Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Obraz Indian w Listach z podróży do Ameryki Henryka Sienkiewicza w kontekście publicystyki „Wędrowca”. Cz. II. Sposoby prezentacji społeczności indiańskiej

100%
Pietrzak M.
Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
|
2018
|
vol. 17
243-259
PL
Celem artykułu jest przedstawienie obrazu rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej, nakreślonego przez Henryka Sienkiewicza w Listach z podróży do Ameryki. Obraz ten był konfrontowany z obrazem Indian przedstawionym w artykułach „Wędrowca”. Analizy dowiodły, że Sienkiewicz szczególnie chętnie opisywał przedstawicieli społeczności indiańskiej z perspektywy ich wyglądu zewnętrznego, uwarunkowań kulturowych oraz cech psychicznych. W mniejszym stopniu interesował go aspekt społeczny, ekonomiczny i religijny. Punkt widzenia Europejczyka jest dominującym w opisie i ocenie Indian zarówno w Listach z podróży, jak i artykułach „Wędrowca”. Przy czym Sienkiewicz starał się stworzyć w miarę zobiektywizowany obraz społeczności indiańskiej. Indianie ukazani byli jako ci, którym zabiera się wolność, a ich głównym wrogiem jest postęp cywilizacyjny. Z kolei w publicystyce „Wędrowca” dominuje obraz Indian jako wrogów cywilizacji, stanowiących zagrożenie dla białych osadników.
EN
The purpose of the article is to present the picture of the indigenous inhabitants of North America painted by Henryk Sienkiewicz in his Letters from a Journey to America. That picture of the Indians was confronted with the one presented in the articles published in ‘Wędrowiec’ [a Polish weekly]. According to the analyses that have been conducted Sienkiewicz quite often described the representatives of the Indians community from the perspective of their external appearance, cultural conditions and psychological features. He was much less interested in the religious and socio-economic aspect. The point of view of the European is dominant in his description and evaluation of Indians both in the Letters from a Journey and in the articles published in ‘Wędrowiec’. On the other hand, Sienkiewicz did his best to create a relatively objective picture of the Indians community. The Indians were portrayed as the ones who had been taken freedom away from, and their main enemy was the civilisational progress. In turn, in ‘Wędrowiec’ the Indians were depicted as enemies of the civilisation and a threat to the settlers.
2
Publication available in full text mode
Content available

Deficyt funkcji wykonawczych – jako bezpośrednia i długotrwała konsekwencja krzywdzenia w dzieciństwie

100%
Pietrzak M.
Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka
|
2018
|
vol. 17
|
issue 2
38 - 57
EN
Executive function deficit - as the direct and longlasting consequence of maltreatment experienced in childhood
3
Publication available in full text mode
Content available

Błoto na szosie od „Pociechy” do Warszawy jest jednym z najcelniejszych i najgłębszych błot na świecie. Funkcje form superlatywnych w felietonach Henryka Sienkiewicza

100%
Pietrzak M.
Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
|
2017
|
vol. 16
189-204
PL
Celem artykułu jest określenie funkcji form superlatywnych występujących w kronikach felietonowych Henryka Sienkiewicza. Teksty pochodzą z lat 1873–1875, czyli z okresu, kiedy Litwos był czynnym dziennikarzem. Wyekscerpowana baza materiałowa liczy ok. 500 superlatywów (zarówno form syntetycznych, jak i analitycznych oraz wtórnych użyć). Uśredniając dane liczbowe, w jednym felietonie Sienkiewicza występuje 8 superlatywów. Formy superlatywne stanowią materiał zróżnicowany zarówno pod względem formalnym, jak i znaczeniowym, a co za tym idzie – funkcjonalnym. Szczegółowe funkcje determinowane są przez kontekst użycia. Funkcja prymarna, czyli intensyfikacja cechy wyrażonej przez przymiotnik lub przysłówek, służyła różnym celom – najczęściej perswazyjnym, ponadto była wykładnikiem wartościowania, hiperbolizacji i delimitacji. Dotychczasowe badania nad warsztatem pisarskim autora Trylogii każą tłumaczyć znaczną frekwencję superlatywów specyfiką gatunkową felietonu – czyli tendencją do wyolbrzymiania zjawisk, ich perswazyjnego przerysowywania.
EN
The purpose of the article is to identify the functions of the superlative forms in the feuilletonschronicles by Henryk Sienkiewicz. The texts date from 1873 to 1875, i. e. from the time when Litwos was an active journalist. The excerpted material basis contains ca. 500 superlatives (both the synthetic and analytic ones, as well as their secondary usages). On average in one feuilleton by Henryk Sienkiewicz there is 8 superlatives. Superlative forms constitute a material diverse with respect to both form and meaning, and therefore – the function. The particular functions are determined by the usage context. The primary function, i.e. the intensification of the feature expressed by the adjective or the adverb, served different purposes – most frequently persuasive ones. Moreover, it was an exponent of the valuation, hyperbolizing, and delimitation. The existing research into the writing craft of the author of Trilogy explains the considerable quantity of superlatives by the feuilleton genre specificity – i. e. the tendency toward overestimating and persuasive exaggerating.
4
Content available remote

„Malowanie słowem” – o stylu sprawozdań Henryka Sienkiewicza z wystaw malarskich

100%
Pietrzak M.
LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
|
2016
|
issue 21
111-122
EN
The paper aims to characterize the style of H. Sienkiewicz’s reports from painting exhibitions. The stylistic features have been determined from the genological perspective, with the assumption that the report is an alternative template for the review. The main stylistic features of the analysed texts are: 1. suggestiveness, graphical character, and persuasiveness, as features resulting from how the intention of the text was realized; 2. weakened adherance to templates, owing to the possibility of realization of various structural variants; and 3. eclectic nature, related to the richness of stylistic registers, including a sizeable repertory of means belonging to the artistic style, thematic vocabulary, and vocabulary directly linked to the subject of painting. Specialist vocabulary, concepts and terms characteristic of the art of painting, constitute a specific group.
5

Wielostylowość w tekście prasowym na przykładzie XIX-wiecznej kroniki informacyjnej

100%
Pietrzak M.
Język Polski
|
2019
|
vol. 99
|
issue 1
52-65
PL
Celem artykułu było określenie cech stylistycznych dziewiętnastowiecznej kroniki informacyjnej. Analizy przeprowadzone zostały w ramach stylistyki lingwistycznej zorientowanej genologicznie (według metody opisu gatunków prasowych w opracowaniu Marii Wojtak). Podstawę materiałową badań stanowił korpus ok. 100 kronik informacyjnych wybranych z „Gazety Polskiej” z lat 1874–1882. Kronika informacyjna była typową formą wypowiedzi obecną z prasie polskiej XIX w. Oprócz wypowiedzi informacyjnych w kronice znajdowały się teksty oceniające i komentujące, a także wypowiedzi o charakterze urzędowo-administracyjnym. Zatem wielostylowość kroniki informacyjnej XIX w. wynika z jej synkretyzmu gatunkowego.
EN
The aim of this article is to define the characteristic features of the 19th century news chronicle. I have approached this problem from the perspective of genologically-oriented linguistic stylistics (using the method of describing journalism genres put forward by Maria Wojtak). The analysis covers the corpus of ca. 100 news chronicles published in “Gazeta Polska” in years 1874–1882. The news chronicle was a very popular genre in the 19th century Polish press. Apart from providing information, it featured commentaries and evaluative texts, as well as official administrative announcements. This shows that the multistylistic features of the news chronicle result from its generic syncretism.
6
Publication available in full text mode
Content available

Śląskie antologie medialne. Głos po lekturze książek: Język w internecie. Antologia pod redakcją Małgorzaty Kity i Iwony Loewe (Katowice 2016, 242 s.) oraz Język w telewizji. Antologia pod redakcją Małgorzaty Kity i Iwony Loewe (Katowice 2016, 254 s.)

100%
Pietrzak M.
Forum Lingwistyczne
|
2017
|
issue 4
121-124
7
Publication available in full text mode
Content available

Powiadomienia o śmierci w prasie XVII–XVIII i początków XIX wieku jako świadectwo życia gatunków

100%
Pietrzak M.
Język Polski
|
2023
|
vol. 103
|
issue 3
71-85
PL
Przedmiotem analiz są teksty, których główna intencja to powiadomienie o śmierci, a w których zespół illokucji uzupełniających tworzą: przedstawienie osoby zmarłej, uwypuklenie jej zasług, oddanie jej szacunku. Podstawę materiałową stanowią teksty pochodzące z czterech najstarszych warszawskich gazet: „Merkuriusza Polskiego” (XVII w.), „Kuriera Polskiego” i „Gazety Warszawskiej” (XVIII w.) oraz „Kuriera Warszawskiego” (pocz. XIX w.). Ogląd materiału prasowego, a także przeprowadzane z wykorzystaniem instrumentarium genologicznego analizy dały podstawę do sformułowania hipotezy, że gatunki prasowe takie jak: nekrolog, wspomnienie pośmiertne, sylwetka (z jej odmianami) miały początek w XVII-wiecznej wzmiance prasowej powiadamiającej o śmierci osoby. Prymarny cel, jakim było poinformowania o zgonie, był – w zależności od epoki, potrzeb komunikacyjnych wspólnoty, innych uwarunkowań kontekstualnych (np. możliwości technicznych prasy) – uzupełniany kolejnymi celami, co w perspektywie czasowej rodziło nowe warianty (odmiany) gatunków, a z czasem – odrębne gatunkowo formy.
EN
The subject of the analysis are texts of which main intention was to notify of the death of a person. These notifications were accompanied by a set of complementary illocutions such as: presenting the deceased person, highlighting his or her merits and showing respect for them. The material basis of the analysis consisted of texts from the four oldest Warsaw newspapers: „Merkuriusz Polski” (the beginning of 17th century), „Kurier Polski” and „Gazeta Warszawska” (18th century) and „Kurier Warszawski” (the beginning of 19th century). This genre analysis led to the formulation of a hypothesis that the press genres such as obituary, memorial note, and profile (with its variants) originated in the 17th-century press texts announcing the death of a person. The primary aim, which was to inform about the death, was complemented by other goals, depending on the epoch, the communication needs of the community and other contextual conditions (e.g. the technical abilities of the press), which in time gave rise to new variants/variations of genres, and over time, to separate genre forms.
8

Odnajdywanie śladów przeszłości gatunków prasowych. Uwagi historyka języka

100%
Pietrzak M.
Język Polski
|
2021
|
vol. 101
|
issue 2
100-111
PL
Niniejszy artykuł wpisuje się w nurt zagadnień określanych mianem życia gatunków. Celem było pokazanie zaczątków współcześnie wyróżnianych gatunków (głównie informacyjnych) w dawnej prasie. Tak postawiony problem badawczy wymagał włączenia perspektywy współczesnej do oglądu materiału historycznego. W artykule zwrócono uwagę na problemy wynikające z wyodrębniania dawnych form/gatunków wypowiedzi oraz z ich nazywania. Wnioski i postulaty badawcze przedstawione w opracowaniu zostały poparte analizami wypowiedzi prasowych pochodzących z XVIII i XIX wieku.
EN
This paper deals with issues described as the life of genres. The aim was to present the early beginnings of modern genres, mainly informative ones, in the old press. Therefore it was essential to include modern perspective in the research of historical material. The problems with isolating old forms/genres of the statements and naming them was emphasized in the paper. Research postulates and conclusions were presented and supported by the analyses of the press statements of the 18th and 19th centuries.
9
Publication available in full text mode
Content available

Językowe kreacje litewskich magnatów w Potopie Henryka Sienkiewicza

100%
Pietrzak M.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
|
2007
|
vol. 044
EN
The article discusses the fragment of the reality evoked in Potop, and its main issue concerns the images of Lithuanian magnates in the 17th century. In the article aristocratic mentality has been analyzed and reconstructed in detail. The author also points out linguistic ways of creating this social class.
10
Publication available in full text mode
Content available

Obraz nadawcy w recenzjach Henryka Sienkiewicza

100%
Pietrzak M., Łódzki U.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
|
2013
|
vol. 047
EN
The Image of the Speaker in the Reviews by Henryk Sienkiewicz The aim of the article is to investigate the ways in which the speaker in the reviews by Henryk Sienkiewicz presents himself to the reader and to describe the roles he performs. The present analysis indicates that there is a correspondence between the image of the speaker and the type of the review. On the one hand, in case of reviews with a complex structure and a diverse illocutionary potential, i.e. academic reviews, polemical reviews which discuss and assess various aspects of the literary work, the speaker frequently assumes the roles of an expert, a connoisseur or a teacher, which often permeate and complement one another. On the other hand, reviews in the form of an overview or a summary usually feature a speaker-informer. Regardless of the genre, the speaker manifests his presence in the first-person plural forms and pronouns (my, nasz; Eng. we, our) and uses surprisingly few singular forms. What may explain the employment of the “my” (“we”) form as the plural of modesty is an attempt to make the text of the review seem more objective, while the inclusive “my” (“we”) serves persuasive purposes.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.