcowy byłego ambasadora RP w Moskwie W. Grzybowskiego do ministra spraw zagranicznych RP A. Zaleskiego [w:] Dokumenty z dziejów polskiej polityki zagranicznej 1918-1939, opr. T. Jędruszczak, M. Nowak- Kiełbikowa, t. II 1933-1939, Warszawa 1996, dok. 130, s. 271.
• Rauschning H., Rewolucja nihilizmu, Warszawa, b.d.w., s. 372.
• Rauschning H., Rozmowy z Hitlerem, Warszawa 1994, s. 142-143.
• Schmidt P., Statysta na dyplomatycznej scenie, Kraków 1965, s. 449-450.
• Sosnkowski K., Pamiętniki (marzec-sierpień 1939), Niepodległość 1983, t. 16, s. 77, 129-131.
• Starzeński P., Nadzwyczaj niebezpieczne zjawisko, Wiadomości, 17.02.1952, s. 2.
• Starzeński P., Ostatnia karta europejska, Wiadomości, 27.01.1952, nr 4, s. 3.
• Starzeński P., Polskie dokumenty dyplomatyczne 1938, red. M. Kornat, współpr. P. Długołęcki, M. Konopka-Wichrowska, M. Przyłuska, Warszawa 2007, dok. 203, s. 17, 20, 39, 46,473, 618, 683, 695.
• Starzeński P., Trzy lata z Beckiem, Warszawa 1991, s. 50-52, 64, 85-90, 124-125, 128.
• Stefanowicz J., Gwarancje brytyjskie dla Polski w 1939 r. w świetle narad gabinetu londyńskiego, Wojskowy Przegląd Historyczny 1971, nr 1, s. 219.
• Śliwiński A., O politykę zagraniczną Polski, Głos Prawdy, 25.04.1925, s. 85.
• Świtalski K., Diariusz 1919-1935, opr. A. Garlicki, R. Świątek, Warszawa 1992, s. 659.
• Terlecki O., Pułkownik Beck, Kraków 1985, s. 232.
• The Diaries of Sir Alexander Cadogan, O. M., 1938-1945, ed. by D. Dilks, Cassell-London 1971, s. 166-167.
• Topitsch E., Wojna Stalina. Długofalowa strategia radziecka wobec Zachodu jako racjonalna polityka siły, Wrocław 1996.
• von Below N., Byłem adiutantem Hitlera, Warszawa 1990, s. 148.
• Wandycz P., August Zaleski, minister spraw zagranicznych RP 1926-32 w świetle wspomnień i dokumentów, Zeszyty Historyczne 1980, z. 52, s. 55-56.
• Wandycz P., Pułkownik Beck i Francja: źródła antagonizmu? [w:] Wandycz P., Z dziejów dyplomacji, London 1988, s. 90-100.
• Weinberg G.L., The Foreign Policy of Hitler’s Germany. Starting World War 11,1937-1939, Chicago-London 1980, s. 402, przyp. 102.
• Weinstein J., Scenariusz ministra Gafencu, Zeszyty Historyczne 1968, nr 13, s. 140-159.
• Wojciechowski M., Stosunki polsko-niemieckie 1933-1938, Poznań 1980, s. 240.
• Wywiad z Leonem Noelem [w:] K. Mazurowa, Skazani na wojnę, Warszawa 1979, s. 230.
• Zabiełło S., Akcje Kominternu. Wykład wygłoszony na kursie naukowym dla uczestników służby zagranicznej w dniu 14 kwietnia 1937 r. przez p. radcę S. Zabiełło (maszynopis, Biblioteka Narodowa w Warszawie], s. 23-24.
• Zabiełło S., Posłowie do Ostatnie dni Europy [w:] G. Gafencu, Ostatnie dni Europy. Podróż dyplomatyczna w 1939 r., Warszawa 1984, s. 117-122.
• Zabiełło S., Rosja Sowiecka. Wykład wygłoszony w dn. 3 marca 1936 r. przez p. Stanisława Zabiełło, kierownika referatu w MSZ (maszynopis, Biblioteka Narodowa w Warszawie], s. 41-42.
• Zacharias M.J., [w:] S. Gregorowicz, M. J. Zacharias, Polska - Związek Sowiecki. Stosunki polityczne 1925-1939, Warszawa 1995, s. 156.
• Zacharias M.J., Polska polityka zagraniczna wobec próby porozumienia mocarstw zachodnich w 1936 r., Kwartalnik Historyczny 1976, nr 4, s. 180, 243-244, 260, 849.
• Zacharias M.J., Polska wobec zmian w układzie sił politycznych w Europie w latach 1932-1936, Wrocław 1981, s. 41, 128, 270.
• Zacharias M.J., Rok 1939. Fakty, hipotezy, opinie, interpretacje, Dzieje Najnowsze 2009, z. 3,s. 48-49.
• Zacharias M.J., Sytuacja międzynarodowa i polityka zagraniczna II Rzeczypospolitej w świetle polskich dokumentów dyplomatycznych z 1939 r., Dzieje Najnowsze 2006, z. 2, s. 144, 146.
• Zacharias M.J., Sytuacja międzynarodowa i polityka zagraniczna Polski w latach 1936-1939 (w związku z publikacją materiałów Juliusza Łukasiewicza pt. Dyplomata w Paryżu 1936-1939, pod red. Wacława Jędrzejewicza i Henryka Bułhaka, Warszawa 1995, s. 497.
• Żerko S., „Jesteśmy w dobrym punkcie politycznym". O polityce Józefa Becka - bez mitów, Dzieje Najnowsze 2001, nr 4, s. 111.

Identifiers

DOI

http://dx.doi.org/10.12775/HiP.2010.008