Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Mówienie - rozmowa - dialog - dyskusja

100%
Krokos J.
Studia Philosophiae Christianae
|
2020
|
vol. 56
|
issue 4
315-340
EN
Speaking, conversation, dialogue and discussion are four synonymous terms and refer to four related phenomena. Speaking is a sensible articulation of sounds by a personal subject, and as such is a condition for other activities. Conversation occurs when at least two people talk to each other on a topic. Dialogue and discussion, which are a form of conversation between persons, are characterized by different objects, purpose and structure. In both cases, conversation is foundational. The main condition of dialogue and discussion consists in the freedom of the will of persons. The main purpose of dialogue is the recognition of the views of participants. The participants in a discussion must not own equal competence. Discussion is a formalized dialogue. Thus, the purpose of a discussion is to solve problems. Therefore, there must be a definite object in discussion, and the details and notions employed must be stated. Moreover, the participants in discussion must own a similar competence. Lastly, discussion possesses its own internal and logical structure. -------------- Received: 22/09/2020. Reviewed: 06/11/2020. Accepted: 20/11/2020
PL
Mówienie, rozmowa, dialog i dyskusja to cztery bliskoznaczne terminy i cztery fenomeny ze sobą spokrewnione. Mówienie to sensowne artykułowanie dźwięków przez podmiot osobowy i jako takie jest warunkiem pozostałych aktywności. Rozmowa jest wzajemnym mówieniem do siebie przynajmniej dwóch osób na jakiś temat. Dialog i dyskusja, będące rozmową osób, różnią się przedmiotem, celem i strukturą. Dla obu rozmowa jest fundamentem. Warunkiem dialogu i dyskusji jest wewnętrzna wolność osób, które w nich biorą udział. Głównym celem dialogu jest zapoznanie się ze stanowiskiem i poglądami jego uczestników na określony temat. Uczestnicy dialogu nie muszą posiadać równych kompetencji. Dyskusja jest dialogiem sformalizowanym, kwalifikowanym. Jej celem jest rozwiązanie jakiegoś problemu. W dyskusji musi być zatem wyraźnie określony jej przedmiot, aspekt oraz muszą zostać uzgodnione pojęcia. Dyskutanci muszą posiadać podobne kompetencje w dyskutowanych sprawach. Dyskusja posiada też swą wewnętrzną, logiczną strukturę. -------------- Zgłoszono: 22/09/2020. Zrecenzowano: 06/11/2020. Zaakceptowano do publikacji: 20/11/2020
2
Publication available in full text mode
Content available

Is phenomenology metaphysics?

100%
Krokos J.
Studia Philosophiae Christianae
|
2011
|
vol. 47
|
issue 2
13-30
EN
The question whether phenomenology is metaphysics is an extremely difficult one. The most common expression used to refer to metaphysics is ‘the fundamental philosophical science concerned with being as being’. Metaphysics is the first philosophy in the order of things, and being. Aristotelian "first philosophy" was supposed to precede "second philosophy", i.e. physics. Husserl's phenomenology, being a science about the essence of pure consciousness, was supposed to precede eidetic formal sciences, eidetic material sciences and all sciences concerning facts, including metaphysics. Thus, in his declarations, Husserl distinguished phenomenology, including transcendental phenomenology, from metaphysics. Husserl claimed that the question about the reason for being, its ratio, should not be the starting point in philosophy. In his opinion, the question that ought to introduce one to philosophy is the question of how every sense is constituted in consciousness, in subjectivity, or in the subject. Thus, Husserl's phenomenology, including transcendental phenomenology, is not metaphysics understood as the study of being qua being. It is not a contemplation of being, but a meditation on processes involved in consciousness, in which the sense of being is constituted.
PL
Problem, czy fenomenologia jest metafizyką, jest trudny do rozstrzygnięcia. Najczęściej pojawia się określenie metafizyki jako podstawowej nauki filozoficznej, rozważającej byt jako byt. Metafizyka jest filozofią pierwszą w porządku rzeczowym i bytowym. Arystotelesowska „filozofia pierwsza” wskazuje, że ma ona poprzedzać jakąś „filozofię drugą”, a mianowicie – fizykę. Fenomenologia Husserla jako nauka o istocie czystej świadomości miała poprzedzać eidetyczne nauki formalne, eidetyczne nauki materialne oraz wszystkie nauki o faktach, w tym metafizykę. W deklaracjach zatem Husserl odróżniał fenomenologię, w tym fenomenologię transcendentalną, od metafizyki. Husserl zanegował pytanie o rację bytu jako wyjściowe pytanie filozofii. Według niego pytaniem, które winno wprowadzać w filozofię, jest pytanie o to, jak wszelki sens konstytuuje się w świadomości, w subiektywności czy też w podmiocie. A zatem fenomenologia Husserla, w tym fenomenologia transcendentalna, nie jest metafizyką pojmowaną jako badanie bytu jako bytu. Fenomenologia nie poszukuje bowiem bytowych racji bytu, nawet jeśli przedmiotu badań metafizycznych nie ograniczymy do bytu realnego.
3

"Philosopie als Strenge Wissenschaft" a Husserlowski projekt odrodzenia filozofii

100%
Krokos J.
Studia Philosophiae Christianae
|
2012
|
vol. 48
|
issue 2
27-47
EN
The article "Philosopie als strenge Wissenschaft" ("Philosophy as a Rigorous Science") by Edmund Husserl published in 1911 at the request of the editors of "Logos" is a specific manifesto of phenomenology. The article combines Husserl’s early philosophy, the so–called eidetic phenomenology, with transcendental phenomenology. Also, it presents an outline of the project of philosophical, scientific and cultural revival. This project is a return to the classical ideal of philosophy as theoretical cognition that constitutes the ultimate reason. Philosophy so understood gives priority to the thing itself, and its aim is truth as an absolute value. The project of philosophical revival as outlined by Husserl was born in a particular intellectual situation of the 19th century. This situation was marked by two great philosophical traditions: Kantism and positivism. The former was the formalism a priori, the latter – the empiricism (however it restricted the object of possible experience to the material world). Both of them eventually departed from the thing itself, either considering it unknowable or accepting its depiction proposed by natural sciences. It resulted in agnosticism, scepticism, scientism and psychologism. The remedy for such a state of things lay in building a new philosophy of the absolute beginning. This philosophy was supposed to be a rigorous science in the form of phenomenology as the science of pure consciousness.
PL
Artykuł Edmunda Husserla z 1911 r. "Philosopie als strenge Wissenschaft", napisany na prośbę readaktorów czasopisma "Logos", jest swoistym manifestem fenomenologii. Artykuł ten łączy wczesną filozofię Husserla, tzw. fenomenologię ejdetyczną, z fenomenologią transcendentalną i przedstawia zarys projektu odrodzenia filozofii, nauki i całej kultury. Projekt ten jest powrotem do klasycznego ideału filozofii jako teoretycznego poznania, sięgającego ostatecznych uzasadnień. W tak rozumianej filozofii pierwszeństwo należało się rzeczy samej, a celem była prawda jako wartość absolutna. Projekt odnowy filozofii, jaki zarysował Husserl, zrodził się w określonej sytuacji intelektualnej XIX wieku. Sytuację tę wyznaczały dwie wielkie tradycje filozoficzne: kantyzm i pozytywizm. Pierwszy był apriorycznym formalizmem, drugi – empiryzmem, lecz ograniczającym przedmiot możliwego doświadczenia do świata materialnego. Jeden i drugi ostatecznie odsunął się od samej rzeczy, uznając ją albo za niepoznawalną, albo za taką, jak zostaje ujęta przez przyrodoznawstwo. Zaowocowało to agnostycyzmem czy sceptycyzmem, scjentyzmem i psychologizmem. Remedium na taki stan rzeczy było zbudowanie nowej filozofii absolutnego początku, która byłaby nauką ścisłą. Filozofią tą miała być fenomenologia jako nauka o istocie czystej świadomości.
4
Publication available in full text mode
Content available

The three dimensions of intentionality

100%
Krokos J.
Studia Philosophiae Christianae
|
2020
|
vol. 56
|
issue S1
107-121
EN
The issue of intentionality was posed anew in philosophy by Franz Brentano. However, it was Brentano himself who indicated that the source of intentionality-related problems dates back to Classical Antiquity and the Middle Ages. The search for the original traces of this issue in the history of philosophy has led me to conclude that intentionality as an inalienable characteristic of consciousness is characterized by three-dimensionality, which is expressed in theoria, praxis and poiesis. Contemporary research focuses primarily on cognitive intentionality, examining in particular either the very subject-object relation or the immanent (intentional) object, in-existing in psychical experience (in the acts of consciousness). And yet, intentionality is a basic feature of the whole consciousness-anchored (mental) life of a human being. It determines the whole consciousness-based activity of the subject in abstract theorizing, practice and production. Therefore, it manifests itself as a mode of being of a conscious (mental) entity, i.e. an entity partially constituted by intentional content, relationality, reference, directionality, openness and conscious awareness , as well as determining the meaning and the creation of purely intentional beings. Intentionality is revealed as a primary factor in the awakening of consciousness, through the building (constituting) of conscious experiences that are poietic, practical and theoretical. Each of these three ways of categorizing the nature of experience, however, indicates only the predominant aspect of a given experience, for strictly speaking experiences are determined by all three aspects. Intentionality and – consequently – all conscious experience, are thus characterized by three-dimensions: cognitive, activistic and productive. Any act of consciousness is always a form of activity that is informed by its cognitive aspect and produces something transcendent with regard to itself. The recognition of the three-dimensional nature of intentionality allows us to understand the human being and the dilemmas concerning his actions, knowledge and creativity.
5

Racjonalność nauki. Racjonalność Utopii

100%
Krokos J.
Studia Philosophiae Christianae
|
2011
|
vol. 47
|
issue 4
31-50
EN
Science and utopia are products of a human mind and in ontic sense they are rational beings. The rationality of utopia comes down to it’s coherence. The rationality of a science is identical with the rationality of cognition, i.e. with the objective justification.
PL
Nauka i utopia są wytworami ludzkiego rozumu i w sensie ontycznym są bytami racjonalnymi. Racjonalność utopii sprowadza się do jej koherencji. Racjonalność nauki jest tożsama z racjonalnością poznania, tzn. z przedmiotowym uzasadnieniem.
6
Publication available in full text mode
Content available

Metafizyka i teologia w dyskusji o człowieku i kulturze

100%
Krokos J.
Rocznik Tomistyczny
|
2022
|
issue 11
363-375
EN
Marian Szymonik’s book Metafizyka jako podstawa rozumienia człowieka i kultury. Glosa do współczesnego sporu aksjologicznego. Rozważania filozoficzno-teologiczne (Metaphysics as the Basis for Understanding Man and Culture. Gloss to the modern axiological dispute. Philosophical and theological reflections) became an opportunity to indicate the necessary conditions for its inclusion in the contemporary discussion about man and culture. First of all, it is necessary to preserve the basic principles of fruitful discussion. These include the impartiality of the debaters and their focus on factual understanding and explanation of the problem of interest and the preservation of certain formal conditions. Another is to see in the metaphysics of man the plane of searching for an answer to the question of the raison d’être of all being, and therefore of human being and its products, that is, the culture created by it. Finally, the recognition of the rationality of Christianity, the rationality of its doctrine and theology as a rationalization of faith. It is only in such a discussion that one can strive for the fullest possible understanding of human being.
7

Obiektywność i prawdziwość sumienia

100%
Krokos J.
Studia Philosophiae Christianae
|
2012
|
vol. 48
|
issue 3
39-53
EN
The issue of objectivity and validity of conscience is of great importance in understanding the functioning of conscience and man’s moral actions. Conscience is the axiological consciousness of the human act, which is co-constituted by intellect and will. Conscience accompanies the human act, witnesses it and, after reflection, assesses the act as either good or bad. Conscience is always subjective, because it is “my” conscience and “mine” is the judgement of conscience. However, when one thoroughly asserts their own actions, the kind of act it is, and whether it had good or bad intentions, then one’s conscience is objective. The objectivity of cognition of an act, in conscience and through conscience, relates to its validity. The objectivity of conscience is a condition sine qua non of its validity, which is traditionally understood as adaequatio intellectus et rei. In this case: as correspondence between a judgement of conscience and an act as the object of conscience. The objectivity and validity of judgement of conscience follows from its peculiarity and the peculiarity of its object, i.e. an act. Conscience is the axiological consciousness of one’s own (or someone else’s) act, which operates in the interior horizon of moral knowledge comprising norms of acting, of which the most significant is the principle: good needs to be cultivated, whereas evil needs to be avoided. Conscience is a subtle cognitive tool given to man in order for man to live humanely – a tool that is under man’s control.
PL
Zagadnienie obiektywności i prawdziwości ma podstawowe znaczenie dla zrozumienia funkcjonowania sumienia i postępowania moralnego człowieka. Sumienie jest aksjologiczną świadomością czynu ludzkiego, który współkonstytuuje intelekt i wola. Sumienie towarzyszy spełnianiu się czynu ludzkiego, jest tego świadkiem, a w refleksji poznaje czyn jako dobry lub zły. Sumienie jest zawsze subiektywne, bo jest „moim” sumieniem i „moim” jest sąd sumienia. Ale jeśli rzetelnie stwierdza, jak się rzecz ma z moim czynem, jakiego rodzaju jest to czyn, czy chciałem go jako dobrego lub złego, sumienie jest obiektywne. Z obiektywnością poznania czynu w sumieniu i przez sumienie wiąże się jego prawdziwość. Obiektywność sumienia jest warunkiem sine qua non jego prawdziwości, klasycznie rozumianej, jako adaequatio intellectus et rei, w tym przypadku: jako zgodności sądu sumienia z czynem jako jego przedmiotem. Obiektywność i prawdziwość osądu sumienia jest następstwem jego osobliwości i osobliwości jego przedmiotu, jakim jest czyn. Sumienie jest aksjologiczną świadomością własnego (lub cudzego) czynu, dokonującą się na wewnętrznym horyzoncie wiedzy moralnej, obejmującej normy postępowania, pośród których naczelne miejsce przysługuje zasadzie: dobro należy czynić a zła unikać. Sumienie jest subtelnym narzędziem poznawczym, jakie zostało dane człowiekowi, by żył po ludzku, narzędziem, które pozostaje we władaniu człowieka.
8
Publication available in full text mode
Content available

O etyce na czasy współczesne

100%
Krokos J.
Roczniki Filozoficzne
|
2022
|
vol. 70
|
issue 3
441-447
EN
The article refers to Sebastian Gałecki’s book Etyka chrześcijańska dla postchrześcijańskiej epoki [Christian Ethics for the Post-Christian Age], in which the author proposes the concept of such an ethics, based on a Christian foundation. At its core, it is a metaethical work, for which the prototype and inspiration were the taking of ethics by John Henry Newman, Alasdair  MacIntyre and John Finnis. Broadening the research horizon of Gałecki’s book, it should be noted that all ethical systems are a challenge for contemporaries, because not only ethics, but every science conceived  classically as theoria has only motivational power for practical life, and in social life it has an impact if it is translated into reliable popularization and effective dissemination of it. The “Christian” adjective merely specifies a particular ethic, determines it in a certain way, but does not modify it. Thus, Christian ethics is a proposal not only for concrete individual and social life, but also for theoretical ethical discussion. Nowadays, in the post-Christian era, argumentative pluralism is of great importance in this discussion. It has its foundation in the fact that the phenomenon of morality is always apprehended in the richness of its aspects, although often some of them are unjustly absolutized. 
PL
Artykuł odnosi się do książki Sebastiana Gałeckiego Etyka chrześcijańska dla postchrześcijańskiej epoki, w której autor proponuje koncepcję takiej etyki, opartej na chrześcijańskim fundamencie. W swoim rdzeniu jest to dzieło metaetyczne, dla którego pierwowzorem i inspiracją były ujęcia etyki Johna Henry’ego Newmana, Alasdaira MacIntyre’a oraz Johna Finnisa. Poszerzając horyzont badawczy książki Gałeckiego, należy zauważyć, że wszelkie systemy etyczne są jakimś wyzwaniem dla współczesnych, nie tylko bowiem etyka, lecz każda nauka pojmowania klasycznie jako theoria ma dla życia praktycznego jedynie moc motywacyjną, a w życiu społecznym oddziałuje, jeśli zostanie przełożona na rzetelną popularyzację i skuteczne jej krzewienie. Przydawka „chrześcijańska” jedynie dookreśla określoną etykę, determinuje ją w określony sposób, lecz jej nie modyfikuje. Tym samym etyka chrześcijańska jest propozycją nie tylko dla konkretnego życia indywidualnego i społecznego, lecz także dla teoretycznej dyskusji etycznej. Współcześnie, w epoce nazwanej postchrześcijańską, w takiej dyskusji istotne znaczenie ma pluralizm argumentacyjny. Ma on swój fundament w tym, że fenomen moralności jest zawsze ujmowany w bogactwie jego aspektów, choć często niektóre z nich są niesłusznie absolutyzowane. 
9
Publication available in full text mode
Content available

Czy fizyka wskazuje na istnienie transcendencji? Dyskusja wokół książki "Fizyk w jaskini światów"

51%
Buczkowska J., Krokos J., Lemańska A., Świeżyński A.
Studia Philosophiae Christianae
|
2023
|
vol. 59
|
issue 2
205-218
EN
Professor Krzysztof A. Meissner proposes a picture of transcendence resulting from physics’ understanding of the world. The transcendence of which he speaks does not mean the Absolute-God, but the world of universal and unchanging laws of nature, which are understood by him in the shape of the Platonic world of ideas. Therefore, one may ask whether such statements are legitimate on the grounds of physics, or should they be considered a particular philosophical view? Furthermore, what is Meissner’s actual understanding of the status of “laws of nature”? Can they legitimately be considered a world of ideas? Does their existence actually indicate the existence of some transcendence? This article is the transcript of a discussion around the book A Physicist in the Cave of Worlds, (Biblioteka Więzi, Vol. 389, Warszawa 2023) by Krzysztof A. Meissner, Jerzy Sosnowski, which took place on March 25, 2023 at the Department of Philosophy of Nature of the CSWU Institute of Philosophy in Warsaw.
PL
Profesor Krzysztof A. Meissner proponuje obraz transcendencji wynikającej z poznawania świata przez fizykę, która oznacza świat uniwersalnych i niezmiennych praw przyrody. Czy tego rodzaju wypowiedzi są uprawnione na gruncie fizyki, czy też należy uznać je za określony pogląd filozoficzny? Czy istnienie praw przyrody wskazuje na istnienie jakiejś transcendencji? Publikacja jest zapisem dyskusji wokół książki: Krzysztof A. Meissner, Fizyk w jaskini światów (rozmawia Jerzy Sosnowski), (Biblioteka Więzi, tom 389, Warszawa 2023), która to dyskusja odbyła się 25 marca 2023 w Instytucie Filozofii UKSW w Warszawie w ramach spotkania Katedry Filozofii Przyrody.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.