Czy istnieli Kurpie-Gocie?

• Authors: Adam Czesław Dobroński

Abstracts

PL

W dotychczasowej literaturze określenia „Kurpie” używano zazwyczaj w od- niesieniu do mieszkańców Puszczy Zielonej (Zagajnicy), zaś „Gociami” część piszących zwykła – i to jeszcze całkiem niedawno – nazywać mieszkańców Pusz- czy Białej. Zwłaszcza jednak ten drugi termin bywał kontestowany i nie zyskał powszechnej akceptacji miejscowej ludności. Dziwić może, że nie podejmowano prób bardziej precyzyjnego zdefiniowania nazw obu społeczności puszczańskich i często ułatwiano sobie zadanie, używając określeń: Kurpie Zielone i Kurpie Bia- łe. Tymczasem wydaje się, że pierwotnie w miastach badanego regionu i regionów sąsiednich za Kurpiów uważano ogólnie mieszkańców puszcz trudniących się głównie pozyskiwaniem drewna, potem coraz częściej również rolnictwem. Gocie natomiast to chłopi pańszczyźniani osadzeni przez biskupów płockich w Puszczy Białej. Sytuację skomplikowało sprowadzanie od końca XVIII w. do Puszczy Bia- łej autentycznych Kurpiów z Zagajnicy (Puszczy Zielonej). Jakie były relacje mię- dzy tymi społecznościami? Jak się one zmieniały w XIX i XX w.? Odpowiedzi na te – i inne – pytania proponuję w swoim artykule, zapraszając do dyskusji, bo mam świadomość, że niektóre moje ustalenia mogą budzić wątpliwości.

Keywords

PL

Puszcza Biała; Kurpie; Gocie; osadnictwo puszczańskie; XVIII– XX w.

• Publisher: Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. Adama Chętnika
• Journal: Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
• Year: 2021
• Issue: XXXV
• Pages: 11-23

Dates

published

2021

Contributors

author

Adam Czesław Dobroński

References

• Dymek B., Bojany, wieś Puszczy Białej, Kielce 2015.
• Falińska B., Gwary Puszczy Białej, [w:] Brok i Puszcza Biała, pod red. J. Kazi- mierskiego, Ciechanów 1989.
• „Gazeta Świąteczna”, nr 662 z 10 września 1893.
• Hadała W., Małkinia od czasów najdawniejszych, Siedlce 2014.
• Kochowicz S., Opisanie lasów brokowskich, „Rocznik Mazowiecki, t. XVII, War- szawa 2005.
• Kochowicz S., Opisanie Leśnictwa Brok, „Rocznik Leśniczy”, t. III, Warszawa 1862.
• Kolberg O., Dzieła wszystkie, t. XXVII, Mazowsze (IV), Kraków 1888.
• Kutrzeba-Pojnarowa A., Puszcza Biała jako region etnograficzny (stan i potrzeby badań), [w:] Brok i Puszcza Biała..., Ciechanów 1989.
• Przewodnik-informator po Puszczy Białej, oprac. Z. Gontarz, P. Pilich, Warszawa 1969.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i ziem ościennych, pod red. Sulimier- skiego F., Chlebowskiego B., Walewskiego W., t. II, Warszawa 1881.
• Syska H., Obleciałem Kurpie-Gocie, Warszawa 1954
• Szumski J., Uwłaszczenie chłopów w północno-wschodniej części Królestwa Pol- skiego 1846–1871, Białystok 2002.
• Szydlik W., J. Puścian, Puszcza Biała. Strony Rodzinne, Wyszków 2002.
• Szydlik W., Kurpie w Puszczy Białej, „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzy- stwa Naukowego im. A. Chętnika”, nr XIII, Ostrołęka 1999.
• Trudy Warszawskago Statisticzeskago Komitieta, Statistikia nasielennych miest.
• Łomżinskaja gubiernija, cz. 1, t. VI, Warszawa 1891.
• Wójcicki K. W., Zarysy domowe, t. 3, Warszawa 1842. Żywirska M., Puszcza Biała jej dzieje i kultura, Warszawa 1973.

Identifiers

Biblioteka Nauki

2097362