Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Dyferencjacja stylowa w tekście Mateusza Cygańskiego Myślistwo ptasze, w którym się opisuje sposób dostawania wszelakiego ptaka

100%
Waśkowski K.
LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
|
2015
|
issue 20
10.12797/LV.20.2015.20.13
EN
The paper discusses stylistic differentiation of a 16th century hunting guide Myślistwo ptasze, w którym się opisuje sposób dostawania wszelakiego ptaka (‘Bird hunting, describing the method to catch any bird’, published 1584) by Mateusz Cygański. An analysis of the text has shown that it is possible to indicate in it examples of mutual entanglement of two stylistic registers. Due to a secondary recording of the text (owing to the author’s illiteracy), the language of this monument is characterized by multiple indicators of the colloquial style, while elements of specialist style that can be found in it, are the result of capturing colloquiality in a certain intellectual rigor enforced by the contemporary editorial and genre convention.
2
Publication available in full text mode
Content available

Młodopolskie osobliwości leksykalne w publicystyce Władysława Orkana na przykładzie cyklu „Listy ze wsi”

100%
Waśkowski K.
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
|
2019
|
vol. LXVII
373-388
PL
Przedmiotem artykułu jest leksyka publicystyki Władysława Orkana, wyekscerpowana z cyklu Listy ze wsi, zawierającego wykładnię społecznych przekonań zagórzańsko-podhalańskiego pisarza. Analizie leksykologicznej poddano duży zbiór indywidualizmów leksykalnych, a zatem słów nienależących do polszczyzny ogólnej i gwarowej. Interpretacja słowotwórcza i semantyczna pozwoliła skonstatować, że bogato zaświadczone niestandardowe jednostki leksykalne zostały użyte na skutek splotu różnych czynników: indywidualizmu artystycznego, kreatywności językowej twórcy, dążenia do odświeżania środków ekspresji, zróżnicowania genologicznego tekstów, a przede wszystkim wierności wobec poetyki młodopolskiej formacji literackiej.
EN
The subject of this article is lexis of the Władyslaw Orkan’s journalistic writing chosen from his cycle Letters from a Village, which includes the interpretation of author’s social beliefs. In this article a broad compilation of lexical individualism was analysed lexicologically. By lexical individualism I mean words which are not a part of the general Polish language or local dialect. Word-formative and semantic interpretation have shown that the above-mentioned non-standard lexical units were used as a result of the concatenation of many different factors: artistic individualism, the author’s linguistic creativity, pursuance of refreshment of the measures of expression, genology differentiation of the texts, but above all faithfulness to the poetics of the Young Poland literary movement.
3

Pragmatyczne uwarunkowania derywatów tautologicznych w klasie dawnych nazw zwierząt

100%
Waśkowski K.
Język Polski
|
2018
|
vol. 98
|
issue 1
87-99
PL
W artykule obserwacji poddano nazwy zwierząt wyekscerpowane ze Słownika staropolskiego oraz Słownika polszczyzny XVI wieku, które – na podstawie poświadczeń tekstowych i definicji leksykograficznych – uznano za derywaty tautologiczne, inaczej mówiąc, za jednostki leksykalne synonimiczne wobec swoich podstaw słowotwórczych. W artykule próbowano dowieść pragmatycznego podłoża powstania analizowanego zbioru wyrazów, wychodząc z założenia, że za akt ich nominacji odpowiada pragmatyczna funkcja słowotwórstwa, pojmowana za Iwoną Kaproń-Charzyńską jako „quasi-nieograniczoność ludzkiego działania”. W artykule uwzględniono charakter glosowy staropolskich słowotwórczych tautologizmów animalistycznych, ściślej – swobodę tłumaczenia dawnych tekstów, jak też stan dawnego systemu słowotwórczego, charakteryzującego się nieustabilizowaną w pełni postacią. Dowiedziono też, że większość jednostek badanego zbioru to formacje okazjonalne, zależne od inwencji autora i stylu tekstów, będące jednocześnie manifestacją kreatywności użytkowników języka, świadectwem reakcji na różne potrzeby komunikacyjne i artystyczne (konieczność zachowania metrum wiersza, potrzeba związania wersów rymem, dążenie do eliminowania polisemii podstawy).
EN
The names of animals, selected from Słownik staropolski (Dictionary of Old Polish) and Słownik polszczyzny XVI wieku (Dictionary of the 16th Century Polish Language), were examined drawing on text authentication and lexicography and recognised as tautological derivatives which, in other words, are lexical units synonymous with their root words. The article aimed to demonstrate the pragmatic base for the development of the analysed set of words, assuming that the pragmatic function of word formation, defined by Iwona Kaproń-Charzyńska as “the quasi unboundedness of human activity”, is responsible for their naming. The article examines the glossal nature of Old Polish word-formative animalistic tautologies or to be more exact, the ease of translating old texts, along with the state of the old word-formative system, characterised by its incomplete structure. It has been also proven that most of the units of the studied set are occasional formations, dependent on the author’s invention and the style of the text which are, at the same time, a manifestation of certain expression and the creativity of language users, the evidence of reaction to various communication and artistic needs (the necessity of keeping the metre of a verse/poem, the need for rhyming verses and the attempt to eliminate the polysemy of a root).
4

Powstanie naukowego obrazu zwierząt i jego konsekwencje dla polskiej leksyki animalistycznej przełomu XVIII i XIX stulecia

100%
Waśkowski K.
Prace Językoznawcze
|
2015
|
issue 17/4
103–122
EN
This article discusses the problems of lexical change in the field of animal names. The analysis covers a short period – the turn of the eighteenth and the nineteenth centuries, recognizing it as a crucial point for the discussed vocabulary of the area. It was in that time that texts concerning zoology began to appear in the Polish language, which directly influenced the formation of a scientific (as opposed to the linguistic, naive) image of animals. The study indicates the specificity and diversity of the names in relation to their modern-day equivalents, and attempts to determine the impact of a new way of thinking on animalistic vocabulary. A number of consequences of the introduction of the new paradigm describing fauna are enumerated, acknowledging that at the linguistic level they concerned mainly the appearance of Polish scientific zoological terminology.
5
Publication available in full text mode
Content available

Gniazda słowotwórcze w badaniach historycznojęzykowych (na materiale polskiej leksyki animalistycznej)

100%
Waśkowski K., Uniwersytet Śląski w Katowicach, Krzysztof Waśkowski. Doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa. Specjalizuje się w badaniach historycznojęzykowych z. w. s. n. d. p. z. w. W. o. s. z. l. s. u. p. z. s. h., waskowski.krzysztof@gmail.com
Acta Universitatis Lodziensis. Studia Indogermanica Lodziensia. Supplementary Series
|
2015
|
vol. 4
EN
The article presents a proposal for the use of nests word formation for the diachronic research. By using derivatives from the base KOŃ, we reconstructed panchronic nest formative, so that we could get to know the dynamics of lexis. We pointed derivations of varying degrees fixation in the history of Polish - derivatives stable, lost and new, as well as we trying to define the characteristic features of the derivation of this fragment vocabulary.
PL
W artykule przedstawiono propozycję zastosowania słowotwórstwa gniazdowego do badań o charakterze historycznojęzykowym. Wykorzystując derywaty od bazy KOŃ, zrekonstruowano panchroniczne gniazdo słowotwórcze, na podstawie którego można było orzekać o dynamice słownictwa. Wskazano wiec wyrazy pochodne o różnym stopniu utrwalenia w dziejach polszczyzny – derywaty stabilne, zaginione oraz nowe, jak również próbowano określić charakterystyczne cechy derywacji omawianego fragmentu słownictwa.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.