Search results

1

Walka o zachowanie wiary nicejskiej w połowie IV wieku

100%

Grzywaczewski J.

Studia Nauk Teologicznych PAN

|

2013

|

issue 8

151-172

EN

The paper explains how both Eastern and Western bishops attempted to preserve the doctrine expressed in the Nicene Creed. At the Synod (Council) of Rimini (359) the Latin bishops rejected the Arian concept and accepted the Nicene Creed, they canonically removed the Arian-minded bishops and wrote a letter to the Emperor Constantius. After the Emperor did not approve their attitude, under pressure from his envoys, they changed their mind and adopted a pro-Arian profession of faith. Pro-Arian tendencies also won at the Synod (Council) of Seleucia (359). The staunchly Arian option won at the Synod (Council) of Constantinople (360). However, the Synod (Council) convoked in Paris by Hilary of Poitiers (361) decidedly rejected the Arian views and approved the Nicene Creed. Consequently, and similarly to the Synod of Sardica (343-344), a split according to language zones became evident: the Greek bishops were in favour of Arianism, and the Latin ones were in favour of the Nicene Creed. It was only at the Council of Constantinople (381) that a definitive settlement was achieved – the Nicene concept was adopted according to which the Son is consubstantial with the Father.

PL

W artykule zasygnalizowano wysiłki biskupów wschodnich i zachodnich zmierzające do zachowania wiary wyrażonej w symbolu nicejskim. Dramatycznie przebiegł synod w Rimini (359). Biskupi łacińscy oburzeni próbą narzucenia im koncepcji ariańskiej opowiedzieli się za nicejskim wyznaniem wiary, w kanonach ogłosili depozycje biskupów o nastawieniu ariańskim i skierowali list do cesarza Konstantyna. Gdy cesarz nie zaaprobował ich postawy, pod naciskiem jego wysłanników zmienili zdanie i zaakceptowali wyznanie wiary o charakterze pro-ariańskim. Tendencje pro-ariańskie zwyciężyły również na synodzie w Seleucji (359). Zdecydowanie ariańska opcja zwyciężyła na synodzie w Konstantynopolu (360). Tymczasem synod zorganizowany przez Hilarego z Poitiers w Paryżu (361) zdecydowanie odrzucił poglądy ariańskie i opowiedział się na nicejskim wyznaniem wiary. W ten sposób, podobnie jak na synodzie w Sardyce (343-344), zarysował się podział według strefy językowej: biskupi greccy przechylali się w kierunku arianizmu, natomiast biskupi łacińscy opowiadali się na credo z Nicei. Na definitywne rozstrzygniecie tej kwestii należało poczekać do Soboru w Konstantynopolu (381), gdzie postanowiono powrócić do koncepcji nicejskiej, według której Syn jest współistotny Ojcu.

2

Idea trzech Testamentów Klemensa z Aleksandrii

100%

Grzywaczewski J.

Studia Nauk Teologicznych PAN

|

2016

|

issue 11

89-108

EN

The article presents the concept of the three Testaments presented by Clement of Alexandria: the Greek or Hellenic Testament (diatheke tôn Hellenôn), i. e. philosophy; the Hebrew Testament (diatheke tôn Judaiôn), i.e. the teaching of the prophets and the Law; and the Christian Testament (diatheke tôn christianôn), i.e. the message of Christ explained by the apostles. Both the Greek Testament and the Hebrew Testament were inspired by God, but not in the same way. The prophets proclaimed the pure message of God. The teaching of the philosophers contains some elements of the Truth, but there are also purely human ideas. By philosophy, Clement understood also intellectual training. Philosophy can be considered as God’s gift granted to the Greek, as the Law has to be considered as God’s gift granted to the Jews. The Jewish people were led to Christ by the Law and the prophets; the Greek people were led to Christ by philosophy. Both nations meet in the Church, i.e. in the School of the Logos. The knowledge of prophesies enabled the Jewish people to accept Christ as the Messiah. The philosophical training enabled the Greek people to understand and to analyse the message of Christ. In this way, the Greek Testament and the Hebrew Testament were completed by the Gospel, i.e. by the New Testament.

DE

Im Artikel wird das Konzept der drei Testamente von Klemens von Alexandrien dargestellt: das Griechische Testament (diatheke tôn Hellenôn) d.h. die Philosophie, das Hebräische Testament (diatheke tôn Judaiôn) d.h. Verkündigung der Propheten sowie das Recht, und das Christliche Testament (diatheke tôn christianôn) d.h. die Verkündigung Christi erläutert durch die Apostel. Sowohl das Griechische als auch das Hebräische Testament waren von Gott inspiriert, aber nicht im gleichen Maß. Die Propheten verkündigten die reine Botschaft Gottes. Die Lehre der Philosophen enthielt Elemente der Wahrheit, aber auch rein menschliche Ideen. Im Begriff der Philosophie erkennt Klemens auch die intellektuelle Erkenntnis an. Die Philosophie kann ein göttliches Geschenk für die Griechen sein, wie das Recht ein Geschenk Gottes für die Juden. Die Juden wurden durch das Recht und die Propheten zu Christus hingeführt, die Griechen aber ‒ durch die Philosophie. Beide Völker kamen in der Kirche d.h. in der Schule des Logos zusammen. Die Kenntnis der Prophezeiungen befähigte die Juden zur Anerkennung Christi als den Messias, die Kenntnis der Philosophie befähigte die Griechen zum Verstehen und Analysieren der Botschaft Christi. Auf diese Weise wurden das Griechische Testament und das Hebräische Testament durch das Evangelium, d.h. durch das Neue Testament ergänzt.

PL

Artykuł przedstawia koncepcję trzech Testamentów Klemensa Aleksandryjskiego: Testament Helleński (diatheke tôn Hellenôn), tj. filozofia, Testament Hebrajski (diatheke tôn Judaiôn), tj. nauczanie proroków i Prawo oraz Testament Chrześcijański (diatheke tôn christianôn), tj. przepowiadanie Chrystusa wyjaśnione przez Apostołów, czyli Nowy Testament. Testamenty Helleński i Hebrajski były natchnione przez Boga, ale nie w tym samym stopniu. Prorocy przekazali czyste przesłanie Boga. Nauczanie filozofów zawierało elementy Prawdy, ale znajdowały się tam również czysto ludzkie idee. Pod pojęciem filozofii Klemens rozumie poznanie Prawdy na drodze intelektualnej oraz określoną sprawność lub formację umysłową. Filozofia może być pojmowana jako dar Boży dla Greków, podobnie jak Prawo było darem Bożym dla Żydów. Żydzi byli prowadzeni do Chrystusa poprzez Prawo i Proroków; Grecy - poprzez filozofię. Obydwa narody spotkały się w Kościele, tzn. w szkole Logosu. Znajomość proroctw uzdalnia Żydów do zaakceptowania Chrystusa jako Mesjasza, natomiast znajomość filozofii ułatwia Grekom rozumienie nauki i dzieła Chrystusa. W ten sposób Testament Grecki i Testament Hebrajski zostały dopełnione przez Nowy Testament.

3

Artur Kasprzak, Kościół a nowoczesność. Rozeznanie pastoralne przemian społeczno-kulturowych we Francji po Soborze Watykańskim II

100%

Grzywaczewski J.

Studia Nauk Teologicznych PAN

|

2019

|

issue 14

217-220

PL

Recenzja.

4

Zagadnienie Kościoła w kontekście ascetycznym u Marka Eremity

100%

Grzywaczewski J.

Collectanea Theologica

|

2019

|

vol. 89

|

issue 1

51-74

EN

Mark the Ascetic (called also in English Mark the Heremit) representsthe monastic milieu of the fifth century. He wrote about the Church whilediscussing other questions. He clearly distinguished heterodox groups andthe Catholic Church. He refuted the theories of the Melchizedekians, Adoptionists, Messalians, Arians and Apollinarians, but especially Nestorians.Mark considered heretics as people in error and as those who have brokenfidelity to their baptism. He underlined that his own teaching was conformedto the Christian tradition. In his works, similar points with the teachingof earlier Christian writers, such as Basil of Caesarea, John Chrysostom,Evagrius Ponticus, Cyril of Alexandria and Gregory of Nazianzus, shouldbe noticed. Mark presented the Church as a place of sanctification for laypeople and monks. He proclaimed Christ as God’s Son and as the true Man,not only a creature having a human body. He highlighted the importanceof the sacraments of baptism and the Eucharist. In Mark’s works, we seeSaint Peter and Saint Paul as good teachers of the divine truth, who gave anexample of the Christian virtues, but there are no references to the positionof the Church of Rome in Christianity. The works of Mark the Ascetic werepopular in late antiquity, especially in the East; they were translated intoseveral languages. In the West, they were used especially in the time ofcontroversies between the Catholics and the Protestants.

5

Postawa św. Atanazego i św. Hilarego wobec decyzji synodu w Ancyrze (358)

100%

Grzywaczewski J.

Vox Patrum

|

2015

|

vol. 64

171-188

EN

The Synod of Ancyra was organized at 358 by Basil, bishop of this city. The bishops who took part in this Synod published a Synodical Letter, called in English Manifesto. They presented in this letter the essence of the Homoiousian theology (it also written Homoeousians). They did not accept the Nicaean concept of equality of the Son to the Father, expressed by the term homoousios (consubstantial). They proposed other idioms, especially homoios kat ousian (similar to the Father according the essence); sometimes they used the term homoiousios (similar to the Father in all things). According to the teaching of the Homoiousians, the Son possessed the Divinity not in himself, but by the participation in Father’s Divinity. Athanasius of Alexandria expressed quite positive opinion about the theology of the Synod of Ancyra. Maybe he did know it very well; maybe he tried to see positive elements in it, because the Homoiousians were in opposition to the extreme Arianism. Hilary of Poitiers expressed also a positive opinion about the Manifesto of Ancyra. He appreciated its moderate position in Christology in comparison to the extreme Arians. He supposed that the above mentioned terms used by the bishops of Ancyra had the same meaning as the Nicaean term homoousios. Both Athanasius and Hilary did not pay much attention on terms but especially on the relation of the Son to the Father; he distinguished the identity of each Person; he was conscious of the difference of their mission, and he underlined the equality of their Divine nature and dignity.

6

La lecture à la campagne en Gaule au VIe siècle d’après les Sermons de Césaire d’Arles

100%

Grzywaczewski J.

Vox Patrum

|

2002

|

vol. 42

463-474

EN

brak

7

Obraz gnostyka według "Stromatów" Klemensa Aleksandryjskiego

100%

Grzywaczewski J.

Vox Patrum

|

1986

|

vol. 11

543-554

EN

Zum Thema des Portrats des Gnostikers nach Klemens von Alexandrien existieren viele Ausarbeitungen.

8

Agapè comme programme de formation chrétienne d’après Clément d’Alexandrie

100%

Grzywaczewski J.

Vox Patrum

|

2006

|

vol. 49

223-243

EN

BRAK

9

Problem wysłuchania modlitwy u Klemensa Aleksandryjskiego

100%

Grzywaczewski J.

Vox Patrum

|

1987

|

vol. 12

165-173

EN

Clemens Alexandrinus perfectum christianum gnosticum appellat. Gnosticus autem, qui homo mundo corde habetur, Deum et omnia in Deo amat.

10

Ku chrześcijańskim korzeniom Europy. Znaczenie nawrócenia cesarza Konstantyna dla Kościoła, dla Cesarstwa Rzymskiego, dla Europy

100%

Grzywaczewski J.

Vox Patrum

|

2014

|

vol. 61

9-38

EN

The article is consecrated to Constantine’s conversion and to its consequences for the Church, for the Roman Empire and for Europe. There is a general opinion that, even if his attachment to Christianity was not very mature, he worked for the Christian religion during all his life. He has taken many decisions on behalf of the Church; he protected her against the Donatists in Africa. His position towards the Arian heresy was not very clear. He did not pay attention to the dogmatic formulas, but especially to those solutions which guaranteed peace among people. Surely, the emperor once introduced into the Church, remained there as her protector and head. The society was accustomed the emperor’s position as pontifex maximus. Bishops did not protested against his involving into ecclesiastic matters because he worked on their behalf. The effect of Constantine’s attitude was: the Christianization of the Roman Empire and the connection of the Church to the State. In later centuries such an alliance of the altar with the throne was boring for the Church. It is said that every privilege has to be paid. The Roman Empire was collapsed in the end of the fifth century, but its heritage remained in Europe. Charlemagne, cooperating with Pope Leon III, tried to restore the Roman Empire as a Christian State, but he failed to do it. Surely, by his support for schools and studies, he contributed to the European culture. The idea of the Sacrum Imperium Romanum appeared again in the times of Otto I, and especially of Otto III. Such an idea was not possible to be put into practice. The Roman Empire has never been restored, but many of its elements were assimilated by the Church and by medieval Europe. There are to be noticed in all European countries in our time.

11

Tendances subórdinaciennes dans la théologie avant nicée

100%

Grzywaczewski J.

Vox Patrum

|

2004

|

vol. 46

441-459

PL

W opracowaniu

EN

In preparation

12

Okoliczności zwołania Soboru Nicejskiego

100%

Grzywaczewski J.

Vox Patrum

|

2014

|

vol. 62

139-168

EN

The article presents the circumstances of the Council of Nicaea. There was a tradition to compose symbols of the faith (symbola fidei), and to organize synods. The Council of Nicaea was convoked by Emperor Constantine in cooperation with Pope Silvestre. After the victory on Licinius, Constantine wanted to arrange public and religious matters of the Empire. He was not a Christian but he was friendly to Christianity as a religion which he considered to be profitable for the Empire. He possessed the title of Pontifex maximus which authorized him to intervene not only in pagan cults, but also in ecclesiastical affaires. In spite of that, there were three main conflicts in that time: the date of the Passover, Donatism and Arianism. Donatism was a schism born in Latin Africa having a national background; it was a movement of the local population against the Roman administration. Arianism, born in Greek Africa, was inspired by philosophy, especially by Neo-Platonism. Constantine was welcomed by the Pope and other bishops because his actions were useful for the Church. People were waiting for the Council of Nicaea with hope.

13

Syn reprezentujący Ojca w "De Trinitate" św. Hilarego z Poitiers

100%

Grzywaczewski J.

Vox Patrum

|

2020

|

vol. 75

185-200

EN

The aim of this article is to present the teaching of Saint Hilary of Poitiers on the equality of the Son and the Father. Hilary explored the spiritual experience of Abraham, Sarah and Hagar; all of them saw an apparition of an angel, who was not an ordinary messenger of God but God himself, and more precisely – the Son. In a very similar way, the saint interpreted Moses’ experience near the burning bush in the desert: there was an angel, there was God of Israel, and there was the Son. God the Father and Creator cannot appear to people in a visible way. The Son could appear to some because of his connection to the material world. In this sense, theophanies in the Old Testament can be considered as Christophanies. According to Hilary and other Church Fathers, the events of the Old Testament anticipated Christ’s Incarnation. Hilary lived and worked in the time of Arian controversies. He accepted the Creed of Nicaea and he believed that the Son is equal to God the Father by having the same divine nature. Of course, he admitted there is a difference between the missions of the Father and the Son. Hilary’s teaching conformed to the early Christian Tradition as regards theological issues. The theology of the latter centuries, even in our times, has been inspired by the patristic theology found in Hilary’s thoughts.

PL

Artykuł oparty jest na dziele De Trinitate św. Hilarego z Poitiers, a ściślej mówiąc na tych fragmentach, które dotyczą doświadczenia Boga w rodzinie Abrahama. Tam, gdzie w Starym Testamencie jest mowa o Aniele Boga (aniele Jahwe), Hilary dopatrywał się Syna Bożego. W ten sposób wykazywał, że nauka o Synu Bożym znajduje się już w Starym Testamencie. Jeśli się czyta odpowiednio księgi Starego Przymierza, to można w nich dostrzec istnienie Syna oraz to, że jest On równy Ojcu. Niniejszy artykuł ukazuje zagrożenie dla wiary w Bóstwo Chrystusa w IV w. oraz wysiłek teologów, w tym św. Hilarego z Poitiers, w celu przedstawienia prawidłowej nauki na temat relacji Syna do Ojca.

14

Wpływy monastyczne w życiu rodzinnym w Galii w IV-VI wieku

100%

Grzywaczewski J.

Vox Patrum

|

2012

|

vol. 57

193-215

EN

It is generally known that in the fourth, fifth and sixth centuries, monastic ideas influenced family life in the Roman Empire. This article relates especially to prayer before and after meals, and to reading during meals. We have information on this matter in the works by saint Jerome, Palladius and Theodoret of Cyr. Saint Basil wrote about prayer and about reading during meals. Saint Benedict wrote about spiritual readings but not during meals. According to authors such as Sidonius Apollinaris and Hilary of Arles, the tradition of readings during meals was also practiced in families. The purpose of listening to spiritual reading during meal was to nourish at the same time body and soul. Listening to a reading in the monastic refectory was a way of avoiding conversations among monks. As far as we know, the tradition of reading during meals was practiced in monasteries; however, it seems that there were not many families following this tradition at home. After the fall of the Roman Empire, monasteries kept this tradition, because there were monks who were able to read out loud in Latin; and in monasteries there were books on spiritual matters. Lay people, in spite of their attachment to the Christian faith, could not continue reading during meals because the number of people having the ability to read was progressively diminishing; and books were more expensive and more difficult to find. In our times, reading during meals is still practiced in monastic communities, but not in families; many Christian families still pray before meals.

15

Radość Sydoniusza Apolinarego z tego, że filozofia służy teologii

100%

Grzywaczewski J.

Vox Patrum

|

2012

|

vol. 58

315-324

EN

The article shows Sidonius Apollinaris’ admiration for all intellectual activities. For example he congratulated Faustus of Riez after reading his book „On the Holy Spirit”. In all the Sydonius’ writings one can see that he has always had a lot of respect for poets and writers as Lampridius or to scholars as Phoebus. In the context of the fall of the Roman Empire Sidonius really appreciated those who reach for the teachings of ancient philosophy, rhetoric, astronomy and music in the proclamation of the Gospel. So Claudianus Mamertus, author of the book „De statu animae” did. According to Sidonius he was a great master of the three cultures: Roman, Greek and Christian. In the works of Sidonius we can see a gradual transition from the vision of the Empire as a political power to the vision of the Church as a spiritual power. In this context, he gladly stated that the Plato’s Academy was working for the Church of Christ. For this reason, he appreciated each quotation from pagan’s works in Christian works. Polish reader can see common elements in Sidonius and Sienkiewicz: both writers were living in a difficult political situation, the home of the two was ruled by foreign rulers: both writers set themselves the same goal – to write to encourage hearts with glorification of excellent people. Both writers wanted to help people get out of the crisis and to lay the foundations for a better future.

16

Sobór chalcedoński. Kontekst historyczny, teologiczny, następstwa

100%

Grzywaczewski J.

Vox Patrum

|

2012

|

vol. 58

137-179

EN

The article presents the Council of Chalcedon; its theological and historical context and its consequences. The author starts with the theological context of this Council. In that time the question of relation between humanity and divinity in Christ was discussed. Apollinarius of Laodicea taught that in the person of Christ there were two elements: the Logos and the body. The Logos replaced the soul. He propagated the formula mia physis tou theou logou sesarkomene. Others theologians were not agree with his opinion. Generally, there were two theological schools which worked on this matter: school of Alexandria and of Antioch. In the first one, the Christ was seen especially as God who became man. In the second one, He was seen as the man who was God’s Son. With other words, in Alexandria the starting point of reflection was the Divinity of Christ. In Antioch the starting of reflection was His humanity. The author mentioned Eutyches whose ideas on Christology produced a lot of trouble. In such a context, the Council of Chalcedon was organized (451). It was the proposal of Emperor Marcjan. The Council, after having condemned Eutyches and Dioskur of Alexandria because of their position on theological matter, proclaimed a new definition of the catholic faith. The base of this definition was the Letter of Pope Leo the Great Ad Flavianum. The most important point of this definition was the statement that Divinity and humanity meet in Christ, and both form one person. Such a declaration seems to be clear, but it did not satisfy Greek theologians. They did not want to accept the formula two natures (duo physeis) in one person, because in their opinion it signifies a separation between the Divinity and the humanity of Christ. They preferred to speak about mia physis tou Theou Logou sesarkomene. Surely, by the term physis they did not understand nature, but a being. While saying mia physis they did not mean one nature, but one being. In their conception, Jesus Christ was a Being in which met Divinity and humanity. Many theologians were suspicious of the term person (prosopon); they supposed that it had a modalistic meaning. The main opinion of Modalists is: there is only One God who appears sometimes as Father, sometimes as Son, sometime as Holy Spirit. There were also other reasons of contesting the definition of Chalcedon. It was known that that this definition was imposed by the Greek emperor, influenced by the Bishop of Rome (Pope). Many theologians, especially in monastic milieu, did not want to accept the intervention of the civil authorities in religious matter. They did not have a very good opinion about Latin theology. In the fifth century there were some anti-Hellenic tendencies in the eastern part of the Empire. Many Oriental theologians rejected the definition of Chalcedon because it was „a formula of Rom and Constantinople”. In such circumstances, a lot of Christians separated themselves from the Catholic Church, forming Monophysite Churches. Those who remained in unity with Rome and Constantinople, keeping the definition of Chalcedon, were called Melchites. Another problem was the canon 28, which gave some privileges to the bishop see of Constantinople. Pope Leo the Great did not approve this canon. Anti-Hellenic tendencies were so strong that in the time of Islamic invasions the people of Palestine, Syria, and Egypt welcomed Arabic soldiers as liberators from Byzantine domination. It is to be said that Arabic authorities, after having taken power in a country, were friendly towards Monophysites and persecuted Melchites. So, the contestation of the definition of Chalcedon prepared the ground for the victory of Islam in the East. The article is ended by an observation of a French theologian Joseph Moingt: declaration that Divinity and humanity make union the person of Jesus Christ produced division not only in the Church, but also in the Roman Empire. This is one of great paradoxes in the history of Christianity.

17

Bishop appointing in the patristic time

100%

Grzywaczewski J.

Vox Patrum

|

2010

|

vol. 55

233-256

PL

W artykule podjęte zostało zagadnienie wyboru kandydata na biskupa. W okresie patrystycznym zasady w tym względzie nie były ujednolicone dla całego Kościoła, nie było też – jak wiadomo – szkół, które by przygotowywały do kapłaństwa czy do biskupstwa. Dlatego kandydatów do posługi w Kościele należało szukać we wspólnocie chrześcijańskiej. Zdarzało się, że na biskupa powoływano ludzi pełniących funkcje publiczne. W ten sposób wyświęcony został Synezjusz z Cyreny, znany jako filozof oraz mający doświadczenie w sprawach politycznych. Podobnie Ambroży został okrzyknięty biskupem, gdy jako rzymski konsul wszedł do kościoła w Mediolanie w czasie debaty nad wyborem pasterza dla tego miasta. Również Sydoniusz Apolinary, który był poprzednio prefektem Rzymu, gdy wrócił do Galii został wybrany na biskupa. Wielokrotnie zdarzało się, że ten, kogo upatrzono na biskupa nie czuł się na siłach, by podjąć to odpowiedzialne stanowisko w Kościele i w społeczności; w takim przypadku stosowano perswazję (tak było w przypadku Sydoniusza oraz Ambrożego), a czasem nawet swego rodzaju przymus. Grzegorz z Nazjanzu przyjął godność biskupią, ponieważ nie potrafił sprzeciwić się presji swego ojca, który też był biskupem, a zapewne i całej rodziny. Jan Chryzostom wzbraniał się przed przyjęciem święceń kapłańskich, a potem, gdy dał się poznać jako wybitny kaznodzieja, na rozkaz cesarza został porwany i przewieziony do Konstantynopola, gdzie bez swej zgody wprowadzono go na urząd patriarchy. Również św. Augustyn został kapłanem, a potem biskupem pod presją ówczesnego biskupa Hippony, a także wiernych świeckich. Od czasu, gdy pojawił się monastycyzm, zaczęto znajdować kandydatów na biskupa wśród mnichów, którzy bardzo często nie wyrażali chęci do podjęcia proponowanej funkcji. Do wybitnych przedstawicieli biskupów o monastycznym doświadczeniu można zaliczyć Bazylego z Cezarei, Grzegorza z Nyssy, wspomnianego Jana Chryzostoma, Marcina z Tours, Hilarego z Arles, Cezarego z Arles. W Galii istniały głównie trzy ośrodki monastyczne, które stanowiły miejsce formacji dla przyszłych biskupów, były to Ligugé, Marmoutier, a przede wszystkim Lérins. Istniała tradycja, szczególnie w Afryce, że sędziwy biskup mógł wyznaczać swego następcę. Tak biskup Waleriusz wprowadził św. Augustyna na swoje miejsce, a potem Augustyn oświadczył publicznie wobec ludu, że jest jego życzeniem, by po jego śmierci stolicę w Hipponie objął Herakliusz, który wówczas był kapłanem. Podobnie, tuż przed śmiercią, św. Honorat wyznaczył Hilarego na biskupa Arles. Kościół dopuszczał tego rodzaju możliwość, preferował jednak, by biskup był wybrany przez lokalną wspólnotę, zaaprobowany przez biskupów z danej prowincji kościelnej, a konsekrowany przez metropolitę lub innego biskupa za wiedzą metropolity. Z kapłaństwem wiąże się celibat. W tej dziedzinie obserwuje się ewolucję. W czasach apostolskich nie było problemu pogodzenia kapłaństwa (w tym biskupstwa) z małżeństwem. Sw. Paweł nawet wprost polecał, by biskup był mężem jednej żony. Dość wcześnie wytworzyła się tradycja, że żonaty mężczyzna może przyjąć święcenia diakonatu, kapłaństwa i biskupstwa, a potem wykonywać swą posługę jako mąż i ojciec. Jednakże ten, kto już przyjął święcenia nie może wstąpić w związek małżeński. Sobór Nicejski zaakceptował tę tradycję. Jest ona także poświadczona w zbiorze pouczeń dyscyplinarnych zwanym Konstytucje Apostolskie. Jednocześnie podejmowano wysiłki, by ci, którzy zostali wyświęceni jako żonaci, złożyli ślub wstrzemięźliwości, co nie było równoznaczne z rozwodem ani z separacją. Małżeństwo uważane było za ważne, duchowny mógł nadal mieszkać z żoną, jednakże domagano się, by żonę traktował jak siostrę. Za złamanie ślubu wstrzemięźliwości groziła kara utraty godności kościelnej. Z akt synodalnych dowiadujemy się, że pozycja żony biskupa, zwanej episcopa, była dość skomplikowana. Jej obecność dawała okazję do różnych posądzeń, a czasem i konfliktów. Pisze o tym także Grzegorz z Tours. Dlatego po upadku cesarstwa zaczęto podejmować wysiłki, by ograniczyć liczbę żonatych biskupów. Pojawiło się więcej kandydatów ze środowisk monastycznych, inni pochodzili z możnych rodów, przy czym pierwszeństwo dawano tym, którzy nie byli żonaci. Każdy ze sposobów wybierania biskupa miał pozytywne i negatywne strony; żaden nie dawał gwarancji, że nowo mianowany biskup spełni oczekiwania wszystkich wierzących. Ogólnie jednak liczba tych, którzy odpowiednio spełnili swe zadania jako biskupi była w okresie patrystycznym dość duża. Do głównych zadań biskupa należało sprawowanie Eucharystii, nauczanie oraz organizowanie życia religijnego w diecezji, czasem wypadało angażować się w sprawy społeczne, a nawet polityczne. Biskup, przez to, że pozostawał w łączności z innymi biskupami oraz z Papieżem, był dla duchownych niższych stopni oraz dla wiernych świeckich znakiem jedności Kościoła oraz jego powszechności.

18

Okoliczności kompozycji hymnu Akatyst ku czci Najświętszej Maryi Panny

100%

Grzywaczewski J.

Vox Patrum

|

2018

|

vol. 69

195-218

EN

The author of this article tries to situate the famous Greek Hymn Akathistos in its large context. He presents the Old Testament tradition, especially the Psalms, and the New Testament tradition: Christological hymns and the person of Mary in the Gospel. The Christians of the first centuries used to sing hymns during their meetings of prayer. The old Hellenic tradition in poetry and music could also have influence on the Christian poetry and music, especially on the formal aspect of such compositions. It seems to be obvious that the Akathistos was inspired by the theological considerations on Mary as Christ’s Mother. This hymn is a great praise of Mary as Theotokos; this title was accepted officially in the Church by the Council of Ephesus (431). The exact date of the composition of the hymn is not known; it is only known that this hymn was sung in 626 in Constantinople as thanksgiving to Mary for the expelling of the aggressors (a regiment of the Persian army). The question of authorship of Akathistos is still discussed; most scholars attribute it to Romanos Melodus, but such an opinion is considered as probable. The aim of this article is to introduce the lector into the study on the theology of the Akathistos (Christology and Mariology). Surely, such a study can be precious for the Christian spirituality.

19

Św. Nicetas z Remezjany, Pisma, tłum. Marta Przyszychowska – ks. Przemysław Szewczyk – Leon Nieścior OMI, wstęp i opracowanie Leon Nieścior OMI, Biblioteka Ojców Kościoła, Kraków 2015, Wydawnictwo M, ss. 118.

100%

Grzywaczewski J.

Vox Patrum

|

2016

|

vol. 66

631-632

PL

nie dotyczy

20

Bishop appointing in the patristic time

100%

Grzywaczewski J.

Vox Patrum

|

2011

|

vol. 56

465-483

PL

W artykule podjęte zostało zagadnienie wyboru kandydata na biskupa. Kandydatów do posługi biskupiej szukano we wspólnocie chrześcijańskiej. Z kapłaństwem, a szczególnie z biskupstwem, wiąże się celibat. To zagadnienie poruszone zostało w pierwszej części artykułu. Zdarzało się, że na biskupa powoływano ludzi pełniących funkcje publiczne. W ten sposób wyświęcony został Synezjusz z Cyreny. Podobnie Ambroży został okrzyknięty biskupem, gdy jako rzymski konsul wszedł do kościoła w Mediolanie w czasie debaty nad wyborem pasterza dla tego miasta. Również Sydoniusz Apolinary, który był poprzednio prefektem Rzymu, gdy wrócił do Galii został wybrany na biskupa. Wielokrotnie zdarzało się, że ten, kogo upatrzono na biskupa nie czuł się na siłach, by podjąć to odpowiedzialne stanowisko w Kościele i w społeczności; w takim przypadku stosowano perswazję (tak było w przypadku Sydoniusza oraz Ambrożego), a czasem nawet swego rodzaju przymus. Grzegorz z Nazjanzu przyjął godność biskupią, ponieważ nie potrafił sprzeciwić się presji swego ojca, który też był biskupem, Również św. Augustyn został kapłanem, a potem biskupem pod presją ówczesnego biskupa Hippony, a także wiernych świeckich. Istniała tradycja, szczególnie w Afryce, że sędziwy biskup mógł wyznaczać swego następcę. Tak biskup Waleriusz wprowadził św. Augustyna na swoje miejsce, a potem Augustyn oświadczył publicznie wobec ludu, że jest jego życzeniem, by po jego śmierci stolicę w Hipponie objął Herakliusz, który wówczas był kapłanem. Podobnie, tuż przed śmiercią, św. Honorat wyznaczył Hilarego na biskupa Arles. Każdy ze sposobów wybierania biskupa miał pozytywne i negatywne strony; żaden nie dawał gwarancji, że nowo mianowany biskup spełni oczekiwania wszystkich wierzących. Ogólnie jednak liczba tych, którzy odpowiednio spełnili swe zadania jako biskupi była w okresie patrystycznym dość duża. Do głównych zadań biskupa należało sprawowanie Eucharystii, nauczanie oraz organizowanie życia religijnego w diecezji, czasem należało angażować się w sprawy społeczne, a nawet polityczne. Biskup, przez to, że pozostawał w łączności z innymi biskupami oraz z Papieżem, był dla duchownych niższych stopni oraz dla wiernych świeckich znakiem jedności Kościoła oraz jego powszechności.

Refine search results

Walka o zachowanie wiary nicejskiej w połowie IV wieku

Idea trzech Testamentów Klemensa z Aleksandrii

Artur Kasprzak, Kościół a nowoczesność. Rozeznanie pastoralne przemian społeczno-kulturowych we Francji po Soborze Watykańskim II

Zagadnienie Kościoła w kontekście ascetycznym u Marka Eremity

Postawa św. Atanazego i św. Hilarego wobec decyzji synodu w Ancyrze (358)

La lecture à la campagne en Gaule au VIe siècle d’après les Sermons de Césaire d’Arles

Obraz gnostyka według "Stromatów" Klemensa Aleksandryjskiego

Agapè comme programme de formation chrétienne d’après Clément d’Alexandrie

Problem wysłuchania modlitwy u Klemensa Aleksandryjskiego

Ku chrześcijańskim korzeniom Europy. Znaczenie nawrócenia cesarza Konstantyna dla Kościoła, dla Cesarstwa Rzymskiego, dla Europy

Tendances subórdinaciennes dans la théologie avant nicée

Okoliczności zwołania Soboru Nicejskiego

Syn reprezentujący Ojca w "De Trinitate" św. Hilarego z Poitiers

Wpływy monastyczne w życiu rodzinnym w Galii w IV-VI wieku

Radość Sydoniusza Apolinarego z tego, że filozofia służy teologii

Sobór chalcedoński. Kontekst historyczny, teologiczny, następstwa

Bishop appointing in the patristic time

Okoliczności kompozycji hymnu Akatyst ku czci Najświętszej Maryi Panny

Św. Nicetas z Remezjany, Pisma, tłum. Marta Przyszychowska – ks. Przemysław Szewczyk – Leon Nieścior OMI, wstęp i opracowanie Leon Nieścior OMI, Biblioteka Ojców Kościoła, Kraków 2015, Wydawnictwo M, ss. 118.

Bishop appointing in the patristic time