Ius Valachicum w Polsce średniowiecznej. Część II. Osadnictwo wołoskie na ziemiach chełmskiej i lubelskiej w tekstach źródłowych przechowywanych w Archiwum Państwowym w Lublinie

• Authors: Grzegorz Jawor
• Languages of publication: FR

Abstracts

EN

The source texts contained in the current edition, collected from different archive units from State Archives in Lublin, are the continuation of the text published in the renowned Romanian journal “Istros” in 2014. The areas of Chełm and Lublin region were not intensively colonised by Walachian settlement at the turn of the Middle Ages and at the beginning of the modern times. It was used only in those areas which could not be colonized by regular farmers due to natural conditions, or when particular owners of farming villages strove to enrich their current agricultural profile with the breeding aspect, which took place through settling particular Walachian families. Thus, the significance of this period in the times of Walachian colonization was not to be found in its spread, the number of colonists or the villages inhabited by them. Instead, it is notable that those few Walachian settlements indicate the northern borderline of this colonising movement on the border of Lesser Poland and Red Ruthenia. Interestingly, the occurrence of villages which are 300 kilometers away from mountain areas, and which used Ius Valachicum, seems to contradict the established notion of Walachian settlement taking place only in the mountains and their neighbouring areas.

PL

Umieszczone w edycji teksty źródłowe, zawarte w różnych jednostkach archiwalnych przechowywanych w Archiwum Państwowym w Lublinie, stanowią kontynuację publikacji, która ukazała się drukiem w roku 2014 na łamach uznanego czasopisma rumuńskiego „Istros”. Obszary ziem chełmskiej i lubelskiej na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych nie były intensywnie kolonizowane przez żywioł wołoski. Osadnictwo takie występowało tylko na terenach, które ze względów naturalnych nie mogły zostać skolonizowane przez typowych rolników, albo też poszczególni właściciele wsi rolniczych zabiegali o wzbogacenie ich dotychczasowego profilu gospodarczego o wątek hodowlany, co następowało poprzez osadzanie pojedynczych rodzin wołoskich. Znaczenia tego obszaru w dziejach kolonizacji wołoskiej nie należy więc doszukiwać się w jej rozprzestrzenieniu, liczonym ilością kolonistów czy zamieszkiwanych przez nich osad wiejskich. Polega ono raczej na tym, że nieliczne osady wołoskie wyznaczają północny zasięg tego nurtu kolonizacyjnego na skraju Małopolski i Rusi Czerwonej. Odległe często o około 300 km od obszarów górskich wsie posługujące się Ius Valachicum zdają się przeczyć wciąż aktualnemu w literaturze przedmiotu jego postrzeganiu jako nurtu obejmującego wyłącznie góry i ich bezpośrednie zaplecze.

Keywords

EN

Ius Valachicum; Vlachs; Vallachian settlement; shepherding

PL

prawo wołoskie; Wołosi; osadnictwo wołoskie; pasterstwo

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Res Historica
• Year: 2015
• Issue: 40

Dates

published

2015

online

2016-04-27

Contributors

author

Grzegorz Jawor

References

• Czarnecki W., Przemiany sieci osadniczej w ziemi chełmskiej od 1511 roku do końca XVI wieku, „Rocznik Chełmski” 2000, vol. 6, p. 7–54.
• Czarnecki W., Rozwój sieci osadniczej ziemi chełmskiej w latach 1451–1510, „Rocznik Chełmski” 1999, vol. 5, p. 9–60.
• Czarnecki W., Sieć osadnicza ziemi chełmskiej od połowy XIV do połowy XV wieku, „Rocznik Chełmski” 1997, vol. 3, p. 9–64.
• Jawor G., Aşezările de drept valah şi locuitorii lor din Rutenia Roşie în Evul Mediu târziu, Jaşi, 2013.
• Jawor G., «Ius Valachicum» în Polonia medievala. Partea I: tribunalele valahe numite strunga sau zbory/ «Ius Valachicum» dans la Pologne médiévale. Partie I: les tribunaux valaques dits strungi ou zbory, „Istros” 2014, vol. XX, p. 493–521.
• Jawor G., Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu. 2ème édition révue, Lublin 2004.
• Jawor G., Rozwój osadnictwa w okolicach Frampola w późnym średniowieczu, in: Frampol i okolice. Zarys dziejów do 1918 r., vol. 1. réd. R. Jasiński, Frampol 2002, p. 56–65.
• Jawor G., Volos’ke osadnict’vo na merežah Roztoččâ u pizn’omu seredn’ovičči „Vistnik L’vivs’kogo Universitetu”. Seriâ istoriččna 35/36, 2000, p. 58–75.
• Jawor G., Wśród lasów, łąk i pól. Osadnictwo okolic Szczebrzeszyna w późnym średniowieczu. in: Peregrinatio ad veritatem. Studia ofiarowane profesor Aleksandrze Witkowskiej OSU z okazji 40-lecia pracy naukowej, réd. U. Borkowska (et autres), Lublin 2004 (impression) 2005, p. 151–162.
• Sochacka A., Własność ziemska w województwie lubelskim w średniowieczu, Lublin 1987.

Identifiers

DOI

10.17951/rh.2015.40.235