Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Innowacjonizm jako legitymizacja. Dyskursy innowacji, gospodarki opartej na wiedzy, społeczeństwa informacyjnego i pokrewne w perspektywie krytycznej

100%
Zarycki T.
Zarządzanie Publiczne / Public Governance
|
2014
|
issue 1(27)
20-34
PL
Artykuł przedstawia analizę genezy i funkcji szerokiego spektrum dyskursów modernizacyjnych odnoszących się do takich pojęć, jak „gospodarka oparta na wiedzy/gospodarka napędzana wiedzą”, „gospodarka innowacyjna” czy też „społeczeństwo informacyjne/innowacyjne”. Odwołując się do metod krytycznej analizy dyskursu, pokazuje podstawowe mechanizmy legitymizacji nierówności społecznych i reprodukcji hierarchii we współczesnym świecie przy użyciu wspomnianych dyskursów nazywanych tu – ze względu na silny komponent wizji zmian społeczno-kulturowych – „dyskursami nowego społeczeństwa”. W artykule szczególnie podkreślono rolę omawianych dyskursów w legitymizowaniu zależności krajów peryferyjnych i półperyferyjnych w rozumieniu teorii systemu światowego Wallersteina.
EN
The paper presents an analysis of the genesis and functions of a wide range of modernization discourses on knowledge-based/knowledge-driven economy, innovative economy, or information society. Relying on the methods of critical discourse analysis (of what we call “discourses of the new society”, given their strong component of the vision of socio-cultural changes), it shows the basic mechanisms of legitimization of social inequalities and reproduction of hierarchies in the contemporary world. Th e paper uses the Wallerstein notions of the world system theory to focus on the role of the discourses in legitimization of the dependence of the peripheral and semi-peripheral countries.
2

CRITICAL SOCIOLOGY IN THE PERIPHERIES (Socjologia krytyczna na peryferiach)

100%
Zarycki T.
Kultura i Społeczeństwo
|
2009
|
vol. 53
|
issue 1
105-121
EN
The paper proposes a redefinition of the rules of critical sociology in the context of peripheral countries, among them Poland and also Russia and other countries of Central and Eastern Europe. The proposed theoretical model refers to the notions of cultural and political capital as understood and defined by Pierre Bourdieu. The cultural capital in particular is believed to be the key and most stable dimension of inequality in Poland, as well as an important source of inequalities in other dimensions. It has been suggested that critical sociology of the Polish periphery should focus its interests precisely on this issue. At the same time the position that overlooks the cultural dimension of inequalities and treats interests defined in terms of culture as 'irrational' is considered to be a manifestation of 'Orientalism' and lack of respect for the important social resources of the population.
3
Publication available in full text mode
Content available

Modernizacja kulturowa i psychologiczna jako ideologia inteligenckiej hegemonii

100%
Zarycki T.
Przegląd Socjologiczny
|
2015
|
vol. LXIV (64)
|
issue 2
45-68
PL
Tekst jest próbą krytycznego spojrzenia na szerokie spektrum współczesnych dyskursów medialnych i akademickich w Polsce, których wspólnym mianownikiem są wizje „barier kulturowych”, „mentalnych”, „historycznych” czy też „psychologicznych” przedstawianych jako główne przeszkody na drodze przyspieszenia procesu modernizacji kraju. Alternatywnie można mówić tu o wizjach, które łączy przekonanie, iż sfery kultury i psychiki są głównymi płaszczyznami, na których możliwe jest radykalne zdynamizowanie rozwoju Polski. Wizje te odnoszone są do szerszych tendencji, charakterystycznych dla dużej części polskich nauk społecznych, które określać można mianem „kulturalizacji” oraz „psychologizacji” obrazów procesów społecznych. Tendencje te łączą się z marginalizacją w wyjaśnianiu przemian społecznych czynników politycznych oraz ekonomicznych. Narastanie popularności wspomnianych wizji, które nierzadko odwołują się nawet do wyjaśnień z zakresu psychoanalizy, wiązać można w wymiarze globalnym z przemianami mechanizmów legitymizacji we współczesnym świecie zachodnim, w szczególności z rosnącym znaczeniem dyskursów indywidualizujących obrazy świata społecznego, naturalizujących relacje władzy poprzez etykę prywatnego wyboru i interesu itp. Aktywna adaptacja tych wizji w Polsce interpretowana będzie jako aspekty procesu dostosowania szeroko rozumianej inteligencji, a więc elity peryferyjnej, którą rozpatrywać można jako specyficzny substytut burżuazji bazujący na szczególnej roli kapitału kulturowego, do aktualnych struktur i natury relacji władzy w skali globalnej. Wspomniane wizje kulturowych i mentalnych barier rozwoju kraju wydają się więc wpisywać dobrze zarówno w mechanizmy naturalizacji i legitymizacji zależności Polski od zachodniego rdzenia, oraz jednocześnie dominacji elit inteligenckich i utrzymania przez nie wpływu na najbardziej dla niej newralgiczne wymiary organizacji życia społecznego.
EN
This article attempts to develop a critical view of a wide spectrum of modern media and academic discourses in Poland, which are characterized by their common assumption of the crucial role of “cultural”, “mental”, “historical”, and “psychological barriers”, seen as key impediments on the way towards the acceleration of Poland’s development. Alternatively, one can speak in this context about visions which are characterized by a belief that these are the spheres of culture and psychology which are the most likely platforms on which radical acceleration of country’s development can be take place. These visions are related to a wider set of tendencies characteristic of a considerable part of Polish social sciences, which can be seen as the “culturalization” and “psychologization” of images of social processes. These tendencies are coupled with marginalization of interpretations of social changes in terms of their political and economic dimensions. The growing popularity of the above-mentioned visions, which even refer to psychoanalysis, may be linked in a global dimension to the evolution of mechanisms of legitimization in the modern Western world, in particular to the rising importance of discourses individualizing images of the social world and naturalizing power relations through the ethics of private interest and choice. The active adaptation of these visions in Poland is interpreted in this article as an aspect of the process of the intelligentsia’s adaptation to changing structures and power relations on the global scale, whereas intelligentsia is understood here as a kind of peripheral elite and a substitute for an absent bourgeoisie, relying on the key role of cultural capital. The above-mentioned visions of cultural and mental barriers seem to fit very well into both the mechanisms of naturalization and legitimization of Poland’s dependence on the Western core, and at the same time into the mechanism of domination of the intelligentsia elite and its persistent influence on the key dimensions of social life in Poland.
4
Publication available in full text mode
Content available

Interdyscyplinarny model stosunków centro-peryferyjnych. Propozycje teoretyczne

100%
Zarycki T.
Studia Regionalne i Lokalne
|
2007
|
issue 1(27)
5-26
PL
Artykuł przedstawia propozycje teoretycznego modelu zależności centro-peryferyjnych, zdefiniowanych na wysokim poziomie ogólności (od poziomu globalnego po poziom struktur regionalnych), który integrowałby w sobie ujęcia kilku dyscyplin nauk społecznych, w szczególności nauk politycznych (np. teoria podziału „centrum–peryferie” Rokkana), socjologii (np. teoria typów kapitału Bourdieu) i językoznawstwa (analiza dyskursu, w szczególności teorie grzeczności i zmiany kodów). Szczególna uwaga poświęcona została naturze dyskursu elit peryferyjnych, które jak pokazano, można rozpatrywać jako poruszające się w przestrzeni społecznej o dwu lub więcej wymiarach i posługujące się co najmniej dwoma kodami (w szczególności językami): peryferyjnym i centralnym. Odwołując się do wspomnianych narzędzi teoretycznych, przedstawiono także próbę teoretycznej analizy procesów rządzących wzajemną percepcją centrów i peryferii.
EN
The paper proposes a model in which centre-periphery relations defined in an abstract way (from the global level of world system to regional structures) could be analyzed in a perspective of a number of disciplines including: political science (e.g. the Rokkan theory of peripheries and centre-periphery cleavages), sociology (e.g. the Bourdieu’s theory of types of capital) and linguistics (discourse analysis including the code switching and politeness theories). It focuses on the nature of the discourse of the peripheral elites which, as it is argued, live in a two or more dimensional social space and communicate in at least two separate codes (in particular languages): peripheral and central. Using the above mentioned theoretical concepts, an attempt of theorization of the mechanism of mutual perception of centres and the peripheries is made.
5
Publication available in full text mode
Content available

O niektórych dylematach współczesnych badań nad przestrzenią społeczną

100%
Zarycki T.
Studia Regionalne i Lokalne
|
2000
|
issue 4(4)
5-22
6
Publication available in full text mode
Content available

Social Dialogue Under the Supremacy of the Intelligentsia

100%
Zarycki T.
Warsaw Forum of Economic Sociology
|
2014
|
vol. 5
|
issue 10
69-79
EN
The paper addresses the issue of the role, which intelligentsia, a specific social group to be encountered in Eastern Europe only, is to play within the field of social dialogue. The author argues that intelligentsia still has a capacity to make impact on the processes of social dialogue due to possessing adequate level of culture capital, which other influential social groups, including the entrepreneurs, lack. Intelligentsia should be, thus, regarded a principal actor in Polish society.
7
Content available remote

On the Different Criteria of Global and Local Success for Scholars in Peripheral Social Sciences: A Response to Reviews of My Book “The Polish Elite and Language Sciences: A Perspective of Global Historical Sociology”

100%
Zarycki T.
Stan Rzeczy
|
2022
|
issue 2(23) Kultura designu
363-369
8
Content available remote

For a Relational Critical Discourse Analysis

100%
Zarycki T.
Stan Rzeczy
|
2017
|
issue 1(12) The Relational Turn in Sociology: Implications for the Study of Society, Culture, and Persons
302-328
EN
This paper proposes a relational and critical sociological perspective on discourse analysis, in particular on so-called “Critical Discourse Analysis” (CDA). The main argument of this paper is that CDA has not yet been able to turn its critical perspective towards its own field. Meanwhile, neither CDA nor other schools of discourse analysis can still pretend not to be integral parts of the system legitimizing social hierarchies in modern societies. The paper argues that discourse analysis can be seen as highly dependent on power relations, both because of its institutional positioning and because of its restricted reflexivity. A call for the development of a critical sociology of discourse analysis based on a relational approach is therefore presented. Its draft programme is largely based on inspiration from the sociology of knowledge, in particular from “the sociology of sociology” of Pierre Bourdieu.
9
Content available remote

(Ukryte) zaangażowanie i (pozorna) neutralność: Strukturalne ograniczenia rozwoju socjologii krytycznej w warunkach półperyferyjnych

63%
Warczok T., Zarycki T.
Stan Rzeczy
|
2014
|
issue 1(6)
129-158
PL
Artykuł rysuje szerszy kontekst społeczny funkcjonowania socjologii w Polsce. Autorzy odwołują się w tym celu w pierwszej kolejności do metodologii Pierre’a Bourdieu, rekonstruując w ogólnych zarysach pozycję pola socjologicznego w szerszym polu władzy, a także specyficzne cechy tego ostatniego. Należy do nich w ich przekonaniu dominacja kapitału kulturowego nad ekonomicznym i związana z tym hegemonia szeroko rozumianej inteligencji. Ważną cechą polskiego pola władzy jest też jego charakterystyczny dla krajów peryferyjnych podział na część zorientowaną na integrację z globalnym centrum i część stawiającą mu względny, głównie kulturowy, opór. Podział ten przenosi się również wyraźnie na pole socjologiczne, co jest związane z ograniczoną autonomią tego ostatniego i owocuje między innymi znaczącą w Polsce przewagą nurtu socjologii publicznej nad nurtem socjologii krytycznej.
EN
The paper draws a picture of a wider social context of functioning of sociology in Poland. Authors rely primarily on the methodology of Pierre Bourdieu to achieve this aim. In particular they reconstruct the general position of the sociological field in relation to the wider field of power and the specific characteristic of the later. They include, as the authors see them, domination of the cultural capital over the economic capital and the resulting hegemony of the intelligentsia in the field of power. Another important characteristic of the Polish field of power, which seems typical for most peripheral societies, is its division on to one part orientated towards the integration with the global core and its other part challenging the global domination, though, mostly in the cultural sphere. This division is also clearly transmitted into the structure of the sociological field, given its relatively restricted autonomy and results in a strong superiority of public sociology over the weakly developed critical sociology.
10
Publication available in full text mode
Content available

Regionalne osobliwości postrzegania i podtrzymywania tradycji postszlacheckich przez studentów polskich

51%
Jerzyński T., Smoczyński R., Zarycki T.
Studia Regionalne i Lokalne
|
2016
|
issue 1(63)
129-154
PL
Artykuł podejmuje próbę wstępnej analizy natężenia i regionalnego zróżnicowania funkcjonowania tradycji szlacheckich oraz społecznego ich odbioru. Został oparty o badania ankietowe przeprowadzone na reprezentatywnych grupach studentów aglomeracji krakowskiej, poznańskiej i warszawskiej. Badania miały odpowiedzieć na pytanie, jaka jest liczebność środowisk uważających się za bezpośrednich spadkobierców elit ziemiańskich i arystokratycznych w głównych miastach Polski, a także, jaki jest odbiór społeczny tych środowisk. Jak udało się ustalić, ich obecność wydaje się być największa w stolicy, co może być interpretowane jako wynik paradoksalny, jeśli weźmie się pod uwagę obraz Warszawy jako najbardziej otwartego miasta w Polsce, dającego szczególne szanse na awans społeczny. Artykuł proponuje dwie interpretacje tego zjawiska, wiążąc je z rolą kapitału kulturowego w dawnym zaborze rosyjskim i integracją środowisk postziemiańskich i arystokratycznych z elitą inteligencką.
EN
The paper attempts to analyze the intensity and regional differentiation of uses of the noble heritage and its social reception. It is based on a survey conducted on representative groups of students in the Kraków, Poznań, and Warsaw urban areas. The key question of the study was the scale and reception of the milieu of the direct heirs of the landowning and aristocratic elites in the three main Polish cities. The results point to the largest presence of that group in Warsaw, which may be seen as a paradoxical finding given the image of Warsaw as the most socially open city, with the highest rate of social advance based on meritocratic principles. The paper proposes two interpretations of that phenomenon, in particular one based on the crucial role of the cultural capital in the former Russian zone of the 19th-century Poland. It is also related to the fact that the results point to successful integration of the old feudal elites in the modern intelligentsia elite.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.