Results found: 2

Search results

Sort By:

Limit search:

Patriotyzm i nacjonalizm w polskim dyskursie ideologicznym

100%

Brzozowska M.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

2009

vol. 21

103-120

W artykule zaprezentowano analizę dwóch pojęć nazywających pozytywny stosunek do własnej ojczyzny i narodu oraz towarzyszący im stosunek do obcych: patriotyzmu i nacjonalizmu. Należą one do sfery pojęć silnie ideologicznych. Analiza została przeprowadzona zgodnie z zasadami definicji kognitywnej. Patriotyzm to postawa (lub ideologia), której przejawami są miłość i poświęcenie dla ojczyzny (a w razie potrzeby jej obrona), dbałość o jej dobro i rozwój; jest oceniany pozytywnie jako postawa „normalna” i społecznie pożądana, skoncentrowana na miłości do swojego kraju, ale nieodmawiająca prawa do istnienia i samostanowienia innym państwom i narodom. Daje się jednak zauważyć dystansowanie się względem niego i banalizacja (w dyskursie liberalnym, który rozszerza pojęcie na to wszystko, z czym człowiek jest związany) lub wręcz negatywne wartościowanie (dyskursy: anarchistyczny, traktujący patriotyzm jako kult państwa i feministyczny, według którego patriotyzm prowadzi do absolutyzacji państwa). Nacjonalizm to również postawa (lub ideologia), która koncentruje się na miłości do narodu, a nie ojczyzny; jest waloryzowany negatywnie jako stwarzający potencjalne lub rzeczywiste zagrożenie dla obcych. Jedynie w dyskursie narodowo-prawicowym polski nacjonalizm jest bliższy patriotyzmowi niż szowinizmowi i oceniany pozytywnie. Opisywane pojęcia stanowią wyraźny ciąg na skalach pozytywny – negatywny, a nawet zdrowy – chory.

The article presents an analysis of two highly ideological concepts designating a positive attitude towards one’s homeland and nation, as well as towards foreigners: patriotism and nationalism. The analysis has been conducted according to the principles of the cognitive definition. Patriotism is an attitude (or ideology) manifested by the love of and sacrifice for one’s homeland (as well as its defense, if necessary), care of her development and well-being. Patriotism is viewed as a „normal” and socially desirable attitude, focusing on one’s own country but recognizing the right of other countries and nations to exist and self-govern. One can observe, however, a degree of distancing from patriotism, a banality of discourse (in liberal discourse, which extends the notion onto everything concerning humans) or even negative valuation (anarchist discourse, which treats patriotism as the cult of the state, and feminist discourse, according to which patriotism leads to state absolutism). Nationalism is also an attitude (or ideology) concentrating on the love of one’s nation but not of one’s homeland. It is valuated negatively as potentially or factually dangerous for foreigners. It is only in national and right-wing discourse that nationalism is closer to patriotism than to chauvinism and as such receives positive valuation. The concepts investigated clearly fall on a cline of positive-negative, and even healthy-ill.

Etymologia a konotacja wybranych nazw kamieni

100%

Brzozowska M.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

2000

vol. 12

265–278

Autorka artykułu poszukuje odpowiedzi na pytanie, czy i w jakim zakresie etymologia słowa znajduje swoje odbicie w jego współczesnej (szeroko rozumianej) konotacji. Analizie zostały poddane wybrane nazwy kamieni (kamień, skała, głaz). Zestawienie ich etymologii i konotacji doprowadziło do następujących wniosków: (1) Konotacja może kontynuować cechy wyodrębnione w toku analizy etymologicznej (tak jest np. z cechami: trwałość, twardość i ciężar kamienia). (2) Niektóre cechy przyjmowane przez etymologów jako pierwotne mają tylko śladowe i cząstkowe potwierdzenia (np. związek kamienia z życiem i wiecznym trwaniem). (3) Pozaetymologiczna dokumentacja pozwala stwierdzić pojawienie się nowych cech konotacyjnych. (4) Pewne cechy semantyczne mogą w znaczeniu jednego leksemu zanikać, zaś zachowywać się w znaczeniu innego (np. znikająca cecha ostrości kamienia i ta sam cecha dominująca w konotacji skały). Referowane w artykule badania pozwalają na sformułowanie tezy, że badanie etymologii słowa w powiązaniu z jego współczesną konotacją może służyć jako sposób weryfikacji tej etymologii, choć nie jest odwrotnie: faktu, że dobrze umotywowana cecha ustalona w toku analizy etymologicznej słowa nie jest potwierdzona w aktualnej konotacji, nie można uznać za falsyfikujący tę etymologię

A question is posed whether and to what extent the etymology of a word is reflected in its contemporary connotation. An analysis is presented of a few terms referring to Stones (kamień ‘stone’, skała ‘rock’, głaz ‘boulder’). A juxtaposition of their etymology and connotation has led to the conclusions sketched below. (1) Connotation may constitute a continuation of features distinguished in etymological analysis (such is the case with the features of durability, hardness and the weight of a stone). (2) Certain features accepted by etymologists as primary are linguistically attested only in a rudimentary or partial way (e.g. the connection between a stone and life or eternity). (3) Extra-etymological documentation leads one to acknowledge the existence of new connotative features. (4) Particular semantic features may disappear in the meaning of a term but be preserved in that of another (e.g. the feature of sharpness, which disappears in the semantics of kamień ‘stone’ but dominates in the connotation of skała ‘rock’). A hypothesis can be formulated that inquiries into the etymology of a word coupled with its contemporary connotations may serve as a verification of the former. The reverse, however, is not true: if a well-motivated feature established in etymological analysis lacks contemporary attestation, the fact does not disprove the etymology.

Refine search results

2 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

2 Brzozowska M.

1 2009

1 2000

Search results

Patriotyzm i nacjonalizm w polskim dyskursie ideologicznym

Etymologia a konotacja wybranych nazw kamieni