Rola mistycyzmu i myślenia mistycznego u Bertranda Russella

• Authors: Tatiana Barkovskiy

Title variants

EN

The role of mysticism and mystical thinking in Bertrand Russell

Abstracts

PL

Celem artykułu jest pokazanie, w jaki sposób Bertrand Russell przedstawia stosunek mistycyzmu do trzech innych obszarów aktywności człowieka: filozofii, nauki oraz religii. W eseju Mysticism and Logic (1914) Russell definiuje myślenie mistyczne jako zespół przekonań o: (1) istnieniu specjalnego wglądu, (2) jedności wszystkich rzeczy, (3) nierzeczywistości czasu, (4) zatarciu granic pomiędzy dobrem a złem. Choć Russell uważa, że pełen mistycyzm – jako wiara dotycząca ontycznej struktury świata – jest błędny, to jednak przypisuje mu jako postawie życiowej element mądrości, którego na próżno szukać w innych obszarach ludzkiej działalności intelektualnej. Mistycyzm okazuje się błędny również na poziomie epistemologicznym, tj. w roli testu prawdy, jednak zawiera w duchu swoich dociekań coś, z czego korzysta także nauka, a zatem coś, z czego powinna brać przykład filozofia naukowa. Tym, co nadaje mistycyzmowi dodatkową wartość, jest postulat bezstronnej kontemplacji, rodzący postawę odczuwania miłości wobec całego świata. Co istotne, to właśnie połączenie najlepszych cech myślenia mistycznego z myśleniem naukowym i metodą naukową doprowadziło Russella do postulatu uprawiania naukowej filozofii. Można więc twierdzić, że w koncepcji Russella mistycyzm nie jest fenomenem tylko i wyłącznie religijnym, czego wyrazem jest m.in. fakt, że Russell przypisuje dwa spośród wymienionych przez siebie aspektów mistycyzmu matematyce.

Keywords

EN

logic; logic of mysticism; logical mysticism; mystical thinking; mysticism; mysticism and logic; B. Russell

PL

logika; logika mistyczna; mistycyzm; mistycyzm i logika; mistycyzm logiczny; myślenie mistyczne; B. Russell

• Publisher: Polska Akademia Nauk
• Journal: Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
• Year: 2022
• Issue: 2
• Pages: 5-26

Dates

published

2022

Contributors

author

Tatiana Barkovskiy

• Uniwersytet Warszawski, Wydział Filozofii

Identifiers

DOI

10.24425/pfns.2022.141853

Biblioteka Nauki

15007844