Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

O akcji zbrojnej Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” w Parczewie z 5 lutego 1946 roku [rec. Mariusz Bechta: Pogrom czy odwet? Akcja zbrojna Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” w Parczewie 5 lutego 1946 r. Poznań 2014]

100%
Charczuk W.
Wieki Stare i Nowe
|
2015
|
vol. 8
|
issue 13
173-182
EN
The review article reffers to the book of Mariusz Bechta Pogrom czy odwet? Akcja zbrojna Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” w Parczewie 5 lutego 1946 r., published in Poznań in 2014.
PL
Artykuł recenzyjny dotyczy książki Mariusza Bechty Pogrom czy odwet? Akcja zbrojna Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” w Parczewie 5 lutego 1946 r., Poznań 2014, ss. 512.
2
Publication available in full text mode
Content available

Działalność podziemia antykomunistycznego na Południowym Podlasiu (1944-1948)

100%
Charczuk W.
Res Historica
|
2014
|
issue 38
EN
The Southern Podlachia is understood as the area which administratively, politically and ethnically nowadays belongs to the Masovia Voivodeship, constituting its eastern part and Lublin Voivodeship. Course of military actions alongside the eastern front in July and August 1944 had a great impact on the future of the anti-communist conspiracy in the Southern Podlachia. Saturation of the area of Podlachia with the Red Army soldierstowards the end of 1944 did not encourage the activation of the resistance. The acceptance of the communist government by the Allies created a new image of Poland at an international forum. This was reflected by the perception of the political situation in the resistance leadership. Therefore already in August 1945, col. Jan Rzepecki gave an order to disband the Armed Forces Delegation. On account of a new political situation in Europeand Poland on the 2nd of September 1945, a new conspiracy organisation, Freedom and Independence, became constituted; it was expected to have a civil and political, and not military, nature. Overall, as a result of the activities of the independence resistance movement in the Southern Podlachia around 900 people were killed in 1944-1948, including 95 in the district of Łuków, 135 in the district of Siedlce, 98 in the district of Sokołów, 66 in the district of Węgrów, 282 in the district of Biała Podlaska and 130 in the district of Radzyń. According to my calculations the resistance movement conducted around 1500 actions targeting disorganisation of the communist authorities’ system. Spectacular actions were found amongst them, i.e. the action lead by the troops of Leon Taraszkiewicz, alias “Jastrząb”, on the 17th of July 1946, when the partisans stopped the car with Bolesław Bierut’s sister, Zofia Malewska, and her family. Military activities of the anti-communist resistance in the Southern Podlachia 1944-1948 ended in bloody harvest on both sides of the political barricade. Around 240 people were killed at the hands of the communists in the district of Sokołów; the losses of people in the district of Siedlce in 1944-1954 amounted to 430, in the district of Radzyń around 120 people, in the district of Włodawa more than 1300 people. Overall, around 2500 people died at the hands of the communist authorities in the Southern Podlachia between 1944 and 1948. It is necessary to add to that the victims of the people’s judicature, which condemned to death penalty 100 people, which gives us 2600 victims of communist in Podlachia. If to the sum of the communism victims we addaround 900 people killed at the hands of the resistance movement, we will get a number of victims of around 3500 people. This is the price the society of the Southern Podlachia paid during the fights for power between 1944 and 1948.
PL
Przez Południowe Podlasie rozumiem tereny, które administracyjnie, politycznie i etnicznie dzisiaj należą do województwa mazowieckiego, stanowiąc jego wschodnią część, i województwa lubelskiego. Przebieg działań wojennych na froncie wschodnim w lipcu i sierpniu 1944 r. wywarł duży wpływ na losy konspiracji antykomunistycznej na terenie Południowego Podlasia. Nasycenie terenu Podlasia żołnierzami ACz pod koniec 1944 r. nie sprzyjało uaktywnieniu się podziemia. Uznanie rządu komunistycznego przez aliantów stworzył dla Polski nowy wizerunek na forum międzynarodowym. Znalazło toodbicie w postrzeganiu sytuacji politycznej w dowództwie podziemia. Stąd też w sierpniu 1945 r. płk Jan Rzepecki wydał rozkaz rozwiązujący Delegaturę Sił Zbrojnych. W związku z nową sytuacją polityczną w Europie i Polsce 2 września 1945 r. została powołana nowa organizacja konspiracyjna Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość, która miała mieć charakter cywilny, polityczny, a nie wojskowy. W sumie w wyniku działalności podziemianiepodległościowego na Południowym Podlasiu w latach 1944-1948 zginęło ok. 900 osób, w tym w powiecie łukowskim-95, siedleckim-135, sokołowskim-98, węgrowskim-66, bialskim-282 i radzyńskim-130 osób. Podziemie niepodległościowe według moich obliczeń przeprowadziło ok. 1500 akcji wymierzonych w dezorganizację systemu władzy komunistycznej. Znalazły się wśród nich akcje spektakularne, np. akcja przeprowadzona przez oddział Leona Taraszkiewicza ps. „Jastrząb” 17 lipca 1946 r., kiedy partyzanci zatrzymali samochód z siostrą Bolesława Bieruta-Zofią Malewską z rodziną. Działalność zbrojna podziemia antykomunistycznego na Południowym Podlasiu 1944-1948 zebrała krwawe żniwo po obu stronach barykady politycznej. Z rąk komunistów w powiecie sokołowskim zginęło ok. 240 osób, w powiecie siedleckim w latach 1944-1954 straty wyniosły 430 osób, w powiecie radzyńskim ok. 120 osób, w powiecie włodawskim ponad 1300 osób. W sumie z rąk władzy komunistycznej zginęło na Południowym Podlasiu w latach 1944-1948 ok. 2 500 osób. Do tego trzeba doliczyć ofiary ludowego wymiaru sprawiedliwości, który skazał na karę śmierci 100 osób, co nam daje 2 600 ofiar komunizmu na Podlasiu. Jeżeli do sumy 176 ofiar komunizmu doliczymy ok. 900 osób zabitych z rąk podziemia niepodległościowego, otrzymamy ofiary w liczbie ok. 3 500 osób. Jest to cena jaką zapłaciło społeczeństwo Południowego Podlasia w czasie walki o władzę w latach 1944-1948.
3
Publication available in full text mode
Content available

Działalność zbrojna „żołnierzy wyklętych” przeciwko władzy komunistycznej na terenie Gminy Zbuczyn w latach 1944-1956

100%
Charczuk W.
Radzyński Rocznik Humanistyczny
|
2013
|
vol. 11
107-126
PL
Wyparcie wojsk hitlerowskich przez ACz w lipcu 1944 r. z terenu gm. Zbuczyn nie zakończyło działalności podziemia i konspiracji. Zbrojny opór przeciwko narzuconej siłą społeczeństwu komunistycznej władzy trwał tutaj do połowy lat 50 XX wieku, a więc jeszcze przez kilka lat po zakończeniu II wojny światowej. Po pierwszym otrząśnięciu się z wrażania jakie wywołały aresztowania i represje ze strony NKWD i UB, przystąpiono do odtwarzania konspiracyjnych struktur w terenie, m.in. funkcję komendanta Komendy Obwodu AK Siedlce po aresztowaniu oficerów w dniu 4 listopada 1944 r. miał pełnić por. Bolesław Prochenka „Lot” (komendant ośrodka V Zbuczyn) i akcji o charakterze propagandowym, samoobronnym, m.in. 16 września 1944 r. na rynku w Zbuczynie patrol NSZ wykonał wyrok śmierci na Julianie Tomaszewskim-aktywiście PPR, który utrzymywał ścisłe kontakty z Armią Czerwoną. W terenie tworzono oddziały partyzanckie, m.in. Narodowych Sił Zbrojnych. W kwietniu 1945 r. por. Jerzy Wojtkowski „Drzazga” ze Zbuczyna zorganizował oddział „lotny”, nad którym komendę przekazał Tadeuszowi Ługowskiemu „Krogulec” z Chromnej, zaś zastępcą został sierż. Czesław Ługowski „Kobus”, m.in. w skład oddziału NSZ wchodzili: Kazimierz Peryt, Edward Żurawski vel Żórawski, Czesław Charczuk, Jan Chromiński (Ługi Wielkie), Jastrzębski, Eugeniusz Chromiński, Stefan Zdanowski, Władysław Nowosielski. W ramach akcji samoobronnych i przyhamowania represji ze strony aparatu bezpieczeństwa uderzono na posterunki MO instytucje administracji władzy komunistycznej, m.in. oddział sierż. Czesława Ługowskiego „Kobus” 19 maja 1945 r. uderzył na posterunek MO w Zbuczynie. Amnestia z sierpnia 1945 r. nie przerwała ciągłości pracy konspiracyjnej struktur poakowskich na terenie gm. Zbuczyn, np. we wrześniu 1945 r. ujawnił się st. sierż. Jan Zdanowski „Żółw”-dowódca plutonu NSZ, strukturalnie podlegał kompanii 204 –Zbuczyn por. Jerzemu Wojtkowskiemu „Drzazga”, ale nadal utrzymywał związki z podziemiem. Ustawa amnestyjna z 1947 r. nie zakończyła działalności konspiracyjnej na terenie gm. Zbuczyn, m.in. w nocy z 25 na 26 czerwca 1947 r. patrol podziemia dokonał likwidacji w Zbuczynie funkcjonariusza MO Czesława Książka-członka PPR. Po odwilży październikowej 1956 r. siedlecka „bezpieka” nie była bezczynna. Opracowany w 1956 r. przez funkcjonariuszy KdsBP w Siedlcach raport w postaci Charakterystyki terenu jest cennym źródłem wiedzy dla badacza dziejów najnowszych. Z jego zawartości wynika, że w dalszym ciągu konspiratorzy wywodzący się z AK, BCh, NSZ i innych organizacji zbrojnych określane w nomenklaturze języka władzy komunistycznej „jako wrogi element kontrrewolucyjny” byli poddani ścisłej obserwacji przez sieć informatorów, będących na usługach aparatu bezpieczeństwa. Na interesującym nas terenie inwigilacją było objętych 145 osób, których inwigilowało 17 informatorów, w rozbiciu na gminy przedstawiało się w sposób następujący: Zbuczyn określano liczbę „wrogich elementów” na 65 osób, Krzesk na 30 osób i Czuryły na 50 osób. Informacje zbierało będących na usługach Kds.BP w Siedlcach na terenie gm. Zbuczyn-6 informatorów, gm. Krzesk-Królowa Niwa-7 i gm. Czuryły-4 informatorów.
EN
The expulsion of German troops by the Red Army from the Zbuczyn Commune in July 1944 did not put an end to the activity of the underground and conspiracy. The armed resistance against the Communist rule forced upon the Polish community persisted until the mid-1950s, that is even several years after the end of World War II. After the first effects of the captures and repressions by the NKVD and the Office of Public Security were shaken off, conspiratorial structures started to be recreated in the field, i.a., the function of the commander of the 'Siedlce' Home Army Sub-district after the officers were arrested on 4th November 1944, was to be taken over by Lt. Bolesław Prochenka "Lot" (commander of Zbuczyn 5th Station). Also the activities of propaganda and self-defensive character, e.g. on 16 September 1944 on the market square in Zbuczyn, the patrol of the National Armed Forces inflicted the death penalty on Julian Tomaszewski, the Polish Workers' Party activist, who had close connections with the Red Army. Partisan fighters were organised in the field, i.a. of the National Armed Forces. In April 1945, Lt. Jerzy Wojtkowski "Drzazga" from Zbuczyn organised a volatile unit, the command of which he entrusted to Tadeusz Ługowski "Krogules" from Chromna, and the role of deputy was delegated to Sgt. Czesław Ługowski "Kobus". Other members of the division of National Armed Forces were Kazimierz Peryt, Edward Żurawski vel Żórawski, Czesław Charczuk, Jan Chromiński (Ługi Wielkie), Jastrzębski, Eugeniusz Chromiński, Stefan Zdanowski, Władysław Nowosielski. Within the actions aimed at self-defence and lifting the repression from the security apparatus, were attacked the Citizens Militia station, the administra-tive institutions of Communist authority, i.a. the division of Sgt. Czesław Ługowski "Kobus" attacked the Citizens Militia station in Zbuczyn on 19th May 1945. The amnesty of August 1945 did not put an end to the continuation of the conspiratorial work of the post-Home Army structures in the Zbuczyn Commune. For instance, in September 1945, Sgt Maj Jan Zdanowski - "Żółw" ,- commander of the platoon of National Armed Forces came out. He was structurally subordinate to the 204-Zbuczyn company, Lt. Jerzy Wojtkowski "Drzazga", but he still had relations with the underground. The granting of an amnesty of 1947 did not bring the conspiratorial activity in the Zbuczyn Commune to an end. For instance, on the night of June 25th 1947, the under-ground patrol executed Czesław Książek, who was a Citizens Militia officer and a member of the Polish Workers Party. After the Polish October in 1956, the security services in Siedlce were far from idle. The report delivered in 1956 by the Public Security Committee officers in Siedlce entitled "Charakterystyka terenu" (The characteristics of the area) is an invaluable source of information for the researchers of contemporary history. Its content indicates that the conspirators coming from the Home Army, the Peasants' Battalions (Bataliony Chłopskie), the National Armed Forces, and other military organisations, defined in the Communists' terminology as "a hostile counter-revolutionary element", were observed closely by the network of informers reporting to the security-services apparatus. On the territory concerned, the invigilation covered 145 people, monitored by 17 informers. When taking into account the number of "hostile elements" per commune, the distribution was Zbuczyn 65 people, Krzesk 30 people, and Czuryły 50 people. The facts were gathered by informers subordinate to the Public Security Committees in Siedlce, to be precise 6 informers in Zbuczyn, 7 in Krzesk-Królowa Niwa, and 4 in the Czuryły Commune.
4
Publication available in full text mode
Content available

O Stronnictwie Narodowym raz jeszcze! [rec. J. Mysiakowska-Muszyńska: Zabiegi o legalizację Stronnictwa Narodowego w kraju w latach 1945–1947. Warszawa 2011]

100%
Charczuk W.
Wieki Stare i Nowe
|
2014
|
vol. 7
|
issue 12
152-157
PL
Recenzja naukowa monografii Jolanty Mysiakowska-Muszyńska pt. "Zabiegi o legalizację Stronnictwa Narodowego w kraju w latach 1945–1947", wydanej nakładem Wydawnictwa Neriton (Warszawa) w 2011 roku.
5
Publication available in full text mode
Content available

Losy podziemia antykomunistycznego na południowym Podlasiu (1944-1948)

100%
Charczuk W.
Wieki Stare i Nowe
|
2014
|
vol. 7
|
issue 12
97-125
PL
After the Red Army entered Eastern regions of Poland between July and August of 1944, southern Podlasie (the eastern part of what is now the Mazovia Province and a part of the Lublin Province - Biała Podlaska, Siedlce, Łuków, Radzyń Podlaski, Sokołów, Węgrów Podlaski among others) became a part of the so-called “Lublin Poland”. Their initial moves were to eliminate or arrest the representatives of the Polish Underground State, mainly delegates of the Polish Government in Exile, and subsequently - to destroy the structures of Polish military conspiracy, chiefly the Home Army, by arresting and executing many officers, placing them in camps (such as Krześlinek, Świdry, Sokołów Podlaski, and Borowicze) and deporting Home Army commanders and soldiers to the USSR. After creating the Provisional Government of National Unity in June 1945, the return of StanisławMikołajczyk to the country, and creating the Polish People’s Party, 2800 persons - working in conspiracy until then - decided to reveal themselves. However, several thousands of soldiersdecided to stay “in the forest”, as a result of repressions of the Security Service towards many exposed members of the underground. Before the 1946 referendum and the 1947 Legislative Parliament election, repressions of the communist authorities towards both the legal and illegal opposition intensified, which resulted in a significant debilitation of the armed conspiracy. Additionally, as a result of the amnesty from February 22nd, 1947, over 5700 members of the anti-communist underground decided to reveal themselves. The remaining conspirators consisted of a few units remaining from the Home Army, the National Armed Forces, and the “MiecziPług” organization. Most of them endedtheir activities in 1948. The armed activities of the anti-communist underground in southern Podlasie between 1944 and 1948 left a bloody toll on both sides of the political barricade. About 240 people died at the hands of the communists in the Sokołów district; in the Siedlce district 430 people died between 1944 and 1954; in the Radzyń district - about 120 people; in the Włodawa district - over 1300 people. Overall, approximately 2500 people died at the hands of the communist authorities in southern Podlasie between 1944 and 1948. It is necessary to add the victims of the popular justice, sentencing 100 people to death; overall, there were 2600 victims of communism in Podlasie. Adding about 900 people whowere killed by the members of the independence underground, the death toll increases to about 3500 people. It is the price that the people of southern Podlasie paid during power struggles between 1944 and 1948.
6

[recenzja] Zbigniew Osiński, Działania aparatu bezpieczeństwa wobec oświaty na Lulelszczyźnie w latach 1944-1989, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Liblin 2013, ss. 290.

100%
Charczuk W.
Rozprawy z Dziejów Oświaty
|
2013
|
vol. 50
197-206
7
Publication available in full text mode
Content available

Pomoc oddziałów Polskiego Państwa Podziemnego z południowego Podlasia i wschodniego Mazowsza dla Powstańczej Warszawy w sierpniu 1944 roku

100%
Charczuk W.
Radzyński Rocznik Humanistyczny
|
2014
|
vol. 12
121-140
PL
Na wieść o wybuchu Powstania Warszawskiego dowództwo 9 Podlaskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej podjęło decyzję o udzieleniu pomocy walczącej stolicy. Stanowiłoby to znaczne wzmocnienie powstańczych sił. Sam 34 pułk piechoty AK liczył ok. 1400 ludzi, zaś cała dywizja liczyła ok. 3000 żołnierzy. Odsiecz organizowały m.in. obwody AK ze wschodniego Mazowsza i południowego Podlasia.
EN
On hearing about the outbreak of the Warsaw Uprising, the headquarters of the 9th Podlasie Infantry Division of the Home Army took the decision to grant support to the fighting capital. It would constitute a substantial reinforcement of the insurgent forces. The 34th Infantry Regiment of the Home Army itself numbered as many as 1400 people, and the entire Division comprised approximately 3000 soldiers The rescue attempt was organised i.a. by sub-districts of the Home Army from the Eastern Mazovia and Southern Podlasie Regions.
8
Publication available in full text mode
Content available

Południowe Podlasie w akcji „Burza” latem 1944 roku

100%
Charczuk W.
Radzyński Rocznik Humanistyczny
|
2022
|
vol. 20
91-119
EN
In this article, the author took up the problem of showing the action “Burza” (“Tempest”) in southern Podlasie in July and August 1944. From a military point of view, this area was an important element of the fighting on both sides of the Eastern Front. The Red Army opened the way to Warsaw and then to Berlin. An important point of the struggle of fighting in Southern Podlasie was the inclusion of Home Army units. In total, about 10,000 soldiers were mobilized for the “Tempest” operation in the Podlasie regions of the Home Army.
PL
Autor podjął problem akcji „Burza” na terenie południowego Podlasia w lipcu i sierpniu 1944 r. Teren ten stanowił z punktu militarnego ważny element walk obu stron frontu wschodniego. Armii Czerwonej otwierał drogę na Warszawę a następnie na Berlin. Ważnym punktem walk na Południowym Podlasiu było włączenie się oddziałów Armii Krajowej. Ogółem do akcji „Burza” zmobilizowano w obwodach podlaskich AK ok. 10 000 żołnierzy. Szczególnie ciężkie walki toczyły się o Siedlce, które trwały od 24 do 31 lipca 1944 r. W czasie akcji „Burza” zginęło ok. 120 żołnierzy AK i NSZ. Dramat żołnierzy AK i innych organizacji zbrojnych rozegrał się po zakończeniu akcji „Burza”, kiedy oddziały NKWD dokonały rozbrojenia i aresztowania dowództwa i żołnierzy AK. Wielu zostały wywiezionych do łagrów sowieckich.
9
Publication available in full text mode
Content available

Recenzje

33%
Dąbrowski K., Charczuk W., Obara-Pawłowska A., Obirek S., Kupisz D., Godziszewska E., Szumiło M., Fatek M., Szczepański J.
Res Historica
|
2013
|
issue 35
EN
The article dosn’t have abstract in english.
PL
Artykuł nie zawiera streszczenia w języku polskim.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.