Search results

1

O sprytnych sposobach wypatrywania ducha. Przyczynek do ikonografii płynności

100%

Cichoń K.

Studia Ełckie

|

2013

|

vol. 15

|

issue 3

369-392

EN

Answering the question whether it is possible to respect the spiritual, intelligi-ble, and rational while describing only what is visible, the author says yes, but only where both immaterial and material sides of the reality are objectified. One can use the intuition which once made J. W. Goethe admit in his Faust to be a “Peer of the spirit that you comprehend.” To be a peer of looks like to identify with. Identity, however, seems to be very airy. Almost like a ghost. The author then tries to “entangle” identity in matter by undertaking an attempt of liquefy-ing it. He notes that in culture the border between the spiritual and the liquid is leaky like a sieve due to linguistic metaphors. His proposal then is to archeolo-gize the human language in order to find out arguments for human intrinsic needs of imagining, speaking, and ruling over the whole which is in movement.

2

Around the margin in eighty worlds and twenty years. Remarks on the paradoxical nature of the notion of a margin

100%

Cichoń K.

Art Inquiry. Recherches sur les arts

|

2014

|

vol. XVI (XXV)

23-43

EN

This article obviously aims at messing around, checking if borderlines of disciplines can be ignored, so as not to lose sight of their margins. The increase in the interest in margins may be associated with the change of the cultural paradigm at the turn of 1980s and 1990s, the so-called “spatial turn”, i.e. a rediscovery of the cognitive indispensability of spatial meta-phors. This turn was also influenced by intrinsically ex-centric and centrifugal strivings of the avant-garde. However, a much greater incentive to deal with the topic is provided by the common uncertainty of our own position, role and usefulness in the global circulation of culture. A strong sense of marginalization or marginality in the culture described as global is paradoxical in the light of geometry’s “intuition-free” generalizations. There is no margin on the surface of a sphere, at most each point of the spherical space can be described as peripheral locality. And in each such locality, peripheral vicissitudes may occur and do occur, as dramatic as they are uninteresting to anyone outside the locality. It is quite a precise model – more geometrico – of the cultural processes which are most frequently called alienation, defamiliar-ization, disillusion, enstrangement or estrangement. Only having referred a margin to a triangle formed by the three terms остранение, Verfremdung, dépaysement, can we can fully under-stand the reasons for the constant fascination with the marginal.

PL

Celem artykułu jest oczywiście wprowadzenie bałaganu, sprawdzenie, czy możliwe jest igno-rowanie granic dyscyplin choćby po to, by ani na moment nie tracić z oczu marginesu. Wzrost zainteresowania marginesami, marginaliami da się powiązać z kolejną zmianą paradygmatu kultury na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku, tzw. zwrotem przestrzennym, czyli (ponownym) odkryciem dogodności poznawczej metafor przestrzennych. Rolę w przygotowaniu tego zwrotu odegrały też z natury eks-centryczne, odśrodkowe dążenia Awangardy. Choć o wiele silniej działającym bodźcem skłaniającym do zajmowania się tym tematem jest powszechna niepewność własnego usytuowania, własnej pozycji, roli i przydat-ności w globalnej cyrkulacji kultury. Silne poczucie marginalizacji czy marginalności w kul-turze określanej jako globalna jest – gdybyśmy chcieli konsekwentnie posługiwać się „wolną od intuicji” zdolnością geometrii do uogólniania – paradoksalne. Na powierzchni sfery nie jest możliwe wskazanie żadnego marginesu, co najwyżej da się każdy punkt kulistej powierzchni opisywać jako peryferyjną lokalność. I w każdej takiej lokalności mogą rozgrywać się i roz-grywają peryferyjne perypetie. Równie dramatyczne co nikogo spoza obrębu lokalności nie-obchodzące. Jest to dość dokładny model – more geometrico – procesów kulturowych, jakie najczęściej nazywa się alienacją czy atomizacją. Dopiero odniesienie marginesu do trójkąta utworzonego z tych trzech terminów: остра-нение Verfremdung, dépaysement, pozwala w pełni zrozumieć przyczyny ciągłej fascynacji tym, co marginalne. Margines to nazwa opisująca miejsca szczególnie atrakcyjne dla awangar-dowej chęci wzbudzania zaciekawienia i zdumienia. Powraca zagadnienie Awangardy jako formy kultury mającej samoświadomość własnego wyobcowania, czy własnej nieuniknionej odśrodkowej marginalności. Pojęcia Verfremdung, dépaysement i остранение ułatwiają zro-zumienie, co łączy tak typowe dla sztuki XX i XXI wieku zjawiska jak kolaż, montaż, defor-macja z marginesem i marginalnością. Dla lepszego określenia, jakie są dzisiejsze kulturowe kontury marginesu warto dodać jeden jeszcze termin w dwóch wariantach językowych: das Unheimliche/uncanny. Ludzką skłonność do przestrzennego wyobrażenia sobie abstrakcyjnej transcendencji jako czegoś podobnego, ale „sięgającego dalej” niż margines, wykraczającego poza marginalność, trzeba uznać za przyczynę z jednej strony fascynacji, z drugiej problematyczności marginesu i marginalności. Zastanawiając się nad granicami pojęcia margines można posłużyć się prostym modelem, w którym margines jest każdym miejscem przecięcia płaszczyzny postrzeganej diachronicznie z drugą, jaką odbieramy jako obszar synchronicznie pojawiających się zjawisk. Pierwsza z nich bliższa jest narracji, językowi, historii i upływowi czasu, druga ikoniczności, geometrii i rozległości przestrzeni. W takim modelu każdy punkt jest marginesem, kłopot pojawia się, gdy chcemy określić, czym jest w nim centrum.

3

Tablice kanonów - symbolika dekoracji architektonicznej

100%

Cichoń K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

2002

|

vol. 74

87-108

EN

This paper deals with the history of the development of canon tables in early medieval manuscripts. The author concentrates on the role of the architectural decoration of canon tables. This type of decoration was very important for the development of iconography, especially in Byzantium, where one can observe the tendency to expand the role of calligraphy on the cost of illumination. Canon tables were instrumental in propagation of the type of composition (originating probably from astronomical codices of late antiquity) in which text is enclosed by an architectural frame. For the canon tables created after the 10th century characteristic is transition from tectonic to ornamental treatment of the frame. The motifs of antithetic animals (usually birds) and pair of trees placed next to the arcades are obligatory elements of the frame. This pattern deriving from the canon tables compositions belongs to the most widespread schemes in medieval illuminations.

4

El rostro del Che – sacrum commercium?

100%

Cichoń K.

Sztuka Ameryki Łacińskiej

|

2013

|

issue 3

177-200

PL

Tematem tego artykułu jest próba wskazania elementów składających się na wyjątkową popularność Che Guevary. Che w kulturze należy analizować, łącząc ze sobą cztery porządki wyznaczane przez: religię, biologiczne czynniki wpływające na ocenę estetyczną (postrzeganie atrakcyjności), ekonomiczny ład produkcji i konsumpcji, utylitarystycznie rozumianą ideologię. Ikonografia Che z powodu liczby przedstawień i wyraźnie spolaryzowanej formy jest wygodnym materiałem do badań nad nieracjonalnymi elementami ludzkiego komunikowania się. Rozpoznanie w Che wzoru buntownika, a nie realizującego – z konieczności biurokratyczny – “nowy, rewolucyjny” porządek urzędnika-funkcjonariusza rewolucji jest powodem przedstawiania go w sakralizującej konwencji. Twarz Che, jego powierzchowność łączy atrakcyjność “romantycznego” wyglądu z atrakcyjnością zwiększającego nakład i zysk stereotypu. Ozdobiony nim towar wydaje się obrazowym odpowiednikiem niesłusznie zapomnianego rzymskiego pojęcia: sacrum commercium.

EN

The article attempts to specify elements contributing to exceptional popularity of Che Guevara. Che in culture should be analysed through the combination of four orders determined by: a religion, biological factors influencing aesthetic assessment (perception of attractiveness), an economic order of production and consumption, an ideology understood in an utilitarian way. Due to the number of representations and a clearly polarised form, Che’s iconography is good material for research on irrational elements of human communication. Perceiving Che as a rioter role-model, not as a clerk-official of the revolution who implemented – out of necessity – a “new, revolutionary” order, was the reason for representing him in a sacral convention. Che’s face, his appearance combines “romantic” attractiveness with attractiveness increasing the supply and benefit of a stereotype. Drawing attention to decorated goods, he seems to be the equivalent of an erroneously forgotten notion of sacrum commercium.

Refine search results

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

1 Art Inquiry. Recherches sur les arts

1 Studia Ełckie

1 Sztuka Ameryki Łacińskiej

4 Cichoń K.

1 2014

2 2013

1 2002

O sprytnych sposobach wypatrywania ducha. Przyczynek do ikonografii płynności

Around the margin in eighty worlds and twenty years. Remarks on the paradoxical nature of the notion of a margin

Tablice kanonów - symbolika dekoracji architektonicznej

El rostro del Che – sacrum commercium?