Czasopismo „Muzeum” w dyskusji o zadaniach wychowawczych szkoły na przełomie XIX i XX wieku

• Authors: Elżbieta Dolata
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

At the turn of the 19th and 20th centuries, in Europe, there was a heated discussion about the concept of teaching and upbringing. Pedagogy of this period was dominated by the ideas of naturalism and individualism, which in turn contributed to the changes in the education system. A wide range of people involved in educational issues discussed the shape of the school at that time. On Polish soil, pedagogical journals became an extremely important forum for the exchange of views on education, culture and education. This was the place where the views of the representatives of the “new education” and the traditional school clashed. The Galician magazine „Museum” joined the ongoing discussion about the school. It was a monthly magazine that was published in Lviv between 1885 and 1939 as an organ of the Society of Teachers of Higher Education and was addressed to people connected with secondary education. The article contains conclusions from the analysis of the content of articles concerning the educational tasks of the school, which appeared in the whole period of publishing the „Museum”. The discussion in the magazine focused on a few thematic areas. Most frequently, issues related to the organizational model of schools were raised, innovative concepts of education were discussed and the role of teachers in the process of teaching and education was discussed. The analysis carried out allows us to conclude that the authors of the texts published in the „Museum” magazine have joined in the discussion about the school with great involvement. It can also be said that the „Museum” acted as a representative of innovative concepts of upbringing. It inspired to undertake modernization of the teaching and upbringing process, with reference to foreign models. It played an enormous role in the popularization and adaptation of Western European pedagogical thought to the Polish conditions. It acquainted Polish teachers with its achievements and directions of development, contributing to a better understanding of the role of education in the development of societies.

PL

Na przełomie XIX i XX wieku w Europie rozgorzała burzliwa dyskusja dotycząca koncepcji nauczania i wychowania. Pedagogika tego okresu została zdominowana przez idee naturalizmu i indywidualizmu, co w konsekwencji przyczyniło się do przemian w systemie edukacji. Szerokie grono osób zaangażowanych w sprawy oświaty dyskutowało o kształcie ówczesnej szkoły. Na ziemiach polskich niezmiernie istotnym forum wymiany poglądów na temat edukacji, kultury i oświaty stały się czasopisma pedagogiczne. Ścierały się tu przede wszystkim poglądy przedstawicieli nowego wychowania i szkoły tradycyjnej. Do toczącej się dyskusji o szkole żywo włączyło się galicyjskie czasopismo „Muzeum”. Był to miesięcznik, który ukazywał się we Lwowie w latach 1885–1939 jako organ Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych i adresowany był do osób związanych ze szkolnictwem średnim. W artykule zawarto wnioski z analizy treści artykułów dotyczących zadań wychowawczych szkoły, ukazujących się w całym okresie wydawania „Muzeum”. Tocząca się na łamach czasopisma dyskusja koncentrowała się wokół kilku obszarów tematycznych. Najczęściej poruszano kwestie związane z modelem organizacyjnym szkół, omawiano nowatorskie koncepcje wychowania oraz dyskutowano o roli nauczyciela w procesie nauczania i wychowania. Przeprowadzona analiza pozwala stwierdzić, że autorzy tekstów publikowanych na łamach „Muzeum” włączyli się z dużym zaangażowaniem w dyskusję o szkole. Można uznać również, że „Muzeum” występowało jako reprezentant nowatorskich koncepcji wychowania. Inspirowało do podejmowania unowocześniania procesu nauczania i wychowania, z odwołaniem się do wzorów zagranicznych. Odegrało ogromną rolę w popularyzacji i adaptacji do polskich warunków zachodnioeuropejskiej myśli pedagogicznej. Zapoznawało polskich nauczycieli z jej dorobkiem i kierunkami rozwoju, przyczyniając się do lepszego zrozumienia roli wychowania w rozwoju społeczeństw.

Keywords

EN

history of upbringing; new upbringing; school tasks at the turn of the 19th and 20th centuries

PL

historia wychowania; nowe wychowanie; zadania szkoły na przełomie XIX i XX wieku

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2020
• Volume: 39
• Issue: 1

Dates

published

2020

online

2020-04-09

Contributors

author

Elżbieta Dolata

• Uniwersytet Rzeszowski

References

• A.G., 1910, Moralność seksualna w szkole. „Muzeum”, t. 1.
• Bandrowski B., 1912, Zepsucie dzisiejszej młodzieży gimnazjalnej i środki zaradcze. „Muzeum”, t. 2.
• Bartoniówna E., 1908, Seminaria nauczycielskie w Anglii. „Muzeum”, t. 2.
• Bienenstock M., 1908, Wychowanie etyczne w świetle teorii Fr. W. Foerystera. „Muzeum”, t. 1.
• Borner W., 1909, Zadanie I metoda wychowania moralnego. „Muzeum”, t. 2.
• Bujwid O., 1903, O zapobieganiu chorobom zakaźnym w szkole i potrzebie wykładów higieny. „Muzeum”.
• Chodakowska J., 1984, Udział TNSW w walce o polską szkołę średnią w Galicji, Rozprawy z Dziejów Oświaty i Wychowania, t. XXVI. Wrocław.
• Ciechanowski S., 1913, Kilka uwag o koloniach wakacyjnych. „Muzeum”, t. 1.
• Darbon M., 1909, Nauka moralności w liceach i kolegiach akademii. „Muzeum”, t. 2.
• Dolata E., 2012, Znaczenie wychowania estetycznego w kształtowaniu tożsamości kulturowej młodzieży galicyjskiej w świetle czasopisma „Muzeum”. W: K. Szmyd, E. Barnaś-Barnat, E. Dolata, A. Śniegulska (red.), Myśl i praktyka edukacyjna w obliczu zmian cywilizacyjnych, t.1. Rzeszów.
• Dunikowski E., 1893, O szkole w Stanach Zjednoczonych. „Muzeum”.
• Dybowsk R., 1939, Postulaty neofilologiczne. „Muzeum”.
• Fiszer E., 1910, Wychowanie estetyczne. „Muzeum”, t. 1.
• Gauding H., 1911, Znaczenie refleksji ucznia dla pracy kształcącej szkół. „Muzeum”.
• Gloss M., 1907, Űber Künsterziehung. „Muzeum”.
• Grabowska-Pieńkosz D., 2017, Działalność nauczycieli w towarzystwach społecznooświatowych w latach 1885–1918 w świetle sprawozdań na łamach „Muzeum”. W: P. Gołdyn (red.), Działalność Związków i organizacji nauczycielskich w XIX i pierwszej połowie XX wieku. Poznań.
• Grosman H., 1912, Kongres niemiecki dla poznania kształcenia młodzieży. „Muzeum”, t. 2.
• Gumuła T., 1989, Czasopismo „Muzeum”- organ Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych. W: A. Meissner (red.), Z dziejów oświaty w Galicji. Rzeszów.
• Gumuła T., 2010, Gimnazja w pierwszych dziesięcioleciach XX wieku w świetle zawartości czasopisma „Muzeum”. W: I. Michalska, G. Michalski (red.), Czasopiśmiennictwo okresu drugiej Rzeczypospolitej jak źródło do historii edukacji. Łódź.
• Gumuła T., 1999, Recepcja pedagogiki nowego wychowania na ziemiach polskich (na podstawie czasopisma „Muzeum”). „Acta Scientifica Academiae Ostroviensis”.
• Gumuła T., 1990, Z dziejów „Muzeum” 1885–1939. W setną rocznicę założenia czasopisma. W: S. Walasek (red.), Z historii szkolnictwa i myśli pedagogicznej w Polsce 1779–1939. Wrocław.
• Harwot J., 1886, W sprawie pragmatyki służbowej. „Muzeum”.
• J.D., 1908, Nauka o zdrowiu w szkole. „Muzeum”, t. 2.
• J.D., 1908, Nowoczesne wychowanie dziewcząt. „Muzeum”, t. 2.
• Janik M., 1908, Sprawozdanie z wystawy szkolnej w Paryżu. „Muzeum”, t. 2.
• Jaworski L., 1907, Muzyka w gimnazjach i szkołach realnych. „Muzeum”.
• Jaworski L., 1907, Doniosłość nauki rysunków. „Muzeum”.
• Karbowiak A., 1901, Wychowanie fizyczne Komisji Edukacji
• Narodowej w świetle historii pedagogii. Zadanie i doniosłość wychowania fizycznego w rozumieniu Komisyi. „Muzeum”.
• Kilka słów o wychowawczym zadaniu szkoły, 1885, „Muzeum”.
• Kleiner J., 1913, W sprawie należytego wyzyskania dzieł sztuki i zabytków historycznych dla celów szkolnych. „Muzeum”, t. 2.
• Konferencja dyrektorów szkół średnich galicyjskich, 1893, „Muzeum”.
• Krotowski K., 1895, O przeciążeniu naszej młodzieży w szkołach średnich. „Muzeum”.
• Lewicki J., 1908, Geneza i organizacja szkół nowego typu. „Muzeum”, t. 1, t. 2.
• Łuczyńska B., 1984, TNSW wobec problemów nauczycieli szkół średnich (1884–1918). Kraków.
• O godności i moralnym prowadzeniu stanu nauczycielskiego w naszej szkole średniej, 1904, „Muzeum”.
• Palmstein R., 1892, W sprawie fizycznego wychowania młodzieży. „Muzeum”.
• Panek K., 1912, Wychowanie fizyczne w programie zadań Sokolstwa Polskiego. „Muzeum”, t. 2.
• Piasecki E., Cenar E., 1903, Plany szczegółowe do nauki gimnastyki. „Muzeum”.
• Piasecki E., 1912, Kongresy międzynarodowe wychowania fizycznego. „Muzeum”, t. 2.
• Piasecki E., 1902, Reforma wychowania fizycznego. „Muzeum”, t. 1.
• Polskie Muzeum Szkolne 1903–1913, 1913, „Muzeum”.
• Postulaty wychowania fizycznego młodzieży szkolnej, 1912, „Muzeum”, t. 1.
• Pszon S., 1913, Jak wyrabiać poczucie piękna w szkole, „Muzeum”, t. 2.
• R.S.K. Okólnik w sprawie obniżania się poziomu naukowego i właściwego wymiaru pracy domowej, 1913, „Muzeum”.
• Szkoła nowego typu, 1911, „Muzeum”.
• Szmyd K., 2000, Zachodnia myśl pedagogiczna i jej postulaty reform szkoły średniej na łamach kwartalnika „Muzeum” (1890–1914). W: A. Meissner, C. Majorek (red.),
• Pedagogika nowego wychowania w Polsce u schyłku XIX i w pierwszej połowie XX wieku, seria Galicja i jej dziedzictwo, t. 14. Rzeszów.
• Sztuka a dziecko, 1910, „Muzeum”, t. 1.
• Szulakiewicz W., 2013, O zasłużonych redaktorach czasopisma „Muzeum” (1885–1939). W: I. Michalska, G. Michalski (red.), Addenda do dziejów oświaty; z badań nad prasą XIX i początków XX wieku. Łódź.
• Tadd I.L., 1903, Neue Wege zur Künstlerischen Erziehung der Jugend. „Muzeum”.
• W sprawie wychowania cielesnego dziewcząt, 1906, „Muzeum”, t. 2.
• Warmiński M., 1897, W sprawie gimnastyki. „Muzeum”.
• Winogrodzki A., 1905, Z higieny szkolnej. „Muzeum”.
• Wychowanie estetyczne, 1907, „Muzeum”, t. 2.
• Wykaz współpracowników „Muzeum”, 1909, „Muzeum”.
• XX Walne Zgromadzenie Towarzystwa Pedagogicznego, 1886, „Muzeum”.

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2020.39.1.75-91