Człowiek i Bóg w antropoteologii Mikołaja z Kuzy

• Authors: Węcławski, Michał

Title variants

PL

Man and God in the antropotheology of Nicolas of Cusa

Abstracts

EN

The paper is an attempt to answer a question about the shape of relations between the divine and the human in the philosophy of Nicholas of Cusa, and to reconstruct the way that leads him to their explication. A well-known and rather predictable theme concerning God’s greatness, man’s misery and a God-man exaltation putting this misery to an end achieves a specific form in Cusanus texts. It is characterized by a dialectical tension between the creator and the creation, the unity and the multitude, the whole and the parts, the absolute and the limited; seemingly incompatible categories connect, and that which seemed inexplicable becomes explained. Here a radical transcendence does not interfere, but connects with immanency, infinity of God does not exclude an infinite universe, and a principle “everything in everything” does not imply pantheism. The Highest One seems self-contradictory and it is only for learned ignorance (docta ignorantia) that one can sharpen a little their concept of Him. It teaches that every being carries inside a particle of that Being, existing in them by a contraction, so that the world, full of God, ceases to be a place of void and dreariness. Being a part of it, a man stands out through his intellect, by which he creates a world of his own, and is therefore appearing to be an earthly God, someone at the same time creating and created. Eventually however, this most perfect of all creatures turns out to be incapable of approaching God and it is only the most perfect of all men, Christ, who makes possible a deification (theosis) – a lasting participation of man in the godly nature through the ablation of every difference and otherness.

Keywords

EN

God; philosophy; theology; world; nature; Bóg; filozofia; teologia; świat; przyroda

• Publisher: Bialystok University Press
• Journal: IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
• Year: 2017
• Volume: 29/1

Dates

published

2017

Contributors

author

Węcławski, Michał

References

• Bańka J., Mikołaj z Kuzy. Agnostycyzm filozoficzny a etyka prostomyślności, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2003.
• Barth K., Noc, przeł. G. Sowinski, „Znak”, 446, 1992, s. 30-39.
• Bierdiajew M., Głoszę wolność. Wybór pism, przeł. H. Paprocki, wyd. Aletheia, Warszawa 1999.
• Blum P.R., Nicholas of Cusa and the Anthropology of Peace, [w:] The European Image of God and Man. A Contribution to the Debate on Human Rights, red. H.Ch. Günther, A.A. Robiglio, wyd. Brill, Leiden–Boston 2010, 271-284.
• Cassirer E., The Individual and the Cosmos in Renaissance Philosophy, przeł. M. Domandi, wyd. Dover Publications, New York 2000.
• Certeau M. de, The Gaze Nicholas of Cusa, przeł. C. Porter, „Diactrics” 17 (3), 1987, s. 2-38.
• Cranz F.E., Saint Augustine and Nicholas of Cusa in the Tradition of Western Christian Thought, „Speculum” 28 (2), 1953, s. 297-316.
• Dante Alighieri, Boska komedia, przeł. E. Porębowicz, wyd. Zielona Sowa, Kraków 2009.
• Delumeau J., Cywilizacja odrodzenia, przeł. E. Bąkowska, wyd. PIW, Warszawa 1987.
• Domański J., Z dawnych rozważań o marności i pogardzie świata oraz nędzy i godności człowieka, wyd. IFiS PAN, Warszawa 1997.
• Garin E., Filozofia odrodzenia we Włoszech, przeł. K. Żaboklicki, wyd. PWN, Kraków 1969.
• Gilson E., Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich, przeł. S. Zalewski, wyd. PAX, Warszawa 1987.
• Hadot P., Filozofia jako ćwiczenie duchowe, przeł. P. Domański, wyd. Aletheia, Warszawa 2003.
• Hudson N.J., Becoming God. The Doctrine of Theosis in Nicholas of Cusa, wyd. The Catholic University of America Press, Washington D.C. 2007.
• Jaspers K., Wprowadzenie do filozofii. Dwanaście odczytów radiowych, przeł. A Wołkowicz, wyd. Siedmioróg, Wrocław 1998.
• Kijewska A., Mikołaj Kuzańczyk, wyd. WAM, Kraków 2009.
• Koyré A., Od zamkniętego świata do nieskończonego wszechświata, przeł. O. i W. Kubińscy, wyd. Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 1998.
• Lovejoy A., Wielki łańcuch bytu. Studium historii pewnej idei, przeł. A. Przybysławski, wyd. Słowo/Obraz Terytoria Gdańsk 2009.
• Mikołaj z Kuzy, Gdzie jest nowo narodzony król żydowski? Kazanie na uroczystość Objawienia Pańskiego. Brixen 1456, przeł. A. Synowiecki, „Studia Gdańskie” VI, 1986, s. 264-280.
• Mikołaj z Kuzy, Laik o umyśle, przeł. A. Kijewska, wyd. Marek Derewiecki, Kęty 2008.
• Mikołaj z Kuzy, O Bogu ukrytym. Rozmowa dwóch, z których jeden jest poganinem, drugi zaś chrześcijaninem, przeł. I. Kania, „Znak” 491, 1996, s. 60-65.
• Mikołaj z Kuzy, O oświeconej niewiedzy, przeł. I Kania, wyd. Znak, Kraków 1997.
• Pascal B., Myśli, przeł. T. Żeleński (Boy), wyd. PAX, Warszawa 1972.
• Plotyn, Enneady, przeł. A. Krokiewicz, wyd. PWN, Warszawa 1959.
• Siemianowski A., Humanizm a chrześcijaństwo, „Znak” XLIX (5), 1997, s. 12-20.
• Suchodolski B., Narodziny nowożytnej filozofii człowieka, wyd. PWN, Warszawa 1968.
• Swieżawski S., Dzieje filozofii europejskiej w XV wieku. Tom VI. Człowiek, wyd. ATK, Warszawa 1983.
• Swieżawski S., U źródeł nowożytnej etyki. Filozofia moralna w Europie XV wieku, wyd. Znak, Kraków 1987.
• Synowiecki A., Prawda i uwielbienie. Komentarz do dialogu „O Bogu ukrytym”, Studia Gdańskie V, 1983, s. 176-220.
• Szestow L., Potestas clavium (Władza kluczy), przeł. J. Chmielewski, wyd. Antyk, Kęty 2005.
• Święty Augustyn, De doctrina christiana. O nauce chrześcijańskiej. Tekst łacińsko-polski, przeł. J. Sulowski, wyd. PAX, Warszawa 1989.
• Święty Augustyn, Wyznania, przeł. J. Czuj, wyd. DeAgostini–Altaya–PAX, Warszawa 2001.
• Tarnowski K., Wiara i myślenie, wyd. Znak, Kraków 1999.
• Tokarski M.F., Filozofia bytu Mikołaja z Kuzy, wyd. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1958.
• Tomasz z Akwinu św., Suma teologiczna, I, q. 2, a. 2, 3, przeł. P. Bełch, wyd. Oficyna Wydawnicza „Veritas”, Londyn 1975.
• Trinkaus Ch., In Our Image and Likeness. Humanity and Divinity in Italian Humanist Thought, wyd. University of Notre Dame Press, Notre Dame 1995.
• Whittaker T., Nicholas of Cusa, „Mind” 34 (136), 1925, s. 436-454.

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11320/6641

DOI

10.15290/idea.2017.29.1.06