Góra Boga: Synaj i/lub Horeb?

• Authors: Lemański Janusz

Title variants

DE

Berg Gottes: Sinai und/oder Horeb?

DE

God’s Mountain: Sinai and/or Horeb?

EN

God’s Mountain: Sinai and/or Horeb?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule prezentowana i uzasadniana jest teza zaproponowana przez Wolfganga Oswalda, według której tradycja o górze Boga (Horeb, Synaj) stanowi reminiscencję tradycji o Syjonie. Chronologiczna kolejność nazw w ramach rozwoju tej tradycji jest następująca: „góra Boga/JHWH”; „Horeb” – jako pierwotny appleativus „pustkowie, ruina” w nawiązaniu do zburzonej świątyni; Synaj – symboliczne odzwierciedlenie realiów obowiązujących w ponownie funkcjo¬nującym już sanktuarium w Jerozolimie.

EN

The article presents and justifies a thesis proposed by Wolfgang Oswald, according to which the tradition about the mountain of God (Horeb, Sinai) is a reminiscence of the tradition about Zion. The chronological order of names in the development of this tradition is as follows: “mo¬untain of God/YHWH”; “Horeb” – as the original appleativus “wilderness, ruin” in reference to the destroyed temple; Sinai – a symbolic reflection of the realities of the already functioning sanctuary in Jerusalem.

Keywords

PL

góra Boga; Horeb; Synaj; Syjon; świątynia

EN

God’s mountain; Horeb; Sinai; Zion; temple

• Publisher: Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej
• Journal: Rocznik Skrzatuski
• Year: 2021
• Volume: 9
• Pages: 13-25

Contributors

author

Lemański Janusz

• Wyższe Seminarium Duchowne w Koszalinie
• Wydział Teologiczny US Szczecin

References

• Eissfeldt, Otto. Hexateuch-Synopse. 2. Unveränderte Auflage. Leipzig, 1922; Darmstadt: Wissenschaftlische Buchgesellschaft, 1962.
• Finsternbusch, Karin. Deuteronomium. Eine Einführung. UTB 3626. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 2012.
• Greenberg, Moshe. Ezechiel 21–37. HThKAT. Freibug–Basel–Wien: Herder, 2005.
• Gross, Walter. Richter. HThKAT. Freibug–Basel–Wien: Herder, 2009.
• Holmstedt, Robert D. „Analyzing zeh Grammar and Reading zeh Texts of Ps 68,9 and Judg 5,5”. The Journal of Hebrews Scriptures 14 (2014). Dostęp 7.07.2021. http://www.jhsonline.org/Articles/article 202.pdf.
• Hossfeld, Frank Lothar, Erich Zenger. Psalmen 51–100. HTHKAT. Freiburg, Basel, Wien: Herder, 2000.
• Houtman, Cornelius. Exodus. T. 2. HCOT. Kampen: Kok Publishing House, 1996.
• Hayden, Roy E. „ḥrb”. W: Dictionary of the Old Testament Theology & Exegesis. T. 2, red. W.A. Van Gemeren, 257–259. Carlisle: Paternoster Press, 1996.
• Knauf, Ernst A. Midian. Untersuchungen zur Geschichte Palälestinas und Nordarabiens am Ende des 2. Jahrtausends v. Chr. ADPV. Wiesbaden: Harrassowitz, 1988.
• Knauf, Ernst A. „Deborah’s Language. Judges 5 in its Hebrew and Semitic Context”. W: Studia Semitica et Semiotica. Fetschrift Rainer Voigt, red. B. Burtea i in. AOAT 317, 167–182. Münster: Ugarit-Verlag, 2005.
• Lemański, Janusz. Arka Przymierza w dziejach narodu wybranego. Pomiędzy historią a teologią. SiR 9. Szczecin: Wydawnictwo US, 2006.
• Lemański, Janusz. „Kilka uwag na temat różnych koncepcji świątyni w Starym i Nowym Testamencie”. Rocznik Skrzatuski 8 (2020): 13–35.
• Lemański, Janusz. Księga Wyjścia. NKB.ST II. Częstochowa: Edycja św. Pawła, 2009.
• Lemański, Janusz. Narodziny Izraela. Szkice historyczno-biblijne. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe US, 2021.
• Lemański, Janusz. Tora–Pięcioksiąg. Wprowadzenie w zagadnienia teologiczne i historyczno-krytyczne. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe US, 2020.
• Loretz, Oskar. Ugarit und die Bibel. Kanaanäische Götter und Religion im Alten Testament. Darmstadt: Wissenschaftlische Buchgesellschaft, 1990; 21996.
• Lundbom, Jack R. Deuteronomy. A Commentary. Grand Rapids–Cambridge: Eerdmans, 2013.
• Maiberger, Paul. „Sînaj”. W: Theolgical Dictionary of the Old Testament. T. 10, red. G. Johannes Botterweck i in., 216–235. Grand Rapids–Cambridge: Eerdmans, 1999.
• Noth, Martin. Überlieferungsgeschichte des Pentateuch. Stuttgart: Kohlhammer, 1948.
• Oswald, Wolfgang. Israel am Gottesberg. Ein Untersuchung zur Literargeschichte der vorderen Sinaiperikope Ex 19–24 und deren historischem Hintergrund. OBO 159. Göttingen: Vandehoeck & Ruprecht, 1998.
• Oswald, Wolfgang. „Lawgiving at the Mountain of God (Exodus 19–24)”. W: The Book of Exodus: Composition, Reception, and Intepretation, red. T.B. Dozeman. FIOTL, VT.S 164, 169–192. Leiden: Brill, 2014.
• Oswald, Wolfgang. „Sinai”. W: Das wissenschaftliche Bibellexikon im Internet. Dostęp 3.07.2021. http://www.bibelwissenschaft.de/stichwort/28875.
• Otto, Eckart. Deuteronomium 23,16–34,12. HThKAT. Freibug–Basel–Wien: Herder, 2017.
• Perlitt, Lothar. Deuteronomium – Studien. FAT 8. Tübingen: Mohr Siebeck, 1994.
• Perlitt, Lothar. „Sinai und Horeb”. W: Beiträge zur Alttestamentlischen Theologie (Festschrift Walter Zimmerli), red. Herbert Donner, 302–322. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1977.
• Pfeiffer, Henrik. Jahwes Kommen von Süden. Jdc 5; Ha3; Dt 33; und Ps 68 in ihrem literatur- und theologiegeschichtlichen Umfeld. FRLANT 211. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 2005.
• Pfeiffer, Henrik. „The Origin of Yhwh and Its Attestation”. W: The Origin of Yahwism, red. Jürgen van Oorschot, Markus White. BZAW 484, 115–144. Berlin–Boston: De Gruyter, 2017.
• Pohlman, Karl-Friedrich. Der Prophet Hesekiel/Ezechiel. Kapitel 20–48.ATD 22.2. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 2001.
• Römer, Thoma. „Der Pentateuch”. W: Die Entstehung des Alten Testaments, red. W. Dietrich i in. ThW1, 53–166. Stuttgart: Kohlhammer, 2014.
• Ross, Allen P. A Commentary on the Psalms. Volume 2 (42–89). KEL. Grand Rapid: Kregel Academic, 2013.
• Seybold, Klaus. Die Psalmen. HAT I/15. Tübingen: Mohr Siebeck, 1996.
• Stol, Marten. „Sin”. W: Dictionary of Deities and Demns in the Bible, red. K. van der Toorn i in., 782–783. Leiden: Brill, 21999.
• Seebass, Horst. Numeri. Kapitel 10,11–22,1. BK V.2. Neukirchen-Vluyn: Neukirchener Verlag, 2003.
• Utzschneider, Helmut, Wolfgang Oswald. Exodus 1–15. IEKAT. Stuttgart: Kohlhammer, 2013.
• Waltisberg, Mark. „Zum Alter der Sprache des Deboraliedes Ri 5”. Zeitschrift für Althebraistik ZAH 12 (1999): 218–232.
• Julius, Wellhausen. Prolegomena zur Geschichte Isarels. Berlin: Druk und Verlag G. Remer, 41895).
• Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu. T. 1, red. Ludwig Koehler, Walter Baumgartner, Johann Jakob Stamm. Warszawa: Vocatio, 2008.