Search results

1

Bezstronność i neutralność światopoglądowa sędziego

100%

Ciszewski W.

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

|

2021

|

vol. 13

|

issue 3

13-29

EN

The article has two basic goals. The first one is to create a conceptual framework for the discussion of judicial impartiality. In order to achieve this aim, in this text I reflect on three aspects of the principle of impartiality, which have generally been studied independently from one another in the literature. I make an attempt to show that the three distinguished aspects of impartiality can be analysed, using a uniform conceptual scale. The second goal of the paper is to justify a claim that one of these aspects (namely the aspect of impartiality towards worldview doctrines) differs from the other two in terms of structure. In the text, I attempt to consider that difference and then propose a formula for judicial worldview neutrality that takes into account the special nature of that aspect of judicial impartiality. The conclusion of these reflections is the introduction of two versions of the worldview neutrality principle, which should – in my view – be applied in activities undertaken by judges.

PL

Artykuł ma dwa podstawowe cele. Pierwszym jest sformułowanie ram pojęciowych dla dyskusji o bezstronności sędziowskiej. Aby zrealizować to zamierzenie, prowadzę w tekście refleksję nad trzema aspektami zasady bezstronności, które zwykle były badane w literaturze niezależnie od siebie. Staram się wykazać, że trzy wyróżnione aspekty bezstronności można analizować, stosując jednolitą siatkę pojęciową. Drugim celem artykułu jest uzasadnienie twierdzenia głoszącego, że jeden z tych aspektów (a mianowicie aspekt bezstronności względem doktryn światopoglądowych) różni się pod względem struktury od pozostałych dwóch. W tekście staram się rozważyć tę różnicę, a następnie zaproponować formułę neutralności światopoglądowej sędziego, która uwzględnia szczególny charakter tego aspektu bezstronności sędziowskiej. Konkluzję rozważań stanowi wprowadzenie dwóch wersji zasady neutralności światopoglądowej, które powinny – w moim przekonaniu – znaleźć zastosowanie do działań podejmowanych przez sędziów.

2

Rozum publiczny w praktyce – kwestia legitymacji moralnej wniosku grupy posłów o stwierdzenie niekonstytucyjności przesłanki aborcyjnej

100%

Ciszewski W.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2018

|

vol. 80

|

issue 3

17-31

EN

In the paper, I analyse the argumentation which supports the motion put forward by a group of Polish MPs challenging the constitutionality of the provision which allows abortion in the event of grave and irreversible fetal defects or an incurable illness that threatens the foetus life. My considerations do not concern the legality of this action. Instead, I am interested in the issue of moral legitimacy of the MPs’ action. I search for the answer whether their initiative is defensible in terms of public morality. The evaluation is conducted according to the principles of the most important contemporary conception of political legitimacy, which is John Rawls’s theory of public reason. Therefore, firstly, I give an account of the Rawlsian theory of public reason. I focus mainlyon the conditions that settle the criteria of the legitimacy of political actions. Then I summarise the arguments which support the demand of the MPs concerned. Finally, in the main part of the paper, I evaluate their action in the light of the theory of public reason.

PL

W niniejszym artykule zajmuję się analizą argumentacji zawartej we wniosku grupy posłów do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją przepisów dopuszczających aborcję w przypadku ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu. Przedmiotem rozważań nie są jednak dywagacje natury prawnej, ale kwestia legitymacji moralnej działania podjętego przez posłów. Szukam więc odpowiedzi na pytanie, czy ich inicjatywa broni się w świetle zasad moralności publicznej. Podstawę tej oceny stanowi najważniejsza współczesna koncepcja legitymacji działań politycznych, tj. teoria rozumu publicznego Johna Rawlsa. W pierwszej kolejności przybliżono więc, na czym polega teoria rozumu publicznego Rawlsa (skupiając się przede wszystkim na wskazaniu warunków, które na gruncie tej koncepcji decydują o legitymacji działań politycznych). Następnie omówiono pokrótce najważniejsze argumenty, jakie wysuwa grupa posłów na rzecz wysuwanego żądania. W głównej części tekstu dokonano oceny tego działania w świetle wyłożonych wcześniej warunków legitymacji.

3

A republican interpretation of the Polish Constitution

100%

Ciszewski W.

Constitutional Review

|

2018

|

issue 4

PL

In this paper I present a republican interpretation of the Constitution of the Republic of Poland. I claim that in the past Polish Constitution has been commonly interpreted in libertarian terms. My research is focused mainly on meanings ascribed to main constitutional principles, such as freedom, equality and sovereignty of the Nation. The paper consists of five sections. In the first section, I discuss the idea of contemporary civic republicanism. In the next two parts, I introduce two alternative interpretations of Polish Constitution – the libertarian and the republican one. Then, I present two examples of application of the republican reading of Polish Constitution in practical context. In the last, concluding part, I raise a question about the status of the republican interpretation of the Constitution.

4

Neutralność, demokracja, uspołecznienie

100%

Ciszewski W.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2016

|

vol. 78

|

issue 4

81-91

EN

Michał Dudek in his article on the legal neutrality in the context of socialised law criticises the principle of the State’s neutrality. According to Dudek this principle is ‘highly problematic’ and vulnerable to different charges. The main object of his criticism is the idea of neutral justification (procedural neutrality). In his opinion, this idea is unattainable because: (i) it wrongly focuses on the legislator’s moral perspective (rather than the citizens’ point of view); (ii) it is too ‘weak’ (the mere adherence to the neutral procedure does not guarantee the neutrality of legal regulation); (iii) it is too demanding (as it requires the conformity with the principle of restraint); (iv) applying this idea in the law-making process may lead to acts of manipulation. However, the most important objection against the State’s neutrality principle of justification is that this principle cannot guarantee the proper level of social stability and socialisation of law. In the paper, I defend State’s neutrality principle and address most objections raised by Dudek. I argue that the idea of neutral justification is not focused on the legislator’s moral perspective, but rather on the point of view of a reasonable democratic citizen. I also claim that although the conception of procedural neutrality is weak and demanding, its requirements are realisable and well justified. What is more, in my opinion the adherence to neutrality principle in political practice may generate social stability for the right reasons.

PL

Michał Dudek w artykule poświęconym relacjom między ideą neutralności a koncepcją uspołecznienia prawa dokonuje krytyki zasady neutralności światopoglądowej państwa. Zasada ta – zdaniem M. Dudka – jest „wysoce problematyczna” i podatna na liczne zarzuty. Główny przedmiot jego krytyki stanowi koncepcja neutralności uzasadnienia (neutralność proceduralna). Według niego powyższa koncepcja jest niemożliwa do utrzymania, ponieważ (1) skupia się na perspektywie moralnej ustawodawcy (a nie na punkcie widzenia obywateli demokratycznych); (2) jest zbyt „miękka” (stosowanie przez ustawodawcę neutralnej procedury nie gwarantuje neutralnego charakteru regulacji prawnej); (3) jest nadmiernie wymagająca (ze względu na przywiązanie do zasady powściągliwości); (4) stosowanie tej koncepcji w procesie stanowienia prawa może prowadzić do manipulacji. Jednakże najważniejszym zarzutem względem neutralności uzasadnienia jest to, że odwołujące się do niej działania polityczne nie mogą wygenerować właściwego poziomu stabilności społecznej oraz uspołecznienia prawa. W niniejszym artykule bronię zasadności koncepcji neutralności światopoglądowej, a także odpowiadam na większość zarzutów M. Dudka. Twierdzę, że idea neutralności uzasadnienia nie koncentruje się na perspektywie moralnej ustawodawcy, lecz przyjmuje punkt widzenia rozumnego obywatela demokratycznego. Uważam również, że chociaż zasada neutralności uzasadnienia jest miękka i wymagająca, to jej zalecenia są wykonalne i dobrze uzasadnienie. Co więcej, w moim przekonaniu powoływanie się na zasadę neutralności w praktyce politycznej może doprowadzić do zaistnienia stanu stabilności z dobrych racji.

5

Czy demokracja to rządy większości wyłonionej w wyborach?

100%

Ciszewski W.

Avant

|

2018

|

vol. 9

|

issue 1

PL

Przedmiotem artykułu jest krytyka koncepcji demokracji większościowej. W drugiej części tekstu autor wprowadza definicję demokracji większościowej opartą na teorii demokracji minimalnej Josepha Schumpetera. Zgodnie z tą definicją demokracja oznacza rządy większości wyłonionej w cyklicznych wyborach powszechnych. W trzeciej i czwartej części tekstu autor polemizuje z tą koncepcją. Teza artykułu stanowi, że wyłanianie rządzącej większości w drodze wyborów powszechnych nie jest ani koniecznym ani wystarczającym warunkiem uznania danego ustroju politycznego za demokratyczny. Pojęcie demokracji jest bowiem szersze – obejmuje ono również katalog wartości demokratycznych związanych z kategorią obywatelstwa, szczególnymi warunkami działania politycznego, a także z ograniczeniami władzy w systemie demokratycznym.

6

Czy demokracja to rządy większości wyłonionej w wyborach?

100%

Ciszewski W.

Avant

|

2018

|

vol. 9

|

issue 1

PL

Przedmiotem artykułu jest krytyka koncepcji demokracji większościowej. W drugiej części tekstu autor wprowadza definicję demokracji większościowej opartą na teorii demokracji minimalnej Josepha Schumpetera. Zgodnie z tą definicją demokracja oznacza rządy większości wyłonionej w cyklicznych wyborach powszechnych. W trzeciej i czwartej części tekstu autor polemizuje z tą koncepcją. Teza artykułu stanowi, że wyłanianie rządzącej większości w drodze wyborów powszechnych nie jest ani koniecznym ani wystarczającym warunkiem uznania danego ustroju politycznego za demokratyczny. Pojęcie demokracji jest bowiem szersze – obejmuje ono również katalog wartości demokratycznych związanych z kategorią obywatelstwa, szczególnymi warunkami działania politycznego, a także z ograniczeniami władzy w systemie demokratycznym.

7

Demokratyczny status sądowej kontroli konstytucyjności prawa

100%

Ciszewski W.

Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna

|

2016

|

vol. 5

|

issue 1

170-186

EN

Constitutional review of legislation is the power to examine statutes for their conformity with the constitution. This competence is performed by the judiciary. The origins of this institution date back to XIX century and since that time constitutional review of legislation has became an important institution in most democratic states. In the paper, the author answers the most important charge raised against constitutional review – that it lacks democratic legitimacy. According to Jeremy Waldron, there is always a loss to democracy when a majoritian decision is overruled by a politically unaccountable court. As an answer to Waldron’s objection, the author introduces three arguments for the democratic status of constitutional review. These arguments point to three different sources of legitimacy for constitutional review: democratic will of the people, the principle of respect for the democratic reason, and substantial democratic values.

8

Remedium wobec diagnozy, czyli jak liberalizm polityczny odpowiada na fakt niezgody

63%

Ciszewski W., Dyrda A.

Diametros

|

2013

|

issue 37

13-33

PL

Problematyka politycznej niezgody (political disagreement) stanowi istotny punkt wyjścia dla konstruowania współczesnych teorii politycznych. Zarazem wartość każdej teorii politycznej może być oceniona pod kątem skuteczności radzenia sobie z każdym rodzajem niezgody (sporu) politycznego. W artykule zostaje przeanalizowanych kilka filozoficznych hipotez dotyczących źródeł politycznej niezgody (teoria błędu, pluralizm wartości, idea pojęć z istoty spornych W.B. Galliego oraz kognitywistyczna teoria metafor językowych). W dalszej kolejności autorzy starają się odpowiedzieć na pytanie, czy teoria liberalizmu politycznego (J. Rawlsa i jego kontynuatorów) stanowi dobre remedium dla faktu politycznej niezgody, w świetle przedstawionych jego wyjaśnień. Przedstawiona taktyka argumentacji prowadzi do umiarkowanie entuzjastycznych wniosków, ukazując słabe strony teorii liberalizmu politycznego.

EN

The problem of political disagreement is one of the most important problems, which provides the starting point for the construction of any contemporary political theory. Moreover, each and every theory can be evaluated by taking into account the efficacy of coping with different types of political disagreements. This paper discusses four different types of political disagreement (the error theory, value pluralism, the essential contestability of concepts, Lakoff’s metaphor theory) and aims at answering the question whether the theory of political liberalism (founded by J. Rawls) is a good (i.e. efficacious) remedy for political disagreement. The result is moderately positive, as far as it reveals the weak points of this theory.

9

Zastosowania filozofii analitycznej w prawoznawstwie (edytorial)

51%

Dyrda A., Banaś P. B., Ciszewski W., Janik B.

Avant

|

2018

|

vol. 9

|

issue 1

PL

edytorial

10

Zastosowania filozofii analitycznej w prawoznawstwie (edytorial)

51%

Dyrda A., Banaś P. B., Ciszewski W., Janik B.

Avant

|

2018

|

vol. 9

|

issue 1

PL

edytorial

Refine search results

4 Avant

2 Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

1 Constitutional Review

1 Diametros

1 Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna

1 Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

10 Ciszewski W.

3 Dyrda A.

2 Banaś P. B.

2 Janik B.

1 2021

6 2018

2 2016

1 2013

Bezstronność i neutralność światopoglądowa sędziego

Rozum publiczny w praktyce – kwestia legitymacji moralnej wniosku grupy posłów o stwierdzenie niekonstytucyjności przesłanki aborcyjnej

A republican interpretation of the Polish Constitution

Neutralność, demokracja, uspołecznienie

Czy demokracja to rządy większości wyłonionej w wyborach?

Czy demokracja to rządy większości wyłonionej w wyborach?

Demokratyczny status sądowej kontroli konstytucyjności prawa

Remedium wobec diagnozy, czyli jak liberalizm polityczny odpowiada na fakt niezgody

Zastosowania filozofii analitycznej w prawoznawstwie (edytorial)

Zastosowania filozofii analitycznej w prawoznawstwie (edytorial)