Search results

1

Zasada demokratycznego państwa prawnego a zmiany w prawie wyborczym

100%

Rakowska-Trela A.

Studia Wyborcze

|

2018

|

vol. 25

17-30

PL

Demokratyczne prawo wyborcze jest „esencją demokracji”. W grudniu 2017 roku i w styczniu 2018 roku w Sejmie i Senacie toczyły się prace nad poselskim projektem ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych, którego autorzy zaproponowali istotne zmiany w polskim kodeksie wyborczym. Przeciw uchwaleniu większości z proponowanych zmian oponowała nie tylko opozycja parlamentarna, ale także administracja wyborcza oraz specjaliści z zakresu prawa wyborczego. Tym niemniej nowelizacja została 11 stycznia 2018 roku uchwalona, a prezydent ją podpisał i zarządził jej ogłoszenie. Jednymi z najbardziej kontrowersyjnych propozycji zawartych w projekcie i w uchwalonej ustawie są m.in. zmiany w administracji wyborczej oraz wprowadzenie tzw. „dwukadencyjności” wójtów (burmistrzów, prezydentów miast). Omawiana ustawa, uchwalona w niezwykle szybkim tempie głosami parlamentarzystów Prawa i Sprawiedliwości, może doprowadzić do upolitycznienia administracji wyborczej, co osłabi przejrzystość procesów wyborczych w Polsce.

EN

Democratic electoral law is the essence of representative democracy. In December 2017 and January 2018, the Sejm and Senate have passed hugely controversial law amending inter alia Polish Electoral Code. Its adoption was opposed by the parliamentary opposition, by the electoral administration bodies and by many experts, but unsuccessfully. The President of the Republic signed that and ordered its promulgation in the Journal of Laws of the Republic of Poland. The most controversial proposals concerned the changes in electoral administration and limiting the mayor (city president) to two terms in office. This law, pushed through by Law and Justice, the ruling party, in Author’s opinion will lead to politicization of the electoral administration, so there are risks of a loss the transparency of the election.

2

Prawa wyborców w kampanii wyborczej

100%

Rakowska-Trela A.

Studia Wyborcze

|

2015

|

vol. XX

7-34

PL

Artykuł dotyczy praw wyborców w kampanii wyborczej - zagadnienia, które nie cieszy się dużym zainteresowaniem w doktrynie prawa, gdzie kampanię wyborczą omawia się niemal wyłącznie od strony rywalizujących komitetów wyborczych i kandydatów. Autorka wyróżnia następujące prawa wyborców: do uzyskiwania informacji na temat rywalizujących osób i ugru-powań, do artykułowania swoich potrzeb i poglądów, do prowadzenia agitacji wyborczej, a nadto do podjęcia decyzji wyborczej w spokoju, przy czym pierwsze i ostatnie z wymie-nionych praw składają się na szersze prawo do podjęcia wolnego od emocji, przemyślanego, „dobrze poinformowanego” wyboru pośród rywalizującymi ugrupowaniami i kandydatami. Ich źródeł poszukuje w konstytucyjnych zasadach i prawie: zasadzie demokratycznego państwa prawnego, zasadzie suwerenności Narodu, wolności słowa i pra-wie wybierania. Omawiając istotę i znaczenie wymienionych praw, w podsumowaniu Autorka formułuje postulaty de lege ferenda.

EN

His article is abort the rights of electors in election campaign. His topic is important, but the scientists are not very interested in it. The Author seeks the source of those rights in Polish Constitution: in Article 2 (the rule that Republic of Poland shall be a democratic state ruled by law), Article 4.1, which states, that supreme power in the Republic of Poland shall be vested in the Nation, Article 54 (the freedom to express opinions, to acquire and to disseminate information) and Article 62 (the right to vote). The Author distinguishes: the right to be informed about the candidates and their election platforms, the right to express opinions and needs, the right to participate in election campaign and the right to make a decision alone, in calmness.

3

Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 6 kwietnia 2016 r. w sprawie sygn. akt P 5/14

100%

Rakowska-Trela A.

Studia Wyborcze

|

2016

|

vol. XXII

105-113

4

Organizacja wyborów w państwach hiszpańskojęzycznych – wybrane zagadnienia

100%

Rakowska-Trela A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2017

|

issue 5 (39)

69-84

PL

Zarówno wybory, jak i w szczególności ich i organizacja stanowią wyjątkowo ważkie za-gadnienie współczesnych demokracji. Ustawodawca powinien więc poszukiwać dla roz-wiązań rodzimych wzorców w innych państwach. W Hiszpanii i innych państwach hisz-pańskojęzycznych można odnaleźć wiele ciekawych rozwiązań w odniesieniu do takich zagadnień, jak: administracja wyborcza, głosowanie obywateli przebywających za gra-nicą, dzień wyborów i przebieg głosowania, kampania wyborcza, liczenie głosów. Oczy-wiście te rozwiązania uwzględniają specyfikę ustrojów państw, w których obowiązują, tym niemniej mogą posłużyć jako inspiracja dla ustawodawcy polskiego.

EN

Elections and its organization is a very important issue in democratic countries. Legislative shall look for interesting models in other countries. In Spanish and South American laws we can find some inspiring solutions in the fields like: electoral administration, external voting, electoral campaign, the day of general election, counting of votes. For sure those solutions take into consideration the peculiarity of particular countries, but can be a good inspiration for Polish legislative.

5

Current Amendments to Polish Electoral Law in the Light of European Standards

100%

Rakowska-Trela A.

Polish Political Science Yearbook

|

2018

|

vol. 3 (47)

457-466

EN

In December 2017 and January 2018, the Sejm and Senate, thanks to the votes of the deputies of ruling party Law and Justice, passed hugely controversial law amending inter alia Polish Electoral Code. Its adoption was opposed by the parliamentary opposition, by the electoral administration bodies and by many experts, however unsuccessfully. The enactment of this law destabilises the electoral system without a clear or evident need and treats the electoral code as a political instrument. Secondly, it does not provide the sufficient time for adaptation (vacatio legis), which may jeopardise free and fair local elections and the stability of the political system. Thirdly, the bill contains numerous unclear provisions and is in many parts written in a careless and contradictory way. Such amendments do not correspond with the European standards, described in the Venice Commission’s Code of Good Practice in Electoral Matters.

6

Inicjaty wa oby watelska we W łoszech – regulacja prawna i praktyka

100%

Rakowska-Trela A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 3 (61)

305-317

PL

Konstytucja Włoch z 1947 r. przewiduje dwie formy demokracji bezpośredniej: inicjaty-wę ludową oraz referendum. Zgodnie z jej art. 71 ust. 2, lud wykonuje inicjatywę ustawo-dawczą w drodze wniosku zgłoszonego przez co najmniej pięćdziesiąt tysięcy wyborców w formie projektu zredagowanego w artykułach. Szczegóły procedury są uregulowane w ustawie 352/1970 Norme sui referendum previsti in Costituzione e sull’iniziativa legi-slativa del popolo. Włoska regulacja dotycząca obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej jest uboga i niepełna. Procedura zbierania podpisów jest skomplikowana, wymaga zgro-madzenia wielu oświadczeń i potwierdzeń.Przegląd obywatelskich projektów ustaw, wnoszonych do izb włoskiego Parlamentu od 1996 r. do dziś, wskazuje, że liczba tych projektów oscyluje między dwudziestoma a trzy-dziestoma kilkoma w kadencji (kilka w ciągu roku). Do 2020 r. nie był dostrzegalny żaden wyraźny trend w tym zakresie: ani wzrostowy ani spadkowy. Bardzo niewielka część składa-nych projektów obywatelskich staje się prawem. Należy ocenić, że prawo składania projektów obywatelskich jest traktowane także – a może nawet przede wszystkim – jako narzędzie poli-tyczne, instrument służący do inicjowania dyskusji na ważne społecznie i politycznie tematy.

EN

The Italian constitution of 1947 regulates two forms of direct democracy: people’s initi-ative and a referendum. According to its Art. 71 sec. 2, at least fifty thousand voters have the right to introduce legislation, a draft must be formulated in articles. Details of the procedure are laid down in Law 352/1970 “Norme sui referendum previsti in Costituz-ione e sull’iniziativa legislativa del popolo”. The signature collection procedure is com-plicated and requires the collection of many declarations and confirmations.A review of citizens’ bills submitted to the chambers of the Italian Parliament from 1996 to today shows that the number of these bills varies between twenty and thirty some in a term (several per year). Until 2020, there was no discernible trend in this respect, neither upward nor downward. A very small proportion of the citizens’ bills submitted becomes law. Therefore, it should be assessed that the right to submit citizenship bills is also treated – or perhaps even primarily – as a political tool, an instrument used to ini-tiate discussions on socially and politically important topics.

7

Nowelizacja samorządowego prawa wyborczego z 2018 r.

100%

Rakowska-Trela A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 4 (44)

19-35

PL

Dnia 11 stycznia 2018 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu zwięk- szenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania nie- których organów publicznych. Ustawa ta w stopniu znaczącym znowelizowała ustawy: o samorządzie gminnym, o samorządzie powiatowym oraz o samorządzie wojewódz- twa i kodeks wyborczy, w zasadniczy i gruntowny sposób zmieniając k.w. – nie sposób tego nie odnotować – w roku wyborczym, na kilka miesięcy przed wyborami samorzą- dowymi, najtrudniejszymi wyborami nie tylko dla administracji wyborczej, ale także dla uczestników rywalizacji wyborczej. Zmiany te można podzielić na bardziej i mniej kon- trowersyjne. Dotyczą one wielu aspektów procesu wyborczego, m.in.: konstrukcji i za- dań administracji wyborczej, sposobu głosowania i ważności głosu, prowadzenia agita- cji wyborczej, systemu wyborczego sensu stricte w wyborach do rad gmin. Podejmując próbę omówienia najważniejszych spośród wprowadzonych zmian. Autorka podejmuje próbę oceny ich wpływu na zbliżające się wybory samorządowe.

EN

In January 2018, the Sejm and Senate have passed hugely controversial law, which is sup- posed, according to its title, to „increase the participation of citizens in the process of electing, functioning and controlling certain public bodies”, amending inter alia Pol- ish Electoral Code. This amendment destabilizes the electoral system without a clear or evident need short before the most hard and difficult electoral process – the local elec- tions. The most controversial proposals concerned the changes in electoral administra- tion and limiting the mayor (city president) to two terms in office. This law, may lead to politicization of the electoral administration, so there are risks of a loss the transpar- ency of the election. The Author tries to present and evaluate most important changes resulting from new legislation.

8

Cenzus niekaralności w w yborach wójta

100%

Rakowska-Trela A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2019

|

issue 2(48)

61-72

PL

Powszechne wybory samorządowe, w tym wybory wójta (burmistrza, prezydenta mia-sta) są „solą” demokracji. Polski kodeks wyborczy reguluje wymogi stawiane kandyda-tom do objęcia urzędu wójta, w tym wprowadza cenzus niekaralności. Kształt i zakres tego wymogu zmieniał się na przestrzeni lat. Autorka niniejszego opracowania przeana-lizowała rozwiązania prawne, jakie były przyjmowane dla uregulowania wymogu nie-karalności w wyborach organu wykonawczego w gminie i stara się odpowiedzieć na py-tanie, czy obecne regulacje można uznać za optymalne.

EN

General local elections, including the elections of the mayors’, are very important for the local democracy. In Poland, Electoral Code regulates the requirements for the candidates for this office. One of them is not being convicted. This requirement has changed over the years and it causes legal and practical problems. The Author analyzes legal solutions in this aspect and tries to find the answer, if the applicable rules are optimal.

9

100 years of women suffrage in Poland. From the fight for political rights to gender quotas

100%

Rakowska-Trela A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 6 (46)

261-271

EN

In the past, the exclusion of women from the election had the sociological and cultural background. Woman’s status was derived from the status of her husband. The creation of mass parties at the end of the XIXth century had turned women into attractive potential voters. At the turn of the 19th and 20th century in Polish territories, under foreign partitions, the feminist movement was just beginning. That was because the essential issue for all Polish people: both men and women, was the regaining of the independence. Polish women undertook activity in all the countries, which annexed parts of Poland, but the character and intensity of this activity depended on the character of the regime of the occupant. The Decree of the State on the electoral law, adopted on 26 November 1918, established universal suffrage, without distinction of the sexes. Granting women unconditionally full electoral rights: active and passive (different than in other countries, when women first obtained the right to vote and later – usually after years – the right to stand for election) under the mentioned Decree in 1918, was certainly a defining and monumental historical moment. Nowadays, other factors are taken into account in deciding about equality laws: underrepresentation of women in leadership positions in politics and gender gaps, which still exist.

PL

W przeszłości wykluczenie kobiet z wyborów miało podłoże socjologiczne i kulturowe. Status kobiety wywodził się ze statusu jej męża. Powstanie masowych partii politycznych pod koniec XIX w. spowodowało, że zaczęto postrzegać kobiety jako atrakcyjnych potencjalnych wyborców. Na przełomie XIX i XX w. na ziemiach polskich, pod zaborami, pojawił się ruch feministyczny. Tym niemniej zasadniczą sprawą dla wszystkich Polaków, zarówno mężczyzn, jak i kobiet, było odzyskanie niepodległości. Polki podjęły działalność we wszystkich państwach, które zaanektowały część Polski, ale charakter i intensywność tej działalności zależały od charakteru utroju państwa okupującego. Dekret o prawie wyborczym przyjęty 26 listopada 1918 r. wprowadził powszechne prawo wyborcze, bez względu na płeć. Przyznanie kobietom pełni praw wyborczych: zarówno czynnego i biernego (odmiennie niż w innych krajach, gdzie kobiety często najpierw uzyskiwały prawo głosowania, a później – zwykle po latach – prawo do kandydowania w wyborach) na podstawie wspomnianego dekretu z 1918 r., było z pewnością istotnym i przełomowym wydarzeniem. W dzisiejszych czasach inne czynniki są brane pod uwagę przy ustanawianiu przepisów dotyczących równości wyborczej: m.in niedostateczna reprezentacja kobiet na kierowniczych stanowiskach w polityce i nierówności płci, które wciąż istnieją.

Refine search results

5 Przegląd Prawa Konstytucyjnego

3 Studia Wyborcze

1 Polish Political Science Yearbook

1 2021

1 2019

4 2018

1 2017

1 2016

1 2015

9 Rakowska-Trela A.

Zasada demokratycznego państwa prawnego a zmiany w prawie wyborczym

Prawa wyborców w kampanii wyborczej

Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 6 kwietnia 2016 r. w sprawie sygn. akt P 5/14

Organizacja wyborów w państwach hiszpańskojęzycznych – wybrane zagadnienia

Current Amendments to Polish Electoral Law in the Light of European Standards

Inicjaty wa oby watelska we W łoszech – regulacja prawna i praktyka

Nowelizacja samorządowego prawa wyborczego z 2018 r.

Cenzus niekaralności w w yborach wójta

100 years of women suffrage in Poland. From the fight for political rights to gender quotas