Search results

1

Bierdiajewowska filozofia człowieka jako filozofia dialogu

100%

Domeracki P.

ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich

|

2015

|

issue 15

219-235

RU

Автор предлагает интерпретацию философии Бердяева как философии человека. Важная роль в ней humanum позволяет ему предложить ее моделью философии диалога. Автор считает, что философия диалога Николая Бердяева во многих вопросах совпадает с диалогизмом философии (гетерологии) Эммануэля Левинаса. Автор предлагает признать и изучать, а также популяризировать философию Бердяева как представителя европейской фило-софии диалога, который вносит в нее существенное, хотя и несомненно спорное novum.

EN

The author proposes an interpretation of Berdyaev’s philosophy as a philosophy of human being. He considers humanum as a model example of the philosophy of dialogue due to its importance. The author represents the view that the philosophy of dialogue by Nicholas Berdyaev is in many points consistent with the dialogism (heterology) by Emmanuel Levinas. He offers to recognize and study, as well as to popularize the Berdyaev’s philosophy as a representative of the European philosophy of dialogue, which contributes to it, but certainly brings also the disputable novetly.

2

Ekoantropologia antyhumanistyczna. Przypadek Johna Nicholasa Graya

100%

Domeracki P.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2015

|

vol. 13

|

issue 4

9-38

EN

This article presents an outline of John Nicholas Gray’s position on the humanistic paradigm in the philosophical anthropology and ethics taken from a radically environmental perspective. It is rather hard to say that he proposes any systematized, comprehensive, coherent and, conclusive eco-philosophical theory for two reasons: firstly, his thoughts look like they were intentionally or accidentally chaotic, expressed sharply and resolutely, at times even openly provocative, far from philosophical refinement, flair, and seriousness. Secondly, his concept resembles a personal manifesto and is kept in a journalistic style. Regardless of that I try to reconstruct, systematize, and present Gray’s view on environmental protection, human nature, the subjectivity of humans, the moral status of animals in comparison to humans, the most probable future of humankind and our planet, the issue of the validity of ethical discourse and moral practices arising from it, and finally a mistrust towards the moral progress of humanity. The central point of my essay around which the whole critical reconstruction is organized is Gray’s concept of “straw” subject. It is defined by Gray, referring to ancient Chinese ceremony, as an equivalent of the actual state of human subjectivity that, according to the English philosopher, in reality there is no difference between people and other animals. Consequently, Gray concludes that we are the same animals as others and, what directly results from it, that human morality is nothing more than a useful fiction, while ethics can be compared only to the ordinary bourgeois novel and hence treated as “an art of hypocrisy.” Gray recommends as the only acceptable form of ethics an animal virtue (because there is nothing similar to any human virtue). This approach consists of the following principal assumptions, main aspects, provided solutions, and suggested directions of constantly practice-oriented thinking: radical anti-metaphysicism, anti-anthropocetrism, anti-humanism, naturalism, atheism, counter-progressivism, anti-scientism, biocentrism (gaism), animalism, and finally environmentalism. Gray’s anti-humanistic eco-anthropology leads us in the end to a sombre, pessimistic vision of the post-humankind that a highly probable destiny is mass destruction if human beings do not come to their senses in time becoming the straw subjects.

3

Between Monolectical and Dialectical Philosophy of Loneliness and Communitiveness

100%

Domeracki P.

Paedagogia Christiana

|

2020

|

vol. 2/46

25-42

EN

It is commonly known that maybe less solitude but more loneliness deserves on clear and firm criticism while communitiveness is assessed in a univocally positive way. This, in turn, translates to an unquestionable preference to ideas, feelings, motives and acts which are of community character and use. On the other hand, loneliness is recognized as a reason of our pain, suffering, fears, sadness and horrible despair. It results that our key ambition, need and aim should be avoiding and preventing each form of solitude or loneliness in our private and social life at all costs. But, as it occurs, this causes a lot of further – not only theoretical but unfortunately also practical – problems, which some researchers and ordinary people must face. This kind of unilateral and unambiguous interpretation of both solitude/loneliness and communitiveness I used to call ‘monolectical’. In my presentation I am going to show that ‘monolectics’ of communitiveness or solitude/loneliness is insufficient for possibly objective and complete picture of this two. In consequence I will be arguing that monoseological discourse is able to gain it and to develop itself only by turning to the dialectical method of explaining. The fundamental thesis and belief as well, expressed on the ground of the dialectics of solitude/loneliness and communitiveness, is that solitude/loneliness and communitiveness are not at all isolated but strongly complementary. A practical conclusion arises from this statement according to which each of us should intertwine in his or her life some periods of communitiveness and then some episodes of solitude.

PL

Powszechnie wiadomo, że może mniej samotność, a więcej osamotnienie zasługuje na wyraźną i zdecydowaną krytykę, podczas gdy wspólnotowość jest oceniana w sposób jednoznacznie pozytywny. Przekłada się to na niekwestionowane preferowanie idei, uczuć, motywów i czynów, które mają charakter i przeznaczenie wspólnotowe. Z drugiej strony, osamotnienie uznawane jest za przyczynę naszego bólu, cierpienia, lęków, smutku i straszliwej rozpaczy. Wynika z tego, że naszą kluczową ambicją, potrzebą i celem powinno być unikanie i zapobieganie za wszelką cenę każdej formie samotności lub osamotnienia w naszym życiu prywatnym i społecznym. Jednak, jak wiadomo, powoduje to wiele dalszych – nie tylko teoretycznych, ale niestety również praktycznych – problemów, z którymi muszą się zmierzyć niektórzy badacze i zwykli ludzie. Ten rodzaj jednostronnej i jednoznacznej interpretacji zarówno samotności, jak i wspólnotowości, zwykłem nazywać „monolektyczną”. W moim przedłożeniu zamierzam wykazać, że „monolektyka” wspólnotowości lub samotności/osamotnienia jest niewystarczająca dla możliwie obiektywnego i pełnego obrazu obu tych fenomenów. W konsekwencji będę argumentował, że dyskurs monoseologiczny jest w stanie go uzyskać i rozwijać się jedynie poprzez odwołanie się do dialektycznej metody wyjaśniania. Podstawową tezą, a równocześnie przekonaniem, wyrażonym na gruncie dialektyki samotności i wspólnotowości, jest to, że samotność i wspólnotowość wcale nie występują w izolacji, lecz wzajemnie się uzupełniają. Z tego stwierdzenia wynika praktyczny wniosek, zgodnie z którym każdy z nas powinien przeplatać w swoim życiu okresy wspólnotowości epizodami samotności.

4

Three Rival Versions of a Correlation Between Solitude and Communitiveness in a Monoseological Discourse

100%

Domeracki P.

Paedagogia Christiana

|

2020

|

vol. 1/45

23-36

EN

As the title states, this article focuses on a controversial topic: the lack of satisfactory solutions to the problem of the limits of the phenomena of solitude and communitiveness. It is based on the idea that monoseological discourse is intrinsic to this discourse. The term ‘monoseology’ is derived from two combined ancient Greek words: ‘monosé’, which means ‘solitude’; and ‘logos’, translated etymologically as ‘a rational, critical thinking’, and more specifically as ‘a science’, ‘a theory’. Hence, monoseology, in its wider meaning, is used to designate all sciences interested in analysing and conducting systematic research on solitude; in a narrower sense, the term ‘monoseology’ means simply the philosophy of solitude. It is quite commonly agreed that solitude in itself only consists of negative aspects, but communitiveness on the contrary has only positive ones. Therefore, solitude deserves clear and firm criticism, while communitiveness is assessed in a univocally positive way. This, in turn, translates to an unquestioning preference for ideas, feelings, motives and acts which are of community character and use. On the other hand, loneliness is recognised as a reason for our pain, suffering, fears, sadness and horrible despair. The result is the assumption that our key ambition, need and aim is to avoid and prevent each form of loneliness in our private and social life, at all costs. However, this causes many further problems – not only theoretical, but unfortunately also practical – which some researchers and ordinary people must face. This kind of unilateral and unambiguous interpretation of both solitude and communitiveness is called in the article ‘monolectical’. In addition, it is shown here that the ‘monolectics’ of communitiveness or solitude is insufficient to provide an objective and complete picture of the two. In consequence, it is argued that monoseological discourse can succeed and develop itself only by turning to the dialectical method of explaining. The fundamental thesis and belief of this approach, expressed based on the dialectic of solitude and communitiveness, is that solitude and communitiveness are not at all isolated but strongly complementary. A practical conclusion arises from this statement: that each of us should intertwine in his or her life some periods of communitiveness and then some episodes of solitude.

PL

W moim przedłożeniu koncentruję się na budzącym kontrowersje, złożonym i zróżnicowanym problemie granic fenomenu samotności i wspólnotowości. Rozpatruję go na gruncie dyskursu monoseologicznego. W szerszym rozumieniu termin monoseologia odnosi się do wszystkich nauk zainteresowanych analizą oraz systematycznymi badaniami nad samotnością; w węższym znaczeniu termin ten oznacza filozofię samotności. Istnieje dosyć powszechne przekonanie, że samotność posiada jedynie złe strony, wspólnotowość zaś przeciwnie, wyłącznie dobre. To z kolei przekłada się na preferowanie uczuć, motywów oraz czynów, które mają charakter wspólnotowy lub wspólnototwórczy. Można wręcz mówić o swego rodzaju fetyszyzacji wspólnotowości i wspólnotowych form życia. Samotność postrzegana jako kontradyktoryczna wobec wspólnoty forma życia, uznawana za jej [tej wspólnoty] negację, zagrożenie i zwyrodnienie (degenerację), jest przeto – nader jednostronnie, tendencyjnie i płasko – identyfikowana jako jeden z podstawowych predyktorów, a równocześnie jeden z najbardziej niebezpiecznych czynników ryzyka odpowiadających za powstanie, stymulowanie, utrwalanie bądź pogłębianie różnego rodzaju deficytów, patologii i anomalii w obszarze ludzkiej egzystencji (które w ogólności można określić mianem stanów patoegzystencjalnych, takich na przykład, jak cierpienie, lęk, smutek, tęsknota, nostalgia, rozpacz, apatia, depresja, etc.). Na tej podstawie wyprowadzany jest cokolwiek podejrzany – by nie powiedzieć fałszywy – wniosek, że podstawowym zadaniem każdego człowieka jest taka organizacja systemu życia (zarówno indywidualnego, jak i społecznego), która wyklucza, eliminuje bądź zapobiega wszelkim przejawom samotności. Tego rodzaju upraszczające i jednostronne podejście do zagadnienia nazywam monolektycznym. W swoim artykule zamierzam wykazać, że ta głęboko zakorzeniona w filozofii, etyce i kulturze łacińskiej monolektyczna wykładnia i aksjologia samotności i wspólnotowości jest nie tylko wątpliwa poznawczo i niewystarczająca eksplanacyjnie, ale nadto, że domaga się ona znaczącej korekty (co odnosi się także do konieczności przeformułowania istniejącego od czasów greckiej πόλις paradygmatu kulturowego oraz strategii edukacyjnych i oddziaływań wychowawczych w kluczu edukacji do samotności). W związku z tym przedstawiam argumenty i racje obligujące do zastąpienia w dyskursie monoseologicznym (samotnościowym) narracji monolektycznej – dialektyczną. Zabieg ten, w zamyśle, pozwoli uzyskać możliwie pełny, sensowny i bardziej adekwatny obraz obu tych, traktowanych jako komplementarne, fenomenów – samotności i wspólnotowości. Podstawową tezą, jakiej zamierzam bronić, jest stwierdzenie, że samotność i wspólnotowość, rozpatrywane w porządku dialektycznym, nie występują w separacji, lecz w istotny sposób wzajemnie się warunkują i dopełniają. Stwierdzenie to prowadzi do praktycznej w swej wymowie konkluzji, że każdy z nas może i powinien radzić sobie z wyzwaniami samotności oraz bycia we wspólnocie, przeplatając i łącząc w swoim życiu periody wspólnotowości z równie inspirującymi epizodami samotności.

Refine search results

2 Paedagogia Christiana

1 Studia Ecologiae et Bioethicae

1 ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich

2 2020

2 2015

4 Domeracki P.

Bierdiajewowska filozofia człowieka jako filozofia dialogu

Ekoantropologia antyhumanistyczna. Przypadek Johna Nicholasa Graya

Between Monolectical and Dialectical Philosophy of Loneliness and Communitiveness

Three Rival Versions of a Correlation Between Solitude and Communitiveness in a Monoseological Discourse