Search results

1

Czy możliwa jest wiedza interdyscyplinarna?

100%

Walczak M.

Zagadnienia Naukoznawstwa

|

2016

|

vol. 52

|

issue 1(207)

113-126

PL

W artykule rozważam sposoby precyzacji pojęcia wiedzy interdyscyplinarnej oraz wybrane problemy, które rodzi jego konceptualizacja. By uzyskać częściowo sprawozdawczą a częściowo projektującą (regulującą) defi nicję terminu wiedza interdyscyplinarna, przedstawiam wyniki analizy pojęcia wiedzy interdyscyplinarnej z punktu widzenia jej cech konstytutywnych, zwłaszcza funkcji integrującej i syntetyzującej elementy różnych metodologicznie dyscyplin naukowych. Taka synteza i integracja mogą wystąpić w różnych odmianach: słabszej lub mocniejszej. W zależności od typu integracji (syntezy), jaka dochodzi do skutku w przypadku łączenia elementów wiedzy z różnych dyscyplin, niekiedy tylko można mówić o powstającej wiedzy, że jest ona interdyscyplinarna. W wielu przypadkach powstaje po prostu wiedza monodyscyplinowa.

EN

The article addresses the problem of clarifi cation of the notion of interdisciplinary knowledge and discusses some conceptual problems with such kind of knowledge. To achieve a partly descriptive and a party normative (regulative) defi nition of the term interdisciplinary knowledge, I analyze the concept of interdisciplinary knowledge and discuss its constitutive features. The most important feature (and function) of interdisciplinary knowledge seems to be the integration and synthesis of methodologically different parts of disciplinary knowledge. This can occur in different – fi rmer or weaker – forms. Depending on the kind of integration (synthesis) of elements from different disciplines, we only sometimes get an integrated knowledge called interdisciplinary knowledge. However, in many cases the achieved knowledge is a disciplinary one.

2

Intuicja jako typ poznania, wiedzy i dyspozycji

100%

Walczak M.

Zagadnienia Naukoznawstwa

|

2011

|

vol. 47

|

issue 2(188)

127-145

EN

This paper is a part of my research into the history of the concept of intuition and the category of insight in the writings of Canadian philosopher and theologian Bernard Lonergan (1904-1984). Philosophical discussions make use of many partly or totally different concepts of intuition, and the variety of those concepts is related to many aspects of intuition: the type of 'object' that intuition is; the way intuition grasps its object; its epistemic functions, etc. From the metatheoretical point of view the question is: historically, what type of 'object' (designatum) was denoted by the term intuition and its foreign language counterparts? In employing the term designatum of 'intuition' I am looking for more general categories for intuition. In classical terms, it is about finding the genus proximus for intuition. I distinguish and characterize three basic types of denotation of the term intuition: 1) (intuitive) knowing, as a cognitive act (for example insight), or as something that is not an act, or as a process; 2) (intuitive) knowledge, as propositional knowledge (propositions, beliefs) or as non-propositional knowledge (knowledge-how or knowledge by acquaintance), and 3) faculty (for example intellect) or ability (disposition) of mind to produce intuitive knowledge.

3

INSIGHT AS A COMPONENT OF THE DYNAMIC STRUCTURE OF KNOWING (ON THE BASIS OF 'INSIGHT' BY BERNARD LONERGAN) (Wglad jako element dynamicznej struktury poznania (na podstawie 'Insight' Bernarda Lonergana))

100%

Walczak M.

Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne

|

2009

|

issue 9

99-119

EN

This paper presents a version of a defense of the epistemic significance of insight (as a kind of intuition) in the process of human knowing. The position of Bernard Lonergan (1904-1984) laid out in 'Insight: A Study of Human Understanding' (1957) is discussed. The relations between insight and the basic cognitional activities are analyzed. The analysis answers the question of the epistemic functions of insight in the process of acquiring knowledge. Insight accompanies all cognitional activities. In particular, it is essential in those activities that are crucial from the point of view of knowledge generation and evaluation. The way that insight functions as a component of central cognitional activities - for example in generalization and justification - allows us to argue that it is an essential and indispensable element of knowing. The paper consists of six sections: 1. Preliminary remarks; 2. The cognitional process as the object of study for cognitional theory; 3. The notion of insight and its properties; 4. The dynamic structure of knowing; 5. Functions of insight in the cognitional process - (a) the level of experience (b) the level of intelligence (c) the level of judgment. 6. Final remarks.

4

Stanisława Kamińskiego opcje metodologiczne

63%

Bronk A., Walczak M.

Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

|

2018

|

vol. 6

199-230

PL

Stanisław Kamiński (1919–1986) był filozofem, filozofem nauki i historykiem nauki. Całe jego życie zawodowe od 1949 roku związane było z Wydziałem Filozofii Chrześcijańskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Do głównych dziedzin zainteresowań Kamińskiego należały ogólna i szczegółowa metodologia nauk, metodologia filozofii, historia nauki i logiki oraz semiotyka m. in. średniowieczna. Podkreślając specyfikę klasycznego sposobu uprawiania filozofii jako poznania autonomicznego w stosunku do nauk empirycznych i teologii, pewnego i najogólniejszego, badał zastosowania logiki do filozofii oraz podał metodologiczną charakterystykę niektórych dyscyplin filozoficznych (metafizyki ogólnej, antropologii filozoficznej, etyki, filozofii religii, filozofii dziejów). Charakterystyczny dla podejścia Kamińskiego był osobliwy historyzm (indukcja doksograficzna), polegający na nawiązywaniu do dziedzictwa przeszłości, by szukać w nim inspiracji i kontekstu rozumienia dla własnych problemów. Nawiązywał bezpośrednio do dwu głównie tradycji filozoficznych: klasycznej (arystotelesowsko-tomistycznej) oraz analitycznej, zarówno w wydaniu scholastyki, jak i szkoły lwowsko-warszawskiej. Pierwszej – realistycznej teorii bytu i poznania, ale także historii filozofii – zawdzięczał swe filozoficzne i historyczne, drugiej – logiczne i metodologiczne zainteresowania nauką. Przyjmował, że jednym z głównych zadań refleksji metodologicznej jest badanie (na ogół niejawnych) założeń filozoficznych i metodologicznych, na których opiera się metoda naukowa, oraz krytyka prób skrajnie ideologicznego wykorzystywania nauki do celów nienaukowych. Był przekonany o potrzebie i zasadności uprawiania różnych typów badań nad nauką. Sprzyja to rozumieniu znaczenia i miejsca nauki w kulturze, teoretycznemu wyjaśnieniu natury i podstaw wiedzy naukowej, poznawczych roszczeń nauki, pokazaniu integrującej roli refleksji metodologicznej dla unifikacji specjalistycznych dyscyplin i współpracy między naukowcami, jak również podkreśleniu praktycznej ważności świadomości metodologicznej dla poszczególnych nauk a także filozofii, dla której jest ona przeważnie jedynym narzędziem samokontroli. Podkreślał, że badanie natury nauki winno uwzględnić wszystkie jej aspekty: logiczno- metodologiczny, humanistyczny i filozoficzny. Główna jednak rola przypada podejściu filozoficznemu (epistemologicznemu). Kamiński odróżniał trzy podstawowe typy nauk o nauce: humanistyczne (historia, socjologia, psychologia, ekonomia i polityka nauki), filozoficzne (ontologia, epistemologia, wąsko pojęta filozofia nauki i filozofia kultury) oraz formalne (logika języka naukowego, logika formalna, teoria rozumowań stosowanych w nauce oraz metodologia nauki). Kamiński interesował się głównie naturą nauki (obejmującą przedmiot, cele, metodę, strukturę i genezę), tj. tym, co w dziejach nauki niezmienne. Pojmował naukę jako epistéme (średniowieczną scientiae) oraz utożsamiał racjonalność wiedzy naukowej z jej metodycznością i szeroko pojmowaną logicznością. Mimo dostrzegania wielu ograniczeń wiedzy racjonalnej, nauka pozostawała dla niego wzorem poznania racjonalnego. Był przekonany, iż celem szeroko pojętego poznania naukowego jest wiedza prawdziwa, a w filozofii — nadto konieczna. Uważał, że „cała logika współczesna stanowi dyscyplinę filozoficzną w szerokim tego ostatniego słowa znaczeniu” i to „ze względu na swój ogólny i spekulatywny (a wedle niektórych również apodyktyczny) charakter oraz stosunkowo maksymalne wykorzystanie jej rezultatów”.

EN

Stanisław Kamiński (1919–1986) was a philosopher, philosopher of science and historian of science. His all academic carrier was pursuing at the Catholic University in Lublin (KUL). The main interests of Kamiński was the history of science and logic, general and special methodology, methodology of philosophy and (medieval) semiotics. He himself saw his main achievements in the domain of the theory of science and the methodology of classical philosophy, especially in the studies of the method and language of metaphysics. He gave a methodological description of general metaphysics, philosophical anthropology, ethics, philosophy of religion, philosophy of history and studies on religion (religiology). He investigated the beginnings of the mathematical induction in the Middle Ages and in modern times, the modern history of the theory of definition, theory of argumentation (reasoning), the structure and the evolution of scientific theory, deductive method, the achievements of logic and philosophy in Poland. A characteristic feature of Kamiński's philosophical and methodological approach was a specific historicism, consisting of referring to the heritage of the past and at the same time to the latest achievements in logic and philosophy of science. He had a broad concept of knowledge and was a maximalist both in raising questions and in giving answers. In accordance with classical philosophy he saw the substance of person as ens rationale, a being realizing himself in a disinterested search for a theoretical truth, whose highest expression is philosophy. He stressed the epistemological and methodological plurality of knowledge, distinguished and investigated material and formal parts of knowledge. He also distinguished—besides commonsense knowledge—the scientific, philosophical and theological knowledge, nonreducible each to other. At the top he set sapiential knowledge which is much more than a simple generalization of all particular kinds of knowledge. Kamiński derived his understanding of science from contemporary as well as classical philosophy. He determined the nature of science from the point view of its subject matter, aims, methods, logical structure and genesis. The question of what science was for him a philosophical question, presupposing an appropriate understanding of the nature of the world. Kamiński opted for a pluralistic approach to the world: the principal object of science is the objective world, subjective states of man and products of his mind and language. The best diagnostic test of the scientific character of science is the scientific method. Kamiński assumes here pluralism: different subject matter and different goals of scientific cognition require different research strategies and types of cognitive procedures. He also accepts an antinaturalistic position in the humanities which he regards as methodologically autonomous in regard to natural sciences. The publications of S. Kamiński include over 350 positions. During his life three books have been published: Georgonne'a teoria definicji [Georgonne's Theory of Definition], Lublin 1958; Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk [Concept of Science and Classification of Sciences], Lublin 1961, 19813; and (together with M. A. Krąpiec) Z teorii i metodologii metafizyki [On the Theory and Methodology of Metaphysics], Lublin 1962. After his death five volumes of Collected Papers have been published: vol. I: Jak filozofować? [How to Philosophize? Studies in Methodology of Classical Philosophy], edited by Tadeusz Szubka, Lublin 1989; vol. II: Filozofia i metoda. Studia z dziejów metod filozofowania [Philosophy and Method. Studies from the History of the Method of Philosophizing], edited by Józef Herbut, Lublin 1993; vol. III: Metoda i język. Studia z semiotyki i metodologii nauk [Method and Language. Studies in Semiotics and Philosophy of Science], edited by Urszula Żegleń, Lublin 1994; vol. IV: Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk [Science and Method. Concept of Science and Classification of Sciences], edited by Andrzej Bronk, Lublin 1992); vol. V: Światopogląd – Religia – Teologia [Worldview – Religion – Theology], edited by Monika Walczak and Andrzej Bronk, Lublin 1998.

5

Semantycznie wspomagane wyszukiwanie ekspertów

51%

Bukowska E., Kaczmarek M., Walczak M.

Studia Oeconomica Posnaniensia

|

2013

|

vol. 1

|

issue 2(251)

PL

Obecnie o sukcesie organizacji często decyduje jej efektywność w obszarze zarządzania wiedzą. Potrzeba sprawnego wyszukiwania ekspertów wewnątrz i poza organizacją od dłuższego czasu jest inspiracją do podejmowania różnorodnych badań naukowych i inicjatyw ze strony przemysłu. Przykładem polskiego rozwiązania z tego zakresu jest system eXtraSpec. Aby możliwe było zrealizowanie efektywnego wyszukiwania ekspertów, konieczne było zaimplementowanie w systemie rozwiązań nie tylko pozwalających na pozyskiwanie i ekstrakcję informacji z różnych źródeł, lecz również umożliwiających operowanie na odpowiedniej reprezentacji danych, dzięki której możliwe jest wnioskowanie o charakterystykach opisujących osobę. Wykorzystane mechanizmy umożliwiają precyzyjną identyfikację potrzebnych danych, a równocześnie są wydajne i skalowalne. Artykuł prezentuje przebieg procesu wnioskowania w systemie eXtraSpec oraz przedstawia motywację i argumenty, które doprowadziły do takiej implementacji mechanizmu wnioskowania. Opisano w nim również ontologię stworzoną na potrzeby projektu oraz mechanizm indeksujący.

EN

Nowadays, efficient utilization of knowledge has become the key to success of an organization. The need to find experts within or outside an organization has for a long time been an inspiration for various types of research as well as industrial initiatives. An example of expert finding systems is the Polish initiative called eXtraSpec. In order to realize its tasks, the eXtraSpec system needs not only to be able to acquire and extract information from various sources, but also requires an appropriate representation of information supporting the reasoning as regards a person’s characteristics. The considered mechanism should allow for a precise identification of the required data, and simultaneously be efficient and scalable. This paper presents the reasoning scenario used within the eXtraSpec project and discusses the underlying motivation which led to the development of the semantically enabled pre-reasoning mechanism. The developed ontology as well as implementation details of the indexing mechanism are also discussed.

Refine search results

2 Zagadnienia Naukoznawstwa

1 Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne

1 Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

1 Studia Oeconomica Posnaniensia

1 2018

1 2016

1 2013

1 2011

1 2009

5 Walczak M.

1 Bronk A.

1 Bukowska E.

1 Kaczmarek M.

Czy możliwa jest wiedza interdyscyplinarna?

Intuicja jako typ poznania, wiedzy i dyspozycji

INSIGHT AS A COMPONENT OF THE DYNAMIC STRUCTURE OF KNOWING (ON THE BASIS OF 'INSIGHT' BY BERNARD LONERGAN) (Wglad jako element dynamicznej struktury poznania (na podstawie 'Insight' Bernarda Lonergana))

Stanisława Kamińskiego opcje metodologiczne

Semantycznie wspomagane wyszukiwanie ekspertów