Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 16

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
W trzeciej dekadzie sierpnia roku 1939 mnożyły się wypadki dywersji i sabotażu ze strony „piątej kolumny” niemieckiej na obiekty kolejowe w południowej Polsce. Te wypadki miały na celu sianie zamętu i paniki, a także dezorganizację ruchu kolejowego, przygotowując grunt pod agresje Niemiec na Polskę. 23 sierpnia 1939 roku w godzinach rannych nieznany sabotażysta wykoleił pociąg relacji Warszawa-Zakopane we wsi Świnna Poręba w powiecie wadowickim. Dwie osoby odniosły ciężkie obrażenia, a jedna z nich następnie zmarła. Natomiast niektórzy pasażerowie pociągu doznali szoku, bądź odnieśli lżejsze obrażenia. Normalny ruch kolejowy został przywrócony po dwóch dniach od katastrofy, a pociągi na tym odcinku kursowały do drugiego dnia wojny.
PL
Zhołdowanie księstwa oświęcimskiego Koronie Polskiej w 1454 r., a następnie jego wykup przez Polskę w 1457 r., stanowiły konsekwencje polityki dynastii Jagiellonów, a w szczególności króla Kazimierza Jagiellończyka, do stopniowego pozyskania na rzecz Polski terytoriów, które niegdyś należały do państwa polskiego, a następnie odpadły od niego w różnych okolicznościach, zwłaszcza związanych z podziałem dzielnicowym, a także wskutek niekorzystnych cesji terytorialnych. Zbliżenie Oświęcimia do Polski zostało następnie potwierdzone w świetle ówczesnego prawa narodów polsko-czeskim traktatem, zawartym w Głogowie w 1462 r. Od wykupu księstwa oświęcimskiego przez króla Polski do ostatecznej inkorporacji ziemi oświęcimskiej do Polski w sensie formalnoprawnym minęło 107 lat, gdyż akt wcielenia został przypieczętowany dopiero w 1564 r. za życia ostatniego z Jagiellonów, króla Zygmunta II Augusta, w dobie tzw. egzekucji praw, oznaczającej również pełne zjednoczenie z Polską innych terytoriów, w tym Mazowsza i Prus Królewskich. Przez cały okres względnej niezależności Oświęcimia od Korony Polskiej przetrwała jednak więź kościelna ziemi oświęcimskiej z biskupstwem krakowskim, co niewątpliwie ułatwiło procesy integracyjne w XV i XVI stuleciu. W latach 1564-1772 Oświęcim był zjednoczony z Rzecząpospolitą jako udzielny powiat śląski w województwie krakowskim, zachowując jednak pewne odrębności prawnoustrojowe. Wprawdzie na przełomie XVII-XVIII dały znać o sobie tendencje separatystyczne, to jednak w procesie historycznym przeważały dążenia do utożsamiania się oświęcimian z państwem polskim. Tereny oświęcimskie będące niegdyś lennem Czech, posłużyły Marii Teresie jako jeden z pretekstów do pierwszego rozbioru południowej Polski w 1772 r. W latach 1820-1850 Oświęcim jako dawne księstwo zaliczono do Związku Niemieckiego, a do 1918 r. monarchowie z domu Habsburgów tytułowali siebie władcami Oświęcimia. Podczas ożywienia narodowego w 1848 r. oraz w 1917 r. mieszkańcy Wadowic zabiegali o to, aby całe historyczne terytorium księstwa oświęcimskiego wraz z ich miastem znalazły się w macierzy. Nawet po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. losy posiadłości oświęcimskich układały się w różny sposób. Oświęcim raz tracił status miasta powiatowego, to znowu go zyskał. Ziemia oświęcimska, podobnie jak ziemia wadowicka w okresie PRL na okres blisko 25 lat zostały arbitralnie odłączone od Małopolski, chociaż etnicznie i kulturowo, a także emocjonalnie zawsze należały do tej prowincji. Księstwo oświęcimskie, położone na południowo-zachodnich krańcach dawnej Rzeczypospolitej, mimo niewielkiego obszaru, miało złożoną i bardzo urozmaiconą historię, wzbogacającą swymi odrębnościami i położeniem dzieje dawnej Polski.
EN
The town of Oświęcim (Auschwitz) and the areas in western Small Poland that lay near Oświęcim (Auschwitz) were separated from Small Poland district during the time when Poland was divided into smaller self-governed territories, in the 13th century. Those territories were not part of the Polish Kingdom united by Władysław Łokietek in 14th century. The principality of Oświęcim (Auschwitz), which originated at the beginning of 14th century, was under the rule of Czech from 1327 to 1462. Between years 1327 and 1445 Wadowice belonged to this principality. Not until 1454 it recognized the supervision of Polish king and in 1457 it was bought out by Polish king Kazimierz (Casimir) Jagiellończyk . In 1462 during a convention of Polish and Czech monarchs in Głogów, in Silesia, Czech king resigned from the terrains of Oświęcim (Auschwitz). The definite joining of Oświęcim (Auschwitz) principality to Polish Kingdom, in terms of legal system, took place in Warsaw in 1564 during the general Polish Parliament. From then on, Oświęcim (Auschwitz) land became an important part of Poland and from 1564 to 1772, as Silesia county in Small Poland province, it still kept some of distinct traits as it comes to its political system.
EN
In the period 1915-2019 several heads of the Polish State hosted in Wadowice. Generally they held title of the president. Some of the distinguished figures (e.g. Józef Piłsudski, Lech Wałęsa) who passed by Wadowice, in the later time discharged duties of the supreme power in the state. Ignacy Mościcki was the first president who visited Wadowice (1929). Most visits was noted after political changes in Poland (1989), in 3rd Republic of Poland. Over the period 1995-2019 further presidents of Republic of Poland: Lech Wałęsa (1995), Lech Kaczyński (2006 I 2009), Bronisław Komorowski (2014) and Andrzej Duda (2019) hosted in the town by the Skawa river. Those visits raised the rank and prestige of Wadowice in all country, as papal town with itself history and contemporary active community.
PL
W latach 1915-2019 w Wadowicach gościło kilka głów Państwa Polskiego. Generalnie byli to prezydenci choć niektóre z tych postaci (np. Józef Piłsudski i Lech Wałęsa), dopiero później sprawowali najwyższy urząd w państwie. Ignacy Mościcki był pierwszym prezydentem, który odwiedził Wadowice (1929 r.). Większość wizyt miało miejsce po zmianach politycznych 1989 r. W latach 1995-2019 Wadowice odwiedzli: Lech Wałęsa (1995), Lech Kaczyński (2006 i 2009), Bronisław Komorowski (2014) i Andrzej Duda (2019). Wizyty te podnosiły rangę i prestiż miasta w skali całego kraju jako miasta papieskiego.
PL
Doprowadzenie "drogi żelaznej", czyli kolei do Wadowic w latach 1888-1899 było w ówczesnych czasach dla Wadowic, miasta będącego siedzibą powiatu, miarą awansu cywilizacyjnego. Kolej była czynnikiem umacniającym więzi międzyludzkie oraz gospodarcze. Wybudowanie kolei umożliwiło wielu młodym ludziom z okolicznych miejscowości pobieranie nauki w wadowickim gimnazjum a z czasem również w innych zakładach oświatowych. Dzięki kolei wadowiczanie, w tym również młodzież szkolna, mogli zaspokoić swe aspiracje w zwiedzaniu otaczającego ich świata. Natomiast wadowiccy kolejarze przez dziesięciolecia dawali przykłady ofiarności, poświęcenia i zdyscyplinowania w służbie dla kraju, będąc nośnikiem wartościowych i pożądanych cech pracownika i obywatela.
5
Content available remote

Analiza dowodu pierwszej tezy Gorgiasza

100%
PL
Dowód pierwszej tezy Gorgiasza jest dedukcyjnym wnioskowaniem nie wprost, skonstruowanym przez wielokrotne użycie schematu modus tollens. Te z jego przesłanek, które przyjęte są bez dowodów, są łudząco podobne do niektórych prawd logicznych lub analitycznych. Gdyby rzeczywiście nimi były, w dowodzie musiałyby pojawić się sprzeczności. W czasach Gorgiasza dowód mógł uchodzić za poprawny; możliwość jasnego wskazania i opisania jego defektów pojawiła się dopiero z wynalezieniem logiki formalnej. Gorgiasz mógł ogłosić swą tezę serio – jako tezę skrajnego nihilizmu metafizycznego – nie obawiając się kompromitacji. Jeżeli dowód jest sofizmatem, to wśród sofizmatów jest arcydziełem, najwybitniejszym osiągnięciem sofistów w tej dziedzinie.
EN
The proof of first thesis of Gorgias is an indirect deductive argument constructed by the multiple use of the modus tollens pattern. Those of its premises which are assumed without proofs are misleadingly similar to some logical or analytical truths. If they actually were such truths, some contradictions would have to appear in the proof. In the times of Gorgias the proof could be regarded as correct; the possibility of showing and clearly describing its defects emerged only after formal logic had been invented. Gorgias could announce his thesis seriously – as a thesis of extreme metaphysical nihilism – without being embarrassed. If the proof is a sophistry, then it is a masterpiece among sophistries, the most outstanding achievement of the sophists in this domain.
7
Publication available in full text mode
Content available

Tadeusz Jamrozik (1935-2016)

100%
EN
The article is devoted to Tadeusz Jamrozik, professor of the Secondary School in Wadowice, teacher of physical education. Born in Ślemień near Żywiec, a graduate of the Secondary School in Jordanów and the University of Physical Education in Kraków. One of the founders of Independent Self-governing Professional Union „Solidarity” in education in Wadowice.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.