Przeciw niepamięci – retoryka wspomnienia rodzinnego w „Fałszerzach pieprzu" Moniki Sznajderman

• Authors: Magdalena Piechota

Title variants

EN

Against oblivion – rhetoric of family memories in „Fałszerze pieprzu” by Monika Sznajderman

Abstracts

EN

The article proposes reflections on the persuasive intention of Monika Sznajderman's book Fałszerze pieprzu. Historia rodzinna. From the perspective of the rhetoric of family memories, the issues of amnesia, traumatic blank spots and postmemory were considered as psychological and social processes leading to the need to reconstruct one's identity and make one's own ethical choices. The framework for the analyzes was the triad of rhetorical methods of persuasion, i.e. lógos, éthos and pathos, as well as the semantics and philosophy of photography.

PL

Autorka proponuje rozważania nad perswazyjną intencją książki Moniki Sznajderman Fałszerze pieprzu. Historia rodzinna. W perspektywie retoryki wspomnienia rodzinnego rozważone zostały zagadnienia niepamięci, traumatycznych białych plami postpamięci jako procesów psychologiczno-społecznych, prowadzących do potrzeby rekonstrukcji własnej tożsamości i dokonania własnych wyborów etycznych. Ramą dla analiz stała się triada retorycznych sposobów przekonywania, czyli lógos, éthos i pathos oraz semantyka i filozofia fotografii.

Keywords

PL

wpomnienie rodzinne; Holocaust; niepamięć; postpamięć; Monika Sznajderman; narracja strategiczna; fotografia dokumentalna

EN

family memory; Holocaust; oblivion; postmemory; Monika Sznajderman; narrative; photography

• Publisher: Polskie Towarzystwo Retoryczne
• Journal: Res Rhetorica
• Year: 2024
• Volume: 11
• Issue: 1
• Pages: 6-27

Dates

published

2024

Contributors

author

Magdalena Piechota

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Politologii, Zakład Komunikacji Społecznej

References

• Sznajderman, Monika. 2016. Fałszerze pieprzu. Historia rodzinna. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• Assman, Aleida. 2009. Przestrzenie pamięci. Formy i przemiany pamięci kulturowej. W: Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska, Kraków: Wydawnictwo Universitas.
• Augé, Marc. 2009. Formy zapomnienia. Kraków: Universitas.
• Chlebda, Wojciech. 2017. Jak (w Polsce) zostać INNYM?. W: Obcy. Inny. Analiza przypadków, red. M. Karwatowska, R. Litwiński, A. Siwiec. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Darska, Bernadetta. 2023. Czas reportażu. O tym, co działo się wokół gatunku po 2010 roku. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
• Engelking, Barbara. 2001. Zagłada i pamięć. Doświadczenie Holocaustu i jego konsekwencje opisane na podstawie relacji autobiograficznych. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Flusser, Vilém. 2015. Ku filozofii fotografii. Przeł. J Maniewski. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
• Gluza, Renata. 2019. Obojętność nie jest niewinna – rozmowa z Moniką Sznajderman. [online]https://www.press.pl/tresc/58200,obojetnosc-nie-jest-niewinna-----rozmowa-z-monika-sznajder¬man# (20.10.2023).
• Julkowska, Violetta. 2014. Białe plamy. W: Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. M. Saryusz-Wolska, R. Traba. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Kaniowska, Katarzyna. 2014. Postpamięć. W: Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red.M. Saryusz-Wolska, R. Traba. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Kędziak, Maciej. 2016. Monika Sznajderman: jak pogodzić się z tym, że dziesięcioletni chłopiec jedzie do Treblinki? [online] https://kultura.onet.pl/wiadomosci/monika-sznajderman-jak-pogodzic-sie-z-tym-ze-dziesiecioletni-chlopiec-jedzie-do/fy68fkw (10.10.2023).
• Kofta, Mirosław. 2012. Kolektywne poczucie winy a postawy wobec Żydów i procesy ich (de)humanizacji: rola bliskości kulturowej. W: Wobec obcych. Zagrożenia psychologiczne a stosunki międzygrupowe, red. M. Kofta, M. Bilewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Korolko, Mirosław. 1998. Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Kwiatkowski, Piotr Tadeusz. 2014. Niepamięć. W: Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, red. M. Saryusz-Wolska, R. Traba, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Leder, Andrzej. 2014. Prześniona rewolucja. Ćwiczenie z logiki historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Napiórkowski, Marcin. 2012. „Jak społeczeństwa pamiętają” Paula Connertona na tle współczesnych badań nad pamięcią zbiorową. W: P. Connerton, Jak społeczeństwa pamiętają, tłum.M. Napiórkowski. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Perelman, Chaim. 2002. Imperium retoryki. Retoryka i argumentacja. Przełożył M. Chomicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Ricoeur, Paul. 2006. Pamięć, historia, zapomnienie, tłum. J. Margański. Kraków: Universitas.
• Trzebiński, Jerzy. 2008. Problematyka narracji we współczesnej psychologii. W: Narracja. Teoria i praktyka, red. B. Janusz, K. Gdowska, B. de Barbaro. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Turski, Marian. 2021. XI Nie bądź obojętny = XI Thou shalt not be indifferent. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• Wolańska, Ewa. Wolański, Adam. 2019. „Formy podawcze narracji, opisu i argumentacji w ujęciu systemowo-funkcjonalnej analizy dyskursu”. Prace Językoznawcze XXI/2, 211-225.
• Wójcicka, Marta. 2019. Mem internetowy jako multimodalny gatunek pamięci zbiorowej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Wójcicka, Marta. 2023. Medialne dyskursy (nie)pamięci zbiorowej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Zaleska, Zofia. 2016. Podwójne okulary. Rozmowa z Moniką Sznajderman. [online] https://www.dwutygodnik.com/artykul/6884-podwojne-okulary.html (12.11.2023).

Identifiers

DOI

10.29107/rr2024.1.1

Biblioteka Nauki

39743871