Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Argument „ze skończoności” jako wariant kosmologicznego uzasadniania istnienia Boga

100%
Łagosz M.
Studia Philosophiae Christianae
|
2021
|
vol. 57
|
issue 1
47-72
EN
In this paper I examine a variant of the cosmological argument for the existence of God – the ‘proof from finitude’, and develop Georg W.F. Hegel’s intuitions on this issue. In conclusion, I point out the danger of confusing the cognitive order (the finite as a premise for “proving” the reality of the infinite) with the ontic order (the presumed dependence of the infinite – especially as realised in God – on the finite).
PL
W artykule analizuję pewną odmianę kosmologicznej argumentacji za istnieniem Boga – „dowód ze skończoności”. W punkcie wyjścia opieram się na intuicjach Georga W.F. Hegla, które rozwijam. W swoich heglowskich inspiracjach ograniczam się do Wykładów z filozofii religii (t. 1 i 2). W konkluzji wskazuję na niebezpieczeństwo pomieszania porządku poznawczego (skończone jako przesłanka „dowodzenia” realności nieskończonego) z porządkiem ontycznym (domniemana zależność nieskończoności – w szczególności tej realizującej się w Bogu – od tego, co skończone).
2
Publication available in full text mode
Content available

Problem (a)czasowości Boga

100%
Łagosz M.
Studia Philosophiae Christianae
|
2020
|
vol. 56
|
issue 1
79-102
EN
This paper considers the problem of the (a)temporality (un-changeability) of God, which is analysed from a dialectical point of view – especially from an Hegelian perspective. The conclusion we argue for is that the temporality (changeability) of God is very different from the temporality of the physical world because the former is not determined by the principle of causality. ------------- Received: 30/11/2019. Reviewed: 10/01/2020. Accepted: 19/01/2020
PL
W artykule tym rozważana jest kwestia (nie)zmienności Boga, której „pochodną” – biorąc pod uwagę stwierdzenie Arystotelesa, że „substratem” czasu jest ruch – jest tytułowy problem (a)czasowości Boga. Aby uwyraźnić i uchwycić wiążące się z tymi zagadnieniami trudności i dylematy, odwołano się do teologii chrześcijańskiej, a w szczególności do problematyki stworzenia, objawienia, a także – co się z tym wiąże – wcielenia oraz zbawienia. Wyprowadzono wniosek, że należy przyjąć, iż w Bogu realizuje się zupełnie inna niż kauzalna zasada ruchu, stąd też i struktura Jego zmienności („Boski czas”) musi być radykalnie odmienna. Ten domniemany rodzaj Boskiej czasowości można nazwać czasem absolutnym i uznać, że przypomina on coś, co z naszej ludzkiej perspektywy da się za Heglem określić teraźniejszą obecnością. ------------- Zgłoszono: 30/11/2019. Zrecenzowano: 10/01/2020. Zaakceptowano do publikacji: 19/01/2020
3
Publication available in full text mode
Content available

Błąd panpsychistycznego redukcjonizmu. Fundamenty nienowej ideologii. Philip Goff, "Błąd Galileusza. Fundamenty nowej nauki o świadomości", tłum. Jacek Jarocki, Wydawnictwo Naukowe PWN , Warszawa 2022, ss. 238 (rec.)

100%
Łagosz M.
Studia Philosophiae Christianae
|
2022
|
vol. 58
|
issue 1
171-184
EN
Philip Goff’s book is an entry in the field of broadly defined philosophy of mind, as well as in the philosophy and methodology of natural sciences. It combines quite skillfully a popular scientific style with a more systematic scientific analysis. In addition to its central topic, which is the question of panpsychism, we find references to well-known thought experiments in the philosophy of consciousness. Despite numerous criticisms the book is a relative valuable addition to the existing literature, broadening the horizon of the ontological disputes about panpsychism in the context of natural science (physiology of higher nervous activity, neuroscience, quantum mechanics).
PL
Książka Philipa Goffa jest pozycją z zakresu szeroko rozumianej filozofii umysłu z wątkami filozofii i metodologii nauk przyrodniczych. Łączy w sobie dość umiejętnie styl popularnonaukowy z fragmentami o charakterze bardziej systematycznej analizy naukowej oraz filozoficznej. Poza centralnym tematem rozważań, jakim jest kwestia panpsychizmu, znajdujemy w niej m.in. odniesienia do znanych w filozofii świadomości eksperymentów myślowych, jak: „jak to jest być nietoperzem?”, „pokój Marii”, „chiński pokój” czy problem „filozoficznych zombie”. Mimo licznych uwag krytycznych książkę należy uznać za względnie wartościową. Poszerza ona horyzont ontologicznych sporów o panpsychizm – m.in. w kontekście przyrodoznawstwa (fizjologia wyższej czynności nerwowej, neuronauki, mechanika kwantowa).
4

Koncepcja czasu Wilhelma Ockhama w świetle niektórych ustaleń współczesnej filozofii czasu

100%
Łagosz M.
Studia Philosophiae Christianae
|
2012
|
vol. 48
|
issue 3
77-102
EN
The article is a critical comment to William Ockham’s statements regarding the problem of time. Ockham’s conception of time is rooted in Aristotle’s "Physics", that is why the paper refers also to the Greek philosopher’s theoretical assumptions concerning time. In the article it is shown that the relevance and actuality of Ockham’s understanding of time consists in the non-substantial and non-attributive interpretation of the category. Ockham achieves the result due to his consistent application of his famous postulate of the razor. The Ockhamian conception of time does not seem to avoid certain difficulties and inconsistencies. Some of them are pointed to in the paper.
PL
Artykuł ten jest komentarzem do ustaleń, jakie odnośnie do czasu poczynił „Venerabilis Inceptor”. Chciałbym przyjrzeć się tu koncepcji Wilhelma Ockhama z punktu widzenia ontologii czasu, która jest obiektywistyczna (nieantropomorficzna), relacjonistyczna (niesubstancjalistyczna), przyjmuje istnienie „strzałki czasu” (tj. nieodwracalność kierunku jego upływu), opiera się na kauzalnej teorii czasu, a także respektuje rezultaty współczesnej fizyki oraz postulat „brzytwy Ockhama”. Ponieważ koncepcja czasu Ockhama zakorzeniona jest w Arystotelesowskiej „Fizyce”, stąd odnoszę się także do poglądów Filozofa, wskazując na podobieństwa i różnice w rozumieniu czasu przez obu filozofów, a także – trudności wiążące się z przyjmowanymi przez nich rozwiązaniami. Ogólny wniosek, jaki wyprowadzam z powyższego „przeglądu” Ockhamowych ustaleń na temat czasu, jest następujący: zastosowanie przez Ockhama reguły ‘brzytwy’ na tym szczególnym obszarze, jakim jest filozofia czasu, doprowadziło do powstania koncepcji, która – ogólnie biorąc – w wielu punktach może być zaakceptowana przez pewien – teoretycznie dobrze ugruntowany – wariant współczesnej ontologii czasu. Mówiąc zaś bardziej szczegółowo, do akceptowalnych współcześnie momentów Ockhamowego myślenia o czasie należą: obiektywność czasu, niesubstancjalność czasu (ujęcie Ockhama bliższe jest relacjonizmowi), nierealność przyszłości, nierealność „chwili”, pierwotność ontologicznego ujęcia czasu wobec interpretacji epistemologicznej. Za problematyczne w koncepcji czasu Ockhama należy z kolei uznać: utożsamienie czasu ze szczególną postacią ruchu (najszybszy jednostajny ruch okrężny), sugestię „geometryzacji” czasu oraz zrównanie statusu ontycznego przeszłości i przyszłości.
5
Content available remote

Teleonomia i ewolucja biologiczna

100%
Łagosz M.
Studia Philosophica Wratislaviensia
|
2017
|
vol. 12
|
issue 4
55-64
EN
In this article I take into consideration the complex process of biological evolu­tion in respect of its teleonomy, i.e. its non-purposeful, non-intentional directedness. I seek to find a balance between the concept of “pure contingency” of evolution, and the anthropocentric (or rather theocentric) concept of intelligent design (ID).
6
Publication available in full text mode
Content available

Wszechświat: nieskończoność i czas

100%
Łagosz M.
Filozofia i Nauka
|
2014
|
vol. 2
293-309
EN
The considerations presented in this paper elaborate and complete some threads examined in my published book Realność czasu [The Reality of Time]. I extend here the earlier sketched inifinistic (multi-world) and dynamic image of real being. I propose a model “of circular causality”, I argue for an asymmetric version of causal theory of time, and I present an ontological interpretation of Bolzano-Dedekind definition of infinite set.
PL
Rozważania podjęte w tym artykule są rozwinięciem i uzupełnieniem niektórych wątków obecnych w wydanej przeze mnie wcześniej książce Realność czasu.2 Poszerzam tu zarysowany tam infinitystyczny (wieloświatowy) oraz dynamiczny obraz bytu realnego. Do głównych rezultatów tego artykułu należą: zarysowany w punkcie pierwszym model przyczynowości kolistej, podane w punkcie drugim kontrargumenty wobec krytyki kauzalnej teorii czasu (uchylenie tzw. „argumentu z niedomiaru”) oraz rozwinięta w punkcie trzecim interpretacja ontologiczna Bolzano-Dedekinda definicji zbioru nieskończonego. Rezultaty powyższe wspierają koncepcję Wszechświata nieskończonego i dynamicznego, która jest alternatywą dla idei „Wszechświata blokowego”.
7
Publication available in full text mode
Content available

Historia naturalna a historia społeczna. Szkic porównawczy

100%
Łagosz M.
Filozofia i Nauka
|
2015
|
vol. 3
335-344
EN
In this paper I undertake the question of differences between natural and social history. I consider five detailed issues: the pace of qualitative changes and homogeneity of time, the arrow of time, the end of history, the totality of history, and the difference between historic nature and temporality. I emphasize that the differences between natural and social history are not ontologically essential.
PL
W artykule rozważam problem ontycznej różnicy między historią naturalną a historią społeczną. Zagadnienie analizuję w kontekście pięciu kwestii szczegółowych: problemu tempa zmian jakościowych oraz jednorodności czasu, problemu (an)izotropowości czasu, kwestii „końca historii”, zagadnienia całościowości (totalności) dziejów oraz problemu różnicy między historycznością a czasowością. Dochodzę do wniosku, że w aspekcie kategorii czasu (pod względem struktury zmienności) trudno znaleźć istotne różnice między tymi dwoma rodzajami procesów historycznych.
8
Publication available in full text mode
Content available

On Some Misunderstandings Concerning the Existence

100%
Łagosz M.
Filozofia Nauki
|
1999
|
vol. 7
|
issue 3-4
43-60
PL
The author presents in the paper several related „logical” meanings of the category of the existence. He discusses some views held by Frege, Russell, Lesniewski, and Quine. The aim of the discussion is to show the insufficiency of those views for the philosophical discourse. The criticism goes in two main directions: immanent direction and transcendent direction. Firstly, the author indicates some internal inconsistencies of the interpretations under discussion. Secondly, he tries to compare the conceptions under consideration with some alternative attitudes, especially with the approach of the so-called existential metaphysics.
9
Publication available in full text mode
Content available

Is the Man a Measure of the Universe? The Anthropic Principles in Cosmology

100%
Łagosz M.
|
2002
|
vol. 10
|
issue 1
33-46
PL
The paper discusses problems concerning anthropocentric understanding of cosmology and physics. The author considers two version of anthropic principle ("weak" and "strong"). Among other things the connection between anthropic principle and cosmological principle is here analysed. The author also deals with the problem of object-subject relation in physical science (probability and measurement in quantum mechanics). He have come to the conclusion, that anthropocentric interpretation of physical science leads to essential difficulties.
10
Publication available in full text mode
Content available

Frege's Category of Unsaturatedness

100%
Łagosz M.
Filozofia Nauki
|
1997
|
vol. 5
|
issue 3
55-70
PL
Frege's category of unsaturatedness (incompleteness) is a central concept of his ontology. By means of it Frege divides the realm of all entities into functions and objects. In this paper I try to show some fundamental difficultes relevant to the concept in hand. First of all I am interested in difference between incompleteness of the propositional functions (especially concepts) and incompleteness of the non-propositional functions (particularly arithmetical functions). I also discuss a few other problems closely conected with the above, namely: 1) distinction between unsaturatedness of expressions and unsaturatedness of entities to which these expressions refer; 2) possibility of ontological and epistemological interpretation of incompleteness; 3) interpretation of Fregean semantical category of sense from Frege's dualistic ontology point of view.
11
Publication available in full text mode
Content available

Problems of Negativistic-Attributive Ontology

100%
Łagosz M.
Filozofia Nauki
|
1999
|
vol. 7
|
issue 3-4
163-168
PL
Review of: Leszek Nowak, "Byt i myśl. U podstaw negatywistycznej metafizyki unitarnej", t. I, Zysk i s-ka, Poznań 1998.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.