Results found: 1

Search results

Sort By:

Limit search:

Jak to jest być filozofem, czyli o filozofach i filozofii

100%

WOJTYSIAK J.

Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL

2015

vol. 28

issue 4 (112)

In my essay I discuss the nature and ethos of the philosopher’s profession. For this purpose, I distinguish between pure (autotelic) philosophy and applied (auxiliary) philosophy. The latter (scientific philosophy and humanistic philosophy) serves as an aid in developing science or humanities respectively, while the task of the former (worldview philosophy) is the construction of a worldview. A radically critical approach to this task led to the emergence of technical philosophy conceived of as an art of rational analysis of abstract problems. I claim that the ideal (and the ethos) the philosopher pursues consists in combining the worldview approach with the critical one. I consider the ethos of the philosopher in three aspects: deontological, aretological, and utilitarian. The first two are connected with the opposition between the duty (involving virtue) to grasp the reality (either its entirety or its main principles) (classical wisdom) and the duty (again bordering virtue) to voice maximum criticism (intellectual flexibility). I propose to overcome this opposition with the method of ‘balancing reasons.’ I also think that the social usefulness of philosophy cannot be reduced to teaching logic (as an introduction to science) or history of philosophy (as part of the history of culture) to university students. Due to the all-important role the worldview plays in human life rational support in creating one’s worldview is the greatest good philosophers may offer to others.

W niniejszym tekście rozpatruję naturę i ethos zawodu filozofa. Czynię to na tle rozróżnienia filozofii czystej (autotelicznej) i stosowanej (usługowej). Pierwsza służy autonomicznym celom filozofii, druga zaś – innym dziedzinom wiedzy lub kultury: naukom szczegółowym (filozofia naukowa) lub szeroko pojętej humanistyce (filozofia humanistyczna). Za pierwszorzędny cel filozofii czystej uznaję budowanie światopoglądu. Radykalna dbałość o krytycyzm tego przedsięwzięcia doprowadziła do wyodrębnienia się z filozofii światopoglądowej filozofii technicznej jako swoistej sztuki racjonalnej analizy abstrakcyjnych problemów. Ponieważ za ideał uważam łączenie filozofii światopoglądowej i technicznej, ethos pracy filozofa wiążę z podejmowaniem wysiłku realizacji ideału. Wyróżniam trzy aspekty tego ethosu: deontologiczny, aretologiczny oraz utylitarny. W pierwszych dwóch występuje napięcie między – wymagającą cnoty mądrości – powinnością ujmowania całości lub naczelnych zasad rzeczywistości a – wymagającym błyskotliwych i plastycznych sprawności intelektualnych – postulatem maksymalnego krytycyzmu. Sądzę, że owo napięcie może zostać zniwelowane przez rozszerzenie tradycyjnie pojętej mądrości o umiejętność wyważania racji. Jeśli zaś chodzi o społeczną użyteczność pracy filozofa, to nie należy jej redukować do prowadzenia zajęć z logiki (jako przygotowania do uprawiania nauki) lub historii filozofii (jako części historii kultury). Ze względu na rolę, jaką w ludzkim życiu odgrywa światopogląd, pomoc w jego uświadamianiu i racjonalizacji jest największym dobrem, jakie filozofowie mogą ofiarować innym.

Refine search results

1 Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL

1 WOJTYSIAK J.

1 2015

Search results

Jak to jest być filozofem, czyli o filozofach i filozofii