Koncepcje oceniania osiągnięć uczniów w świetle analizy wybranych programów edukacji wczesnoszkolnej

• Authors: Elżbieta Marek

Title variants

EN

Conceptions of the Evaluation of Pupils’ Achievements, Considered in the Light of the Analysis of Selected Programmes for Early-School Education

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem prezentowanych badań było poznanie kryteriów oceniania i metod, jakie proponują autorzy programów kształcenia zintegrowanego. Analizie poddano trzynaście wybranych programów prezentowanych na stronie Ośrodka Rozwoju Edukacji, które powstały w ramach projektów konkursowych – konkurs 1/POKL/03.03.04/2013 na opracowanie i pilotażowe wdrożenie innowacyjnych programów nauczania wraz z obudową dydaktyczną. W badaniach podjęto próbę odpowiedzi na następujące pytania: Jakie są podstawy prawne oceniania opisowego? Jakie funkcje, rodzaje, formy i kryteria oceniania występują w programach kształcenia zintegrowanego? W których programach proponuje się ocenianie kształtujące? Co jest przedmiotem oceny ucznia? Jakie metody, techniki i narzędzia gromadzenia informacji o uczniach proponują autorzy programów nauczania? W analizowanych programach podano wiele różnych propozycji dotyczących oceniania. Obok oceny opisowej, będącej wynikiem obserwacji nauczycieli i propozycji komentarzy ustnych czy pisemnych, autorzy proponują wykorzystanie skal punktowych lub procentowych, a także przymiotnikowych. W kilku z nich sugeruje się przeprowadzenie wstępnej diagnozy rozwoju dzieci, a także diagnozy potrzeb i możliwości uczniów. Niektóre programy zawierają jasno określone kryteria oceniania, stanowiące podstawę do konstruowania oceny opisowej, niestety niewiele jest propozycji oceny zachowania. W kilku programach podane zostały przykładowe metody, techniki i narzędzia do diagnozowania i oceniania rozwoju i kompetencji uczniów oraz ich dominującej inteligencji. W większości programów proponowane jest ocenianie kształtujące, które zgodnie z preferowanym we współczesnej edukacji konstruktywizmem, angażuje ucznia w proces uczenia się dzięki otrzymywaniu przez niego pełnej i rzetelnej informacji, w jaki sposób ma się najefektywniej uczyć.

EN

The aim of the research presented here was to find out about the evaluative criteria and methods proposed by authors of early-school education programmes. The analysis focused on thirteen selected program mes presented on the website of the Centre for Educational Development, created within the framework of projects competing in a competition for the elaboration and pilot-stage implementation of innovative teaching programmes and didactic structure (1/POKL/03.03.04/2013). The research sought to answer the following questions: What is the legal basis for descriptive evaluation? What evaluative functions, kinds, forms and criteria appear in integrated teaching programmes? Which programmes suggest modelling evaluation? What is the subject of a pupil’s evaluation? What methods, techniques and tools of collecting information about pupils are suggested by the teaching programmes’ authors? The programmes analysed presented a huge variety of conceptions of evaluation. Some of them proposed performing an initial diagnosis of children’s development, as well as a diagnosis of pupils’ needs and possibilities. Some programmes did contain clearly-defined criteria of evaluation, such as would constitute a basis for descriptive evaluation, yet proposals for the evaluation of (pupils’) behaviour were few and far between. Some of the programmes presented exemplary methods, techniques and tools for diagnosing and evaluating pupils’ development and competences, and their dominant form of intelligence. Most programmes revealed a preference for modelling evaluation – something in line with what is favoured by contemporary educational constructionism, as it engages the pupil in the learning process, imparting to the latter reliable and comprehensive information about how to learn as efficiently as possible.

Keywords

PL

ocenianie opisowe; ocenianie kształtujące; metody oceniania; programy kształcenia zintegrowanego; edukacja wczesnoszkolna

EN

descriptive evaluation; modelling evaluation; evaluation methods; integrated teaching programmes; early-school education

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2015
• Issue: 4(38)
• Pages: 33-56

Contributors

author

Elżbieta Marek

References

• Bigus-Franczuk N., Sokal K., Nowoczesny świat, nowoczesna szkoła, http://www.nowoczesnaszkola.com.pl/themes/ipn/assets/innowacyjny_ program_nauczania.pdf (dostęp: 15.09.2015).
• Bogacka J., Dobosz A., Ilnicka E., Krasowska-Żmurko M., Krauze M., Krawiec E., Ad@ i J@ś na matematycznej wyspie, http://matematycznawyspa. pl/uploads/files/dla_nauczyciela/program_nauczania_recenzje/ program_nauczania_Ada%20i%20Jas%20na%20matematycznej%20wyspie_ z%20poprawkami_25_03_2015.pdf (dostęp: 15.09.2015).
• Brzezińska A., Misiorna E., Istota i sens oceniania dziecka w młodszym wieku szkolnym, [w:] Ocena opisowa w edukacji wczesnoszkolnej. Wydawnictwo WOM, Poznań 1998.
• Czerkas J., Woś A., Ciekawi świata, http://innowacja.sfera.lublin.pl/ materialy/program_nauczania.pdf (dostęp: 15.09.2015).
• Domagała-Zyśk E., Knopik M., Knopik T., Kucharska B., Doświadczam – rozumiem – wiem, http://drw.lechaa.pl/wp-content/uploads/2015/ 08/Do%C5%9Bwiadczam_rozumiem_wiem-program_nauczania_red3.pdf (dostęp: 15.09.2015).
• Duszyńska G., Szymańska I., Szkoła przyszłości, http://szkola-przyszlosci. strefa-klienta.net/ (dostęp: 15.09.2015).
• Dziadkiewicz A., Florczak A., Gąsior D. i inni., Myślę – działam – idę w świat, http://projekt.noweskalmierzyce.pl/wp-content/uploads/2015/ program-nauczania-wczesnoszkolnego-z-j%C4%98zykiem-angielskim. pdf (dostęp: 15.09.2015).
• Kopik A., Oceniać dla dobra ucznia, [w:] Diagnoza i terapia psychopedagogiczna w edukacji dziecka, (red.) E. Marek, J. Łuczak, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, Piotrków Trybunalski 2010.
• Goliszek B., Małecka-Perszko B., My bliżej świata. Świat bliżej nas, http://my-blizej-swiata.com.pl/swiat-blizej-nas/files/Program-Innowacyjny- My-bli-ej--wiata----wiat-bli-ej-nas.pdf (dostęp: 15.09.2015).
• Innowacje gwarancją skutecznej edukacji, http://igse.portal-edu.pl/ doc/Program_Nauczania_IGSE.pdf (dostęp: 15.09.2015).
• Kędra M., Zatorska M., Razem z dzieckiem. ORE, Warszawa 2014; http://www.ore.edu.pl/materialy-do-pobrania (dostęp: 15.09.2015).
• Kiedrowicz D., Szołkowska M., Szydziak B. i inni, Trampolina do sukcesu, s. 174, http://landers.pl/assets/Program-nauczania-trampolinado- sukcesu-z-dn-24_06_2015.pdf (dostęp: 15.09.2015).
• Knopik M., Twórcze umysły. Edukacja ku kreatywności, http://sawg.pl/ upload/upload/maly%20czlowiek%20materialy%20www/Program%20nauczania% 20dla%20klasy%20I-III.pdf (dostęp: 15.09.2015).
• Krukowska A., Stelmach S. i inni, Mały wynalazca, http://mais.wspkorczak. eu/wp-content/uploads/2015/07/Maly_Wynalazca-popr.pdf (dostęp: 15.09.2015).
• My bliżej świata. Świat bliżej nas, http://my-blizej-swiata.com.pl/ swiat-blizej-nas/narz-dzia-badania-osi-gni--.php (dostęp: 15.09.2015).
• Organizacja procesów edukacyjnych. Jakość edukacji. Różnorodne perspektywy, (red.) G. Mazurkiewicz, Wydawnictwo UJ, Kraków 2006.
• Przybylska J., Stępień Z., Obywatel świata, http://mais.wspkorczak. eu/programy-nauczania/ (dostęp: 15.09.2015).
• Rau K., Chodoń I., Ocenianie opisowe, a rozwój dziecka, Oficyna Wydawnicza G&P, Poznań 1999.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 czerwca 2012 roku w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczenia do użytku szkolnego podręczników. Dz.U. 2012 poz. 752, http://isap.sejm.gov.pl/Details- Servlet?id=WDU20090890730 (dostęp: 15.09.2015).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 10 czerwca 2015 roku w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikacji i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych. Dz.U. 2015 poz. 843, http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20150000843 (dostęp: 15.09.2015).
• Sterna D., Ocenianie kształtujące w praktyce, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2008.
• Sterna D., Strzemieczny J., Strategie oceniania kształtującego, http://www.ceo.org.pl/pl/ok/news/strategie-oceniania-ksztaltujacego (dostęp: 15.09.2015).
• Ustawa z dnia 20 lutego 2015 roku o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw, http://orka.sejm.gov.pl/proc7.nsf/ustawy/ 2957_u.htm (dostęp: 15.09.2015).
• Wróblewska M., Potręć M., Małachowska K. i inni, Staś i Zosia w szkole, s. 72, http://stasizosia.info/wpcontent/uploads/2015/01/Innowacyjny_program_ po_erracie_poprawki.pdf (dostęp: 15.09.2015).
• http://www.ceo.org.pl/pl/ok (dostęp: 15.09.2015).
• http://www.ore.edu.pl/edukacja-najmlodszych/4291-programy-nauczania- edukacjawczesnoszkolna (dostęp: 15.09.2015).