Search results

1

Kiedy firanka jest firaną? Semantyka i pragmatyka słowa od XIX wieku do czasów współczesnych (na marginesie prac nad Wielkim słownikiem języka polskiego PAN)

100%

Miśkiewicz M.

Język Polski

|

2023

|

vol. 103

|

issue 2

52-65

EN

The article explores the geographic, stylistic and pragmatic evolution of the lexical unit firana (‘curtain’) from a diachronic perspective, using data from dictionaries, digital libraries and corpora of the Polish language. The author points out that this word is an example of derivation called “truncation”, and presents it as a dialect, regional (Poznań origin) and augmentative word. The researcher draws attention to the use of the word in literature and commercial texts. She comes to the conclusion that the derivative in question essentially does not differ in meaning from the word-formation basis, but it responds to the different needs of Polish speakers.

PL

Celem artykułu jest wykazanie geograficznego, stylistycznego i środowiskowego nacechowania wyrazu firana w perspektywie diachronicznej na podstawie słowników języka polskiego i cyfrowych zasobów źródłowych. Autorka zwraca uwagę, że leksem jest przykładem derywacji wstecznej, przedstawia go jako wyraz gwarowy, regionalny (poznański) czy augmentatywny. Zwraca uwagę na jego użycia w literaturze i tekstach handlowych. Dochodzi do wniosku, że omawiany derywat zasadniczo nie różni się znaczeniowo od podstawy słowotwórczej, ale odpowiada na inne potrzeby użytkowników polszczyzny.

2

[recenzja:] Andrzej Markowski, „Polszczyzna spolegliwa. O języku Dzienników Marii Dąbrowskiej”

100%

Miśkiewicz M.

Język Polski

|

2019

|

vol. 99

|

issue 1

114-118

3

Praca i ziemia jako wartości szczególnie cenione w społeczności wiejskiej (na przykładzie Drogi przez wieś Wincentego Burka)

100%

Miśkiewicz M.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2016

|

vol. LXIII

87-99

PL

Badania nad językowym obrazem świata, postulowane m.in. przez Jerzego Bartmińskiego, pozwalają postrzegać język jako źródło wiedzy o rzeczywistości, w której funkcjonuje człowiek. Zdaniem Anny Pajdzińskiej i Ryszarda Tokarskiego mogą być one prowadzone zarówno w oparciu o system języka, jak i jego konkretne użycia, w tym teksty literackie. W artykule analizie poddany został obraz pracy na roli oraz samej ziemi, jako dającej plony, ukazany przez Wincentego Burka w zbiorze opowiadań wydanych w roku 1935. Autorka omawia agrarne leksemy podkreślające istotność i wysoką rangę aspektów rzeczywistości związanych z pracą i miejscem gospodarowania rolnika, apelatywy motywowane uprawianym przez człowieka zawodem i wykonywanym zajęciem, metafory oraz porównania agrarne, a także najważniejsze motywy Drogi przez wieś, mieszczące się w polu semantycznym pracy, a przy tym szczególnie ważne z punktu widzenia prostego człowieka, nosiciela kultury ludowej, współtworzonej przez agrarność. Efektem przeprowadzonej analizy jest ukazanie fragmentu obrazu wsi wykreowanego w dziele nieco już zapomnianym, które jednak – ze względu na zawartą w nim stylizację na gwarę sandomierską oraz ludowość – stanowi cenny dla językoznawcy, szczególnie etnolingwisty, materiał do badań nad językiem i kulturą społeczności wiejskiej z pierwszej połowy XX wieku.

EN

Jerzy Bartmiński pustulates research on the linguistic image allows to perceive the language as a source of knowledge about reality within which human functions. According to Anna Pajdzińska and Ryszard Tokarski, it may be conducted based on both language system and its concrete use, including literary texts. The work and the arable land presented by Wincenty Burek in the storybook published in 1935 is submitted for analysis in this article. The author discusses agrarian lexemes which emphasize importance and high rank of aspects related to reality of work and place of administration on the farm, appellatives motivated by profession and occupation of the human being and metaphors as well as the most important motives of Droga przez wieś included in the semantic field of work, particularly important from the point of view of a simple man, carrier of folk culture co-created by agrarianism. The effect of the conducted analysis is presentation of a fragment of the countryside view created in a slightly forgotten the work and the arable land which is a precious material for linguist and especially for ethnolinguist in order to conduct research on language and culture of the rural society from the first half of the 20th century due to included stylization for a local dialect spoken in Sandomierz and folksiness.

4

Sportswoman, sportowczyni, sportówka… Problematyczne nazwy kobiety uprawiającej sport

100%

Miśkiewicz M.

Język Polski

|

2024

|

vol. 104

|

issue 1

48-62

PL

W XIX w. pojawiła się potrzeba stworzenia lub przejęcia z języka obcego nazwy, którą można byłoby określić kobietę uprawiającą sport lub w sposób bierny zainteresowaną tą dziedziną aktywności. W języku polskim istnieje kilka synonimów: sportswoman (również w wariancie sportswomen), sportsmanka/sportsmenka, sportswomanka/sportswomenka, sportówka, sportowczyni, sportowniczka. Choć większość nazw ma ponad stuletnią historię, do dziś budzą one w użytkownikach polszczyzny wątpliwości natury poprawnościowej. Artykuł omawia funkcjonowanie wymienionych synonimów w perspektywie diachronicznej i synchronicznej – w dawnych i współczesnych słownikach języka polskiego, w opracowaniach teoretycznych, a także w obiegu komunikacyjnym, głównie na podstawie tekstów zawartych w bibliotece POLONA oraz – w mniejszym zakresie – w Internecie.

EN

When in the 19th century women began to show greater interest in physical activity than in previous centuries, it was necessary to create or borrow the name of a woman practicing sports, or one passively interested in this field of activity. There are several synonyms in Polish: sportswoman/sportswomen, sportsmanka/sportsmenka, sportswomanka/sportswomenka, sportówka, sportowczyni, sportowniczka. Although most names have a history of more than a hundred years, to this day, they raise doubts of correctness in users. The article discusses the functioning of these synonyms in both old and modern dictionaries of the Polish language, in the theoretical linguistic studies and in the communication circuit based on texts contained in the POLONA library and to a lesser extent on the Internet in a diachronic and synchronic perspective.

Refine search results

3 Język Polski

1 Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

4 Miśkiewicz M.

1 2024

1 2023

1 2019

1 2016

Kiedy firanka jest firaną? Semantyka i pragmatyka słowa od XIX wieku do czasów współczesnych (na marginesie prac nad Wielkim słownikiem języka polskiego PAN)

[recenzja:] Andrzej Markowski, „Polszczyzna spolegliwa. O języku Dzienników Marii Dąbrowskiej”

Praca i ziemia jako wartości szczególnie cenione w społeczności wiejskiej (na przykładzie Drogi przez wieś Wincentego Burka)

Sportswoman, sportowczyni, sportówka… Problematyczne nazwy kobiety uprawiającej sport