Search results

1

Planetarna myśl społeczna oraz wystudzanie wzrostu

100%

Bińczyk E.

Studia Socjologiczne

|

2022

|

issue 3(246)

9-27

PL

Kontekst rozważań stanowią niepokojące wyniki badań nauk empirycznych dotyczące ryzyka przekraczania tzw. granic planetarnych. Są one od około dwóch dekad nagłaśniane w ramach dyskusji o epoce człowieka – antropocenie. W ich obliczu przyjęte zostaje założenie o konieczności interdyscyplinarnej, prośrodowiskowej korekty szeroko pojętej myśli społecznej oraz uspołecznienia dyskusji o antropocenie. Autorka interpretuje i analizuje dwa modele: krytykę kapitałocenu Jasona W. Moore’a oraz planetarną myśl społeczną Nigela Clarka i Bronisława Szerszynskiego wskazując na wybrane zalety obu koncepcji, a następnie dyskutując słabości propozycji Clarka i Szerszynskiego. W ostatniej części artykułu zrekonstruowane zostały najważniejsze założenia i tezy tzw. ekonomii ekologicznej dewzrostu. Jak przekonuje autorka, dziedzina ta stanowi współcześnie najpłodniejszą egzemplifikację planetarnej myśli społecznej. W jej obrębie możliwe jest konstruktywne uspołecznienie akademickiej debaty o antropocenie.

EN

The conceptual argumentation presented in this article is triggered by the disturbing results of empirical research on the so-called planetary environmental crisis. For about two decades, they have been widely publicized within the discussion about the epoch of man – the Anthropocene. In the context of these data, the text assumes the need for an interdisciplinary, pro-environmental correction of broadly understood social thought (and at the same time the need of bringing social factors into the discussion about the Anthropocene). The author interprets and analyzes two models: Jason W. Moore’s criticism of Capitalocene and ‘planetary social thought’ by Nigel Clark and Bronisław Szerszynski. The text indicates some advantages of these concepts and then discusses the weaknesses of Clark’s and Szerszynski’s proposals. Finally, the article reconstructs the essential assumptions of the so-called ecological economics of degrowth. This discipline is the most vibrant exemplification of planetary social thought today. It enables the constructive attunement of the academic debate on the Anthropocene to social issues.

2

Utrata przyszłości w epoce antropocenu

100%

Bińczyk E.

Stan Rzeczy

|

2018

|

issue 1 (14) Przyszłość w naukach społecznych

109-134

PL

Jak twierdzi Martín Caparrós, „ekologia urasta do rangi znaku naszych czasów, czasów bez pomysłu na przyszłość”. Świetną ilustrację tej tezy stanowi interdyscyplinarna debata na temat propozycji E.F. Stoermera i P.J. Crutzena, którzy z uwagi na skalę i zakres ludzkich ingerencji w systemy planetarne zasugerowali, by współczesną epokę geologiczną nazwać antropocenem – epoką człowieka. Naukowcy zatroskani skalą obecnego kryzysu planetarnego formułują kolejne już ostrzeżenia dla ludzkości. Czy rzeczywiście antropocen to epoka bez pomysłu na przyszłość?Utraciliśmy rafy koralowe, stabilność klimatu, pory roku, poszczególne gatunki, a nawet naturę. Jak rozumieć tezę o utracie przyszłości w epoce człowieka? Jak się wydaje, nieprzekraczalną blokadą dla myślenia o przyszłości w XXI wieku jest dominacja myślenia rynkowego. W jego ramach horyzont inwestycyjny to najwyżej 20–30 lat. Czy ignorowanie kosztów klimatycznych i środowiskowych rozwoju współczesnych gospodarek nie świadczy o braku wyobraźni i zbiorowym wyparciu samej idei przyszłości? Czy ryzyko nagłej zmiany klimatycznej nie kwestionuje myślenia linearnego i dotychczasowego, zachodniego pojmowania czasu? W artykule szukam odpowiedzi na powyższe pytania, opierając się na wcześniejszej analizie wybranych narracji w debacie na temat antropocenu. Należą do nich: 1) naturalistyczna narracja przyrodoznawców (E. Stoermer, P. Crutzen, W. Steffen, J. Zalasiewicz, J. Rockström), 2) narracja humanistów w nurcie postnaturalizmu: D. Haraway, B. Latour, I. Stengers, D. Chakrabarty, 3) dyskurs eko-marksistowski, operujący etykietką kapitalocenu i krytyczny wobec etykietki antropocenu: J. Moore, I. Angus, A. Hornborg, A. Malm, C. Bonneuil, J.-B. Fressoz, S. Lewis, M. Maslin, 4) dyskurs eko-katastroficzny (C. Hamilton, E. Crist, J. McBrien, E. Swyngedouw, N. Oreskes i E. Conway), a także 5) narracja ekomodernistów mówiąca o dobrym, a nawet wspaniałym antropocenie (T. Nordhaus, M. Schellenberger, D. W. Keith).

EN

As Martín Caparrós argues: “ecology has become a sign of the times, the times that lack the vision of the future.” It is my belief that an excellent illustration of Caparrós’s thesis can be found in the interdisciplinary debate on the position of Eugene F. Stoermer and Paul Crutzen, who have proposed that, on account of the scale and scope of human interference in planetary systems, the current geological epoch be called the Anthropocene – the epoch of man. Scientists concerned by the scale of the current planetary crisis are already voicing further warnings to humanity. But, is the Anthropocene also an epoch without any ideas for the future? We have lost much of our coral reefs, climate stability, the seasons, many species and even nature at large. How should we understand the thesis of the loss of the future in the epoch of man? As it appears, an insurmountable barrier to thinking about the future in the 21st century is the dominance of market-based attitudes, in which an investment horizon of no more than 20–30 years is taken into consideration. Could it be that ignoring the climate and environmental costs inherent in the development of modern economies is evidence of a collective repression of the very notion of a future? How, then, in such circumstances, can we formulate any far-reaching future scenarios? Does the risk of sudden climate change not put into question the validity of linear thinking and the current Western understanding of time? In the article I seek possible answers to this questions relying on earlier analyses of the selected narratives in the debate on the Anthropocene. These include: 1) the naturalistic narrative of scientists (E. Stoermer, P. Crutzen, W. Steffen, J. Zalasiewicz, J. Rockström), 2) the narrative of humanists from post-naturalist circles (D. Haraway, B. Latour, I. Stengers, D. Chakrabarty), 3) the discourse of eco-Marxists, who use the label Capitalocene and are critical of the Anthropocene label (J. Moore, I. Angus, A. Hornborg, A. Malm, C. Bonneuil, J.-B. Fressoz, S. Lewis, M. Maslin), 4) the eco-catastrophic discourse (C. Hamilton, E. Crist, J. McBrien, E. Swyngedouw, N. Oreskes, E. Conway), and 5) the narrative of eco-modernists peaking about a good or even great Anthropocene (T. Nordhaus, M. Schellenberger, D. W. Keith).

3

Ocalić Gaję i zbawić zbiorowość. Ekoteologiczne sugestie Brunona Latoura

100%

Bińczyk E.

Stan Rzeczy

|

2013

|

issue 2(5)

137-149

PL

Artykuł prezentuje ekoteologiczne sugestie francuskiego socjologa, współtwórcy teorii aktora-sieci (ANT), Brunona Latoura. Omówiona zostaje postsekularna koncepcja żywej mowy religijnej Latoura (wymagającej szeregu translacji konstytuujących bliskość w interlokutorach). Tekst wskazuje korzyści płynące z zastosowania metafor Atlasa oraz Gai w kontekście politycznego problemu braku solidarnej reakcji zbiorowości na problem globalnego ocieplenia.

EN

The article presents selected ecotheological suggestions of Bruno Latour (French sociologist who created the so-called Actor-Network Theory). Latour’s postsecular model of the authentic religious speech is also described (this kind of speech can be produced by a series of translations that constitute proximity between interlocutors). The text indicates important advantages of such metaphors as „Atlas” and „Gaia”. They could play a crucial role in coping with the political problem of the lack of any united collective reaction towards the threat of global warming.

Refine search results

2 Stan Rzeczy

1 Studia Socjologiczne

1 2022

1 2018

1 2013

3 Bińczyk E.

Planetarna myśl społeczna oraz wystudzanie wzrostu

Utrata przyszłości w epoce antropocenu

Ocalić Gaję i zbawić zbiorowość. Ekoteologiczne sugestie Brunona Latoura