Search results

1

PRZEŁOMY. PROPOZYCJA INNEGO MUZEUM HISTORYCZNEGO

100%

Kosiewski P.

Muzealnictwo

|

2016

|

vol. 57

228-235

EN

The Dialogue Centre Upheavals (later CDP or Upheavals) in Szczecin, which opened in January 2016, may be an example of the dilemmas faced today by the creators of historical narrative museums. Devoted to the fate of Szczecin in the period 1939–1989, it is intended to construct the inhabitants’ identity and at the same time tell the history of this city in a broader Polish perspective. It is also supposed to commemorate the victims of the December’70 protests. Building the CDP re-defined the character of this part of the city and introduced a new urban order. The design of the building managed to blend the idea of a public square and city buildings. However, the creators of the permanent exhibition at Upheavals departed from the scenographic solutions which dominate Polish art museums. Instead, they chose modern art to be an integral part of it, a solution which is a novelty in historical museology. Works by among others Hubert Czerepok, Robert Kiśmirowski and Kobasa Laksy complement the exhibition, and also illustrate or comment upon the past.

PL

Na przykładzie otwartego w styczniu 2016 r. szczecińskiego Centrum Dialogu Przełomy (dalej CDP lub Przełomy) można pokazać dylematy, przed jakimi stają dzisiaj twórcy historycznych muzeów narracyjnych. Poświecone dziejom Szczecina w latach 1939–1989 CDP ma budować poczucie tożsamości mieszkańców, a jednocześnie pokazać historię tego miasta w ogólnopolskiej perspektywie. Ma także upamiętniać ofiary Grudnia’70. Budowa gmachu CDP na nowo zdefiniowała charakter tej części miasta i wprowadziła nowy, urbanistyczny ład. W projekcie budynku udało się połączyć w jednym idee placu publicznego i miejskiej zabudowy. Natomiast twórcy wystawy stałej Przełomów odeszli od scenograficznych rozwiązań dominujących w polskich muzeach sztuki. Jej integralną częścią stała się – co jest nowością w muzealnictwie historycznym – sztuka współczesna. Prace, m.in. Huberta Czerepoka, Roberta Kuśmirowskiego i Kobasa Laksy dopełniają ekspozycję, ilustrują przeszłość lub są do niej komentarzem.

2

W MUZEACH ZMIENIŁO SIĘ WSZYSTKO

100%

Kosiewski P.

Muzealnictwo

|

2015

|

vol. 56

41-47

PL

Z PROF. MAŁGORZATĄ OMILANOWSKĄ, MINISTER KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO ROZMAWIA PIOTR KOSIEWSKI

3

CO POZOSTAŁO PO ROKU AWANGARDY?

100%

Kosiewski P.

Muzealnictwo

|

2018

|

vol. 59

113-122

PL

Rok 2017 – w stulecie „I Wystawy Ekspresjonistów Polskich” – ogłoszono Rokiem Awangardy. W jego ramach odbyło się ponad 200 wydarzeń zorganizowanych przez blisko 100 instytucji. Jaki jest bilans tych obchodów? Czy zmieniły one postrzeganie awangardy, jej roli w kulturze i miejsca w polskiej tradycji? Na pewno dorobkiem rocznicowego roku są wystawy wraz z towarzyszącymi im katalogami, a także inne publikacje o awangardzie. Niestety, nie wszystkie inicjatywy okazały sie udane. Były jednak takie, po których zostanie trwały ślad: m.in. cykl wystaw przygotowanych przez Muzeum Sztuki w Łodzi, któremu towarzyszyły bardzo staranne, obszerne katalogi, a także ekspozycje: „Miejska rewolta” w Muzeum Narodowym w Warszawie oraz „Szczecińskie awangardy” w Muzeum Narodowym w Szczecinie. Udało się także poszerzyć zasób dostępnych w Polsce źródeł wizualnych i tekstowych dotyczących tematu awangardy. W rocznicowych książkach zamieszczono także liczne materiały dokumentalne, dotąd niedostępne szerszej publiczności. Szczególnie istotne jest także opublikowanie ważnych tekstów teoretycznych: poszerzonego wydania Teorii widzenia Władysława Strzemińskiego oraz Karty ateńskiej Le Corbusiera. Trzeba też wymienić ważne teksty źródłowe wydane w serii katalogów Muzeum Sztuki w Łodzi, m.in. obszerny wybór artykułów Debory Vogel w książce towarzyszącej wystawie „Montaże. Debora Vogel i nowa legenda miasta”. Podczas rocznicowych obchodów wielokrotnie zadawano również pytanie o aktualność tradycji awangardowej. Dwie wystawy dobrze pokazały różny stosunek i do tego dziedzictwa: wspominana już łódzka wystawa „Montaże” oraz ekspozycja „Lwów, 24 czerwca 1937. Miasto, architektura, modernizm” w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie.

4

WHAT REMAINS AFTER THE JUBILEE YEAR OF POLISH AVANT-GARDE?

100%

Kosiewski P.

Muzealnictwo

|

2018

|

vol. 59

113-122

EN

The year 2017 – a centenary of the “1st Exhibition of Polish Expressionists” – was proclaimed as the Jubilee Year of Polish Avant-garde. To mark the occasion over 200 events were organised by nearly 100 institutions. What is the outcome of it all? Has it changed the way the avant-garde movement and its role in Polish culture and tradition were perceived? Among accomplishments the jubilee year brought about is undoubtedly a number of exhibitions, their catalogues as well as other publications devoted to the avant-garde. Unfortunately, not all the initiatives turned out to be successful. Some of them though will be well remembered, inter alia: the cycle of exhibitions prepared by the Art Museum in Łódź which were accompanied by comprehensive and well edited catalogues; exhibitions: “Urban Revolt” at the National Museum in Warsaw, and “Avant-gardes of Szczecin” at the National Museum in Szczecin. One of the achievements is bigger amount of visual and textual resources available in Poland to explore the subject of the avant-garde. The jubilee publications also contained numerous documental materials that were not well known before. Significant theoretical texts have been published as well: the extended edition of Władysław Strzemiński’s Theory of Vision, and the Athens Charter by Le Corbusier, the importance of which can not be emphasised enough. The publication of relevant source materials must also be brought to attention; they came out as a series of catalogues by the Art Museum in Łódź, inter alia an ample selection of articles written by Debora Vogel in the book that accompanied the exhibition “Montages. Debora Vogel and the New Legend of the City”. During the jubilee year a question whether the avant-garde tradition resonates today was raised on many occasions. Two exhibitions presented various attitudes towards the heritage of the avant-garde: mentioned above “Montages” exhibition in Łódź, and one in the International Cultural Centre in Kraków “Lviv, 24 June 1937. City, Architecture, Modernism”.

5

MUZEA – SPOJRZENIE OD WEWNĄTRZ

100%

Kosiewski P.

Muzealnictwo

|

2017

|

vol. 58

221-226

EN

The publication Museums, exhibits, museum professionals complements our knowledge of how museums functioned in the Communist period and their situation after 1989. The book includes discussions or memoirs by eleven people vital to Polish museology, who were connected with National Museums (in Cracow, Poznań and Wrocław), museum-residences (the Wawel Museum, the Royal Castle in Warsaw), specialised museums (the National Maritime Museum in Gdańsk, the Museum of Literature in Warsaw, the Jagiellonian University Museum), ethnographic museums (in Cracow and Toruń) and the Tatra Museum, which is an example of an important regional museum in Poland. Among the people are Zofia Gołubiew, Mariusz Hermansdofer, Jerzy Litwin, Janusz Odrowąż-Pieniążek, Jan Ostrowski, Andrzej Rottermund and Stanisław Waltoś. The book presents the image of Polish museology in a scattershot but interesting way. It also mentions more detailed aspects, such as how particular museums were founded or developed in the Communist period, and the individual role of museum professionals in founding and developing the establishments they managed. However, the most attention is paid to issues regarding the state of museums after 1989. The most important of these include the contemporary functions and tasks of those establishments and the challenges they will face in the future, and the role of a musealium and its place in a contemporary museum. The observations regarding internal changes in museum institutions, in the “master-disciple” relation in the past and today, the appearance of new specialities, and the change of their status and role in institutions (for example, of people responsible for education) are also noteworthy. Another significant thread is the discussion on the definition of a “museum professional” and which museum employees may use this title.

PL

Publikacja Muzea, muzealia, muzealnicy uzupełnia naszą wiedzę o funkcjonowaniu muzeów w czasach PRL-u oraz o ich sytuacji po 1989 roku. W książce zamieszczono rozmowy lub relacje 11 osób istotnych dla polskiego muzealnictwa, związanych zarówno z Muzeami Narodowymi (Kraków, Poznań i Wrocław), muzeami-rezydencjami (Wawel, Zamek Królewski w Warszawie), muzeami specjalistycznymi (Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku, Muzeum Literatury w Warszawie, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego), etnograficznymi (w Krakowie i Toruniu) oraz Muzeum Tatrzańskim, będącym przykładem ważnych w Polsce muzeów regionalnych. Są wśród nich m.in. Zofia Gołubiew, Mariusz Hermansdorfer, Jerzy Litwin, Janusz Odrowąż-Pieniążek, Jan Ostrowski, Andrzej Rottermund i Stanisław Waltoś. Książka przestawia wyrywkowo, ale w interesującym ujęciu obraz polskiego muzealnictwa. Są w niej poruszone także kwestie bardziej szczegółowe, jak tworzenie i rozwój poszczególnych typów muzeów w czasach PRL, czy indywidualna rola muzealników w tworzeniu i rozwoju kierowanych przez nich placówek. Największą uwagę przykuwają jednak kwestie dotyczące stanu muzeów po 1989 roku. Najważniejsze dotyczą obecnych funkcji i zadań tych instytucji i wyzwań stojących przed nimi w przyszłości oraz roli muzealium i jego miejsca we współczesnym muzeum. Istotną kwestią są też obserwacje dotyczące zmian wewnątrz instytucji muzealnych, w relacji „mistrz-uczeń” dawniej i obecnie, pojawianie się nowych specjalności lub zmiany ich statusu oraz rola w instytucjach (np. osób zajmujących się edukacją). Ważnym wątkiem jest również dyskusja na temat definicji „muzealnika” i tego, kto z pracowników muzeów może być określany tym mianem.

6

BADANIA PROWENIENCYJNE MUZEALIÓW POD KĄTEM ICH EWENTUALNEGO POCHODZENIA Z WŁASNOŚCI ŻYDOWSKIEJ

39%

Bandurska Z., Kacprzak D., Kosiewski P., Romanowska-Zadrożna M., Steinborn B., Tarnowska M.

Muzealnictwo

|

2012

|

vol. 53

14-26

PL

21 października 2009 r. Minister Kul¬tury i Dziedzictwa Narodowego – w nawiązaniu do postanowień Konferencji Waszyngtońskiej na temat dzieł sztuki skonfiskowanych przez nazistów (3 XII 1998), Rekomendacji Mię¬dzynarodowej Rady Muzeów (styczeń 1999) oraz Rezolucji nr 1205 Rady Europy (listopad 1999), akceptowanych przez Rzeczpospolitą Polską – powołał przy Departamencie Dziedzictwa Kulturowego Zespół Ekspertów do spraw badań proweniencyjnych w muzeach polskich w zakresie mienia pożydowskiego. Ma on na celu dokonanie oceny sytuacji oraz przyśpieszenie badań nad pochodzeniem tych muzealiów, których historia jest niedookreślona. Celem prac nie jest rozstrzyganie o zasadności ewentualnych zwrotów, lecz pomoc w przygo¬towaniu rozwiązywania problemów, przed jakimi stają polskie muzea. Dla realizacji projektu został opracowany kwestionariusz dotyczący muzealiów znajdujących się w polskich zbiorach publicznych, które były własnością ofiar Holocaustu: osób indywidualnych, ale także żydowskich gmin wyznaniowych, instytucji społecznych i kulturalnych. Na jego potrzeby przyjęto terminologię narzuconą przez władze Rzeszy Niemieckiej, których ideologia oraz rozwiązania prawne i instytucjonalne doprowadziły do Zagłady. Dlatego też za ofiary Holocaustu należy uznać wszystkich, którzy zostali przez niemieckie władze okupacyjne zaliczeni do grupy podlegającej prześladowaniom na mocy ustaw norymberskich, niezależnie od tego, jaka była tożsamość narodowościowa lub religijna poszczególnych osób i ich samoidentyfikacja. W kwestionariuszu postawiono pytania o muzealia, które były własnością obywateli i instytucji na terenie Drugiej Rzeczpospolitej, także Europy, w przypadku których zachodzi podejrzenie, że zostały odebrane tym osobom i instytucjom z pogwałceniem zasad państwa prawa oraz prawidłowych stosunków społecznych, albo które zostały jako depozyty złożone na przechowanie w instytucjach muzealnych. Kwestionariusz dotyczy także dzieł, które zostały sprzedane pod przymusem oraz takich, które zakupiono lub podarowano instytucjom muzealnym, ale pochodziły z grabieży (o czym sprzedający lub darczyńcy mogli nie wiedzieć). Do grupy muzealiów, które są przedmiotem badań proweniencji miały być zaliczone wszystkie przedmioty artystyczne czy historyczne – niezależnie od tego, czy były one związane z kulturą i religią żydowską (czyli tak zwane Judaika) – które były własnością ofiar Holocaustu, a także znajdowały się w zbiorach sztuki zgromadzonych przez osoby, które padły ofiarą prześladowań. W zakres badań Zespołu Ekspertów ds. badań proweniencyjnych weszły muzealia, które trafiły do polskich zbiorów od 1939 r., ale także te, które mogły w nich się znaleźć, a pochodzą z grabieży dokonywanej przez władze niemieckie od 1933 r. na terenie Niemiec oraz po Anschlussie w 1938 r. Austrii. Data wybuchu drugiej wojny światowej nie była więc punktem granicznym, wyznaczającym zakres poszukiwań. Celem badań prowadzonych przez Zespół Ekspertów nie jest rozstrzyganie kwestii własnościowych, czy przesądzanie o prawach do poszczególnych muzealiów. Służą one jedynie określeniu skali zjawiska, stanowią pomoc w badaniach nad tymi dziełami. Uzupełnianie danych dotyczących historii muzealiów w inwentarzach należy do podstawowych obowiązków muzealników. Wskazują je temu środowisku jako priorytetowe działania międzynarodowe dokumenty takie, jak: Zasady Konferencji Waszyngtońskiej z 1998 r., Deklaracja Wileńska z 2000 r., które były sygnowane przez polskie władze, oraz stosowne rezolucje Rady Europy i ICOM z 1998 i 1999 r., a także przyjęta w czerwcu 2009 r. w Pradze Deklaracja Terezińska. Zespół Ekspertów stworzył w 2010 r. pod egidą MKiDN dokument zatytułowany Wskazówki do badań proweniencyjnych muzealiów pod kątem ich ewentualnego pochodzenia z własności żydowskiej. Obszerne jego fragmenty publikowane w „Muzealnictwie” stworzą być może szansę na rozpoczęcie zasadniczej dyskusji nad tym, ciągle nierozwiązanym, zagadnieniem.

7

STUDIES ON THE MUSEUM EXHIBITS FROM THE VIEWPOINT OF THEIR POSSIBLE ORIGIN AS PART OF JEWISH PROPERTY

39%

Bandurska Z., Kacprzak D., Kosiewski P., Romanowska-Zadrożna M., Steinborn B., Tarnowska M.

Muzealnictwo

|

2012

|

vol. 53

14-26

Refine search results

7 Muzealnictwo

7 Kosiewski P.

2 Bandurska Z.

2 Kacprzak D.

2 Romanowska-Zadrożna M.

2 Steinborn B.

2 Tarnowska M.

2 2018

1 2017

1 2016

1 2015

2 2012

PRZEŁOMY. PROPOZYCJA INNEGO MUZEUM HISTORYCZNEGO

W MUZEACH ZMIENIŁO SIĘ WSZYSTKO

CO POZOSTAŁO PO ROKU AWANGARDY?

WHAT REMAINS AFTER THE JUBILEE YEAR OF POLISH AVANT-GARDE?

MUZEA – SPOJRZENIE OD WEWNĄTRZ

BADANIA PROWENIENCYJNE MUZEALIÓW POD KĄTEM ICH EWENTUALNEGO POCHODZENIA Z WŁASNOŚCI ŻYDOWSKIEJ

STUDIES ON THE MUSEUM EXHIBITS FROM THE VIEWPOINT OF THEIR POSSIBLE ORIGIN AS PART OF JEWISH PROPERTY