Za górami, za lasami... albo granica jak niewidzialny mur. Endemizm zakarpackiego odcinka pogranicza ukraińsko-polskiego

• Authors: Dębicki, Marcin

Title variants

PL

Over hill, over dale... or border as an invisible wall. The endemism of the Transcarpathian section of the Ukrainian-Polish borderland

Abstracts

EN

The aim of the article is to introduce a neglected section of the Ukrainian-Polish borderland, Transcarpathia, within the area of the sociology of borderland. The author sheds some light on the ethnic, geographical and political peculiarity of this region, with special attention paid to its isolation from Poland, one of the oblast’s close neighbours. Apart from the relevant literature (rather poor), the article is based on the author’s own observations made in a few Transcarpathian villages in 2014 and 2015 as well as on their inhabitants’ opinions concerning the problems with opening up the border-crossing in Lubnya. The gist of the considerations is to show different shades of Transcarpathia’s isolation from Poland which results in the region’s inhabitants’ lack of contacts with Poles and lack of knowledge on Poland. Consequently, Lubnya and its Polish neighbour from over the mountains, Wołosate, being geographically very close, are socially and culturally quite distant, not to say – alien. The article concludes with a range theoretical conceptions that might be applied in order to understand better the reality of the Transcarpathian section of the Ukrainian-Polish borderland.

Keywords

EN

Transcarpathia; Ukraine; Poland; Lubnya; border-crossing; borderland; isolation

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
• Journal: Pogranicze. Studia Społeczne
• Year: 2016
• Volume: 27 cz. 2

Dates

published

2016

Contributors

author

Dębicki, Marcin

References

• Allina-Pisano J. (2009), From Iron Curtain to Golden Curtain. Remaking Identity in the European Union Borderlands, “East European Politics and Societies”, nr 2.
• Babbie E. (2004), Badania społeczne w praktyce, przeł. W. Betkiewicz i in., Warszawa.
• Babiński G. (1997), Pogranicze polsko-ukraińskie. Etniczność–zróżnicowanie religijne–tożsamość, Kraków.
• Bieszczady. Przewodnik (2002) [praca zbiorowa] Pruszków.
• Cobel-Tokarska M. (2015), „Strasznie i pięknie”. Ukraińskie podróże młodych Polaków, [w:] M. Dębicki, J. Makaro (red.), Sąsiedztwa III RP – Ukraina. Zagadnienia społeczne, Wrocław.
• Dębicki M. (2015a), Wokół idei otwarcia przejścia granicznego na Ukrainę w bieszczadzkiej wsi Wołosate. Propozycja ram teoretycznych zagadnienia, [w:] P. Frączek, J. Karolczuk (red.), Na pograniczach. Szanse i zagrożenia społeczne, Sanok.
• Dębicki M. (2015b), Wzdłuż meandrów Sanu. Transgraniczność nieobecna, nieoczywista, potencjalna, wyobrażona – jako refleks współczesnych i niegdysiejszych realiów bieszczadzkiego odcinka pogranicza polsko-ukraińskiego, [w:] M. Dębicki, J. Makaro (red.), Sąsiedztwa III RP – Ukraina. Zagadnienia społeczne, Wrocław.
• Dębicki M. (w druku), Niedoszłe przejście graniczne Wołosate–Łubnia. Losy inicjatywy jako element refleksji nad bieszczadzkim odcinkiem pogranicza polsko-ukraińskiego.
• Donnan H., Wilson T. M. (2007), Granice tożsamości, narodu, państwa, przeł. M. Głowacka-Grajper, Kraków.
• Horolets A. (2012), Codzienność jako atrakcja turystyczna w doświadczeniu turystów niszowych do byłego ZSRR, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3.
• Konieczna-Sałamatin J. (2012), Pogranicze polsko-ukraińskie jako niewykorzystana szansa, [w:] J. Fomina, J. Konieczna-Sałamatin (red.), Granica do naprawy. Problemy pogranicza Polski i Ukrainy, Warszawa.
• Koprowski M. A. (2014), Inna Ukraina. Zakarpacie – tu się zaczyna i kończy Europa, Zakrzewo.
• Krukar W. (2000), Gniazdo Tarnicy–Halicza i dolina Wołosatego. Materiały do monografii, „Płaj. Almanach Karpacki”, z. 20.
• Krukar W. (2014), Wołosackie silva rerum, „Płaj. Almanach Karpacki”, z. 49.
• Krzysztofek K. (2003), Co dalej z narodem?, „Pogranicze. Studia Społeczne”, t. 11.
• Kurcz Z. (2010), Socjologia pogranicza i człowiek pogranicza w świetle polskich doświadczeń, [w:] Z. Kurcz, I. Taranowicz (red.), Okolice socjologicznej tożsamości. Księga poświęcona pamięci Wojciecha Sitka, Wrocław.
• Kurcz Z. (2012), Powrót pograniczy. Entuzjazm, normalność, problemy, [w:] K. Frysztacki, P. Sztompka (red.), Polska początku XXI wieku: przemiany kulturowe i cywilizacyjne, Warszawa .
• Kurczewska J. (2003), Granica polsko-ukraińska: trzy spojrzenia teoretyczne, [w:] M. Zielińska (red.), Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Teorie, studia, interpretacje, t. 1, Zielona Góra.
• Kurczewska J. (2005), Granica niejedno ma imię. Trzy podejścia teoretyczne, [w:] J. Kurczewska, H. Bojar (red.), Granice na pograniczach. Z badań społeczności lokalnych wschodniego pogranicza Polski, Warszawa.
• Michna E. (2004), Od „euroentuzjazmu” do „europragmatyzmu”. Karpatorusińscy liderzy etniczni wobec jednoczącej się Europy, [w:] K. Krzysztofek, A. Sadowski (red.), Pogranicza i multikulturalizm w warunkach Unii Europejskiej. Implikacje dla wschodniego pogranicza Polski, t. 2, Białystok.
• Olszański T.A. (2013), Kresy Zachodnie. Miejsce Galicji Wschodniej i Wołynia w państwie ukraińskim, Warszawa.
• Ossowski S. (1984), O ojczyźnie i narodzie, Warszawa.
• Potaczała K. (2015), Bieszczady w PRL-u. Część trzecia, Olszanica.
• Przeciszewski P. (2007), Ruś Zakarpacka – zapomniany kraj, „Więź”, nr 1.
• Rymarowicz L. (2012), Iwan Franko i Wójt Łeńko, czyli znowu o Wołosatem, „Płaj. Almanach Karpacki”, z. 45.
• Rymarowicz L. (2014), Wokół Wołosatego raz jeszcze, „Płaj. Almanach Karpacki”, z. 48.
• Sadowski A. (1996), Od miast przygranicznych do miast pogranicza (Na podstawie miast obszaru przygranicznego wschodniej Polski), „Pogranicze. Studia Społeczne”, t. 5.
• Słownik Języka Polskiego PWN, A–K (1998), M. Szymczak (red.), Warszawa.
• Szczerek Z. (2010), Janukowycza będziemy cicho nienawidzić, „Nowa Europa Wschodnia”, nr 3-4.
• Świdrowska E. (2012), Otoczenie społeczne granicy polsko-ukraińskiej, [w:] J. Fomina, J. Konieczna-Sałamatin (red.), Granica do naprawy. Problemy pogranicza Polski i Ukrainy.
• Wilson T. M., Donnan H. (2000), Nation, state and identity at international borders, [w:] T. M. Wilson, H. Donnan (ed.), Border identities. Nation and state at international frontiers, Cambridge.
• Żochowski P., Iwański T. (2015), Zakarpacie – razem, ale z boku, Komentarze OSW, nr 185; www. osw. waw. pl, [01.10.2015]
• http://112.ua/obshchestvo/v-zakarpatskoy-obl-ma-polsko-ukrainskoy-granice-postiyatpeshehodnyy-perehod-hubnya-volosatoe-180661.html, [09.05.2015]
• http://chas-z.com.ua/news/13874, [09.05.2015]
• http://fkdp.pl/wp-content/uploads/2014/07/EDD-2014.pdf, [14.04.2015]
• http://karpatnews.in.ua/news/68627-shostyi-kreminets-fest-bez-grantovykh-vohnestroiv-nad-holovamy-miliardy-zirok.htm, [20.09.2015]
• http://krylow.info/europejskie_dni-dobrosasiedztwa2015.html, [07.09.2015]
• http://panorama-mukachevo.com/2014/04/24/85170, [09.05.2015]
• http://trubyna.org.ua/novyny/polyaky-poobitsyaly-vidkryty-punkt-perehodu-na-kordoni-iz-zakarpattyam, [09.05.2015]
• http://tsn.ua/ukrayina/u-zakarpatskomu-seli-lubnya-nemaye-pershoklasnikiv.htmal, [09.05.2015]
• http://ua-reporter.com/taxnonomy/term/20138, [09.05.2015]

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11320/4727

DOI

10.15290/pss.2016.28.02.10