Wartości relewantne w społecznym świecie aktorów polskich publicznych teatrów dramatycznych – w świetle wybranych ujęć typologicznych

• Authors: Emilia Zimnica-Kuzioła

Title variants

Wartości relewantne w społecznym świecie aktorów polskich publicznych teatrów dramatycznych – w świetle wybranych ujęć typologicznych

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest analiza wypowiedzi aktorów polskich publicznych teatrów dramatycznych mająca prowadzić do rekonstrukcji systemu aksjologicznego ukierunkowującego ich działania. Ramy teoretyczne wyznacza typologia wartości zaproponowana przez przedstawiciela fenomenologii Maxa Schelera (wartości hedonistyczne, witalne, duchowe – poznawcze, estetyczne i moralne – oraz religijne) (Scheler 2004; Tatarkiewicz 1990: 219). Leon Dyczewski rozwinął typologię Schelera, dodając jeszcze wartości materialne i wartości socjocentryczne (Dyczewski 2009: 193). Takie tematyczne uporządkowanie pozwoliło mi na wskazanie wartości istotnych zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym polskich artystów teatralnych. Wykorzystałam zarówno źródła zastane (opublikowane wywiady dziennikarskie z aktorami i reżyserami), jak i wywołane (przeprowadzone przeze mnie wywiady swobodne z polskimi aktorami).

EN

The aim of the article is to analyze the statements of actors of Polish public dramatic theaters, which is to lead to the reconstruction of the axiological system that directs their actions. The theoretical framework is determined by the typology of values proposed by the Max Scheler’s phenomenology representative (hedonistic, vital, spiritual, cognitive, aesthetic and moral-religious values) (Scheler 2004; Tatarkiewicz 1990: 219). Leon Dyczewski developed the Scheler typology, adding material and sociocentric values (Dyczewski 2009: 193). Such thematic arrangement allowed me to indicate the values that are important both in the personal and professional life of Polish theater artists. I used both existing sources (published journalistic interviews with actors and directors) as well as induced (free interviews conducted by me with Polish actors).

Keywords

PL

aktorzy polskich publicznych teatrów; wartości jako ukierunkowanie dążeń i działań; aktorzy polskich publicznych teatrów; wartości jako ukierunkowanie dążeń i działań

EN

actors of Polish public theaters; values as the direction of aspirations and actions inducted by me with Polish actors

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
• Year: 2018
• Issue: 66
• Pages: 55-74

Dates

published

2018-09-30

Contributors

author

Emilia Zimnica-Kuzioła

References

• A7: Piotr Fronczewski. Rozmowa z Kamilą Drecką, Czy jeszcze mam marzenia?, „Zwierciadło” 2015, styczeń, s. 54–61.
• A10: Magdalena Stużyńska. Rozmowa z Martą Bednarską, Mniej znaczy więcej, „Twój Styl” 2014, listopad, s. 38–44.
• A12a: Edyta Olszówka. Rozmowa z Marzeną Rogalską, Zawsze prosto w oczy, „Uroda Życia” 2015, sierpień, s. 16–22.
• A16: Leszek Lichota. Rozmowa z Beatą Pawłowicz, Kiedy bohater idzie na wojnę, „Zwierciadło” 2014, lipiec, s. 86–90.
• A17: Katarzyna Zielińska. Rozmowa z Magdaleną Mołek, Kryśka i jej grafik, „Sens” 2014, październik, s. 6–12.
• A18: Urszula Grabowska. Rozmowa z Aliną Gutek, Rośnie we mnie spokój, „Sens” 2011, marzec, s. 52–58.
• A19: Krzysztof Globisz. Wysłuchała Małgorzata Wach, Anioł też człowiek, „Sens” 2011, marzec, s. 115.
• A25: Anna Dereszowska. Rozmowa z Magdaleną Mołek, Trochę mi się w życiu pozmieniało, „Sens” 2014, lipiec, s. 6–11.
• A26: Maciej Stuhr. Rozmowa z Hanną Halek, Delikatnie rzecz ujmując, „Sens” 2014, lipiec, s. 96–98.
• A31: Jan Peszek. Rozmowa z Hanną Halek, Całe życie po swojemu, „Zwierciadło” 2014, maj, s. 96–101.
• A33: Katarzyna Maciąg. Rozmowa z Hanną Halek, Teraz mogę być każdym, „Sens” 2014, marzec, s. 42–45.
• A34: Kinga Preis. Rozmowa z Hanną Halek, Chcę czegoś więcej, „Zwierciadło” 2014, marzec, s. 42–49.
• A38b: Artur Barciś. Rozmowa z Justyną Kasprzak, Już nie mam kompleksów, http://kobieta.interia.pl/gwiazdy/wywiady/news-artur-barcis-juz-nie-mam-kompleksow [dostęp 10.08.2015].
• A39b: Stanisława Celińska. Rozmowa z Jakubem Janiszewskim, Lubię zaczynać od nowa, „Uroda Życia” 2015, wrzesień, s. 46–50.
• A41: Anna Korcz. Rozmowa z Agatą Młynarską, Spokojnie siedzę na brzegu, „Skarb” 2015, listopad, s. 24–27.
• A47: Ilona Ostrowska. Rozmowa z Beatą Pawłowicz, Jestem twardzielką, „Zwierciadło” 2011, listopad, s. 44–48.
• A52: Karolina Gruszka. Rozmowa z Izą Komendołowicz, Karolina postanawia wrócić, „Pani” 2016, luty, s. 24–33.
• A55: Maja Ostaszewska. Rozmowa z Anną Serdiukow, Wolność kocham i rozumiem, „Zwierciadło” 2016, luty, s. 32–38.
• R3: Agnieszka Glińska. Rozmowa z Maciejem Zienkiewiczem, Urządzanie siebie, „Sens” 2014, marzec, s. 54–57.
• R5: Bodo Koks. Rozmowa z Magdaleną Żakowską, Moja walka, „Uroda życia” 2015, wrzesień, s. 52–55.
• Dyczewski L. (2009), Wartości w kulturze, [w:] M. Filipiak (red.), Wprowadzenie do socjologii kultury, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 185–205.
• Fromm E. (2012), Mieć czy być, tłum. J. Karłowski, Wydawnictwo Rebis, Warszawa.
• Globisz K. (2015), Globisz odbiera telefon, http://wyborcza.pl/duzyformat/1,143522,17358380,Globisz_odbiera_telefon.html [dostęp 23.07.2015].
• Golka M. (2012), Socjologia artysty nowożytnego, plik PDF, Poznań 2012.
• Ingarden R. (1972), Książeczka o człowieku, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Jałowiecki S. (1978), Struktura systemu wartości. Studium zróżnicowań międzygeneracyjnych, PWN, Warszawa–Wrocław.
• Janda K. (2015), Nie trzeba mnie zmieniać, [w:] Ł. Maciejewski, Aktorki. Portrety, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków, s. 139–177.
• Kacperczyk A. (2016), Społeczne światy. Teoria – empiria – metody badań. Na przykładzie społecznego świata wspinaczki, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Kasprzyk E., Kędziak M. (2013), MIŁ.OŚĆ, Wydawnictwo G+J Gruner+Jahr Polska Sp. z o.o. & Co. Spółka Komandytowa, Warszawa.
• Kasser T. (2002), The High Price of Materialism, MIT Press, Cambridge.
• Komunikat CBOS (sierpień 2005), Wartości i normy w życiu Polaków, BS/133/2005, oprac. R. Bo­guszewski.
• Komunikat CBOS (2010), Co jest ważne, co można, a czego nie wolno – normy i wartości w życiu Polaków, BS/99/2010, oprac. R. Boguszewski.
• Kuszewska M., Warto, „Pani” 2015, wrzesień, s. 64.
• Łabonarska H. (2015), Chcę być świętą. Halina Łabonarska w rozmowie z Barbarą Gruszką-Zych, „Gość Niedzielny”, nr 39 (z 27.09).
• Łoś M. (1985), Role społeczne w nowej roli, [w:] E. Mokrzycki, M. Ofierska, J. Szacki (red.), O społeczeństwie i teorii społecznej. Księga pamiątkowa S. Ossowskiego, PWN, Warszawa, s. 123–145.
• Mróz B. (2008), Osobowość wybitnych aktorów polskich. Studium różnic międzygeneracyjnych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Ossowska M. (1985), Normy moralne. Próba systematyzacji, PWN, Warszawa.
• Ossowski S. (1967), Konflikt niewspółmiernych skal wartości, [w:] tenże, Z zagadnień psychologii społecznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 71–101.
• Pareto V. (1994), Uczucia i działania. Fragmenty socjologiczne, tłum. M. Dobrowolska, M. Roz­pędowska, A. Zinserling, PWN, Warszawa.
• Ruman E. (2011), Główna rola w teatrze życia, Fronda, Warszawa.
• Scheler M. (2004), Wolność, miłość, świętość, tłum. G. Sowiński, Wydawnictwo Znak, Kraków.
• Tatarkiewicz W. (1986), Pojęcie wartości, [w:] tenże, O filozofii i sztuce, PWN, Warszawa, s. 69–78.
• Tatarkiewicz W. (1990), Historia filozofii, t. III, PWN, Warszawa.
• Wejbert-Wąsiewicz E. (2009a), Kim jest artysta?, „Dwumiesięcznik społeczno-polityczny. Realia i co dalej…”, nr 3 (12), s. 122–132.
• Wejbert-Wąsiewicz E. (2009b), Rola artysty w społeczeństwie, „Dwumiesięcznik społeczno-polityczny. Realia i co dalej…”, nr 4 (13), s. 109–120.
• Zapasiewicz Z. (1989), Czas wyboru, [w:] A. Roman, M. Sabata (red.), Komedianci – rzecz o bojkocie, AWP MOST, Warszawa, s. 236–243.
• Ziółkowski M. (2002), Wartości, [w:] Encyklopedia socjologii, t. 4, Oficyna Naukowa, Warszawa, s. 289–297.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-600X.66.04