Search results

1

„To nie jest kwestia wyboru”. Z Aleksandrem Smolarem rozmawia Konrad Matyjaszek [“It’s not a matter of choice.” Aleksander Smolar interviewed by Konrad Matyjaszek]

100%

Matyjaszek K.

Studia Litteraria et Historica

|

2018

|

issue 7

EN

“It’s not a matter of choice.” Aleksander Smolar interviewed by Konrad MatyjaszekKonrad Matyjaszek’s interview with Aleksander Smolar focuses on the contemporary Polish intelligentsia, identified as a social group and a social milieu, and on this group’s self-image produced in relation to antisemitism, understood here both as a set of violence-based public activities and practices, and as an excluding prejudice that constitutes a component of the Polish culture. Aleksander Smolar discusses the history of Aneks, the Polish-language émigré socio-cultural journal, whose editor-in-chief he remained during the entire time of its activity (1973–1990). He talks about the political conditions and forms of pressure directed at the Aneks’s editorial board, composed in majority of persons forced to emigrate from Poland during the antisemitic campaign of March 1968, he also mentions the post-1968 shift of the Polish sphere of culture towards the political right and conservatism, and the rapprochement between the left-wing opposition circles and the organizations associated with the Catholic Church that was initiated in the 1970s. He also recounts reactions to the political changes expressed by his father, Grzegorz Smolar, a communist activist and an activist of the Jewish community in Poland. Afterwards, Smolar discusses the context of creation of his 1986 essay Taboo and innocence [Tabu i niewinność] and analyses the reasons for which the majority of the Polish intelligentsia chose not to undertake cultural critique directed against the antisemitic components of the Polish culture. „To nie jest kwestia wyboru”. Z Aleksandrem Smolarem rozmawia Konrad MatyjaszekPrzedmiotem rozmowy Konrada Matyjaszka z Aleksandrem Smolarem jest obraz własny współczesnej inteligencji polskiej jako grupy społecznej i środowiska, wytwarzany w odniesieniu do antysemityzmu, rozumianego zarówno jako zespół publicznych działań i praktyk przemocowych, jak również jako wykluczające uprzedzenie stanowiące element polskiej kultury. Aleksander Smolar opowiada o historii emigracyjnego czasopisma społeczno-kulturalnego „Aneks”, którego redaktorem naczelnym był przez cały czas istnienia pisma w latach 1973–1990. Mówi o uwarunkowaniach i presji, jakiej poddawana była redakcja „Aneksu”, składająca się w większości z osób zmuszonych do emigracji podczas antysemickiej kampanii Marca 1968 roku; o połączonym z kampanią marcową przesunięciu polskiego obiegu kultury w stronę prawicy i konserwatyzmu; o podjętym w latach siedemdziesiątych zbliżeniu środowisk lewicowej opozycji ze stowarzyszeniami powiązanymi z Kościołem katolickim. Aleksander Smolar relacjonuje reakcje na zachodzące przemiany polityczne, jakie dostrzegał u swojego ojca, działacza komunistycznego i zarazem działacza społeczności żydowskiej w Polsce, Grzegorza Smolara; opowiada też o kontekście powstania eseju swojego autorstwa Tabu i niewinność oraz o przyczynach, dla których przedstawiciele polskiej inteligencji nie decydowali się na pełne podjęcie krytyki antysemickich elementów kultury polskiej.

2

„Trzeba mówić po polsku”. Z Antonym Polonskym rozmawia Konrad Matyjaszek [“You need to speak Polish”: Antony Polonsky interviewed by Konrad Matyjaszek]

100%

Matyjaszek K.

Studia Litteraria et Historica

|

2017

|

issue 6

EN

This is the corrected version of the retracted article under the same title, which was published with the following DOI: https://doi.org/10.11649/slh.1401“You need to speak Polish”: Antony Polonsky in an interview by Konrad MatyjaszekThe interview with Antony Polonsky focuses on the history of Polish-Jewish studies as a research field, analyzed from the time of its initiation on the turn of the 1980s until year 2014. Antony Polonsky is the chief historian of the core exhibition of the Polin Museum of the History of Polish Jews, as well as the editor-in-chief of Polin: Studies in Polish Jewry, a yearly research journal. He is also a co-founder of the first research institutions focused of the field of Polish-Jewish studies, and a co-initiator of the first academic events in this field. In the conversation Polonsky discusses the context of the creation of the Polin Museum’s core exhibition, including the impact of politics on this exhibition’s final form. Afterwards, he recounts the history of the beginnings of Polish-Jewish studies, including the Orchard Lake meeting (1979) and the conference at Columbia University (1983). Polonsky gives a detailed account of the course and the outcomes of the Polish-Jewish studies conference in Oxford in 1984, which he co-organized. He also analyses the 1980s Polish political opposition circles’ reactions to the presence of antisemitic narratives in the opposition’s discourse. The last section of the conversation focuses on the presence within the field of Polish-Jewish studies of narratives that are apologetic towards the Polish nationalist discourse. To jest poprawiona wersja wycofanego artykułu o tym samym tytule, który był opublikowany pod następującym numerem DOI: https://doi.org/10.11649/slh.1401 „Trzeba mówić po polsku”: Z Antonym Polonskym rozmawia Konrad MatyjaszekPrzedmiotem rozmowy z Antonym Polonskym jest historia pola badań studiów polsko-żydowskich od momentu, kiedy powstały na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku, aż po rok 2014. Antony Polonsky jest głównym historykiem wystawy stałej Muzeum Historii Żydów Polskich Polin i redaktorem naczelnym rocznika naukowego „Polin: Studies in Polish Jewry”, był też współtwórcą pierwszych ośrodków studiów polsko-żydowskich i współorganizatorem pierwszych konferencji naukowych w tej dziedzinie. W przytoczonej rozmowie A. Polonsky opowiada o kontekście powstania wystawy głównej Muzeum Polin, w tym o wpływach politycznych na kształt tej wystawy. Tematem rozmowy jest też historia początków pola badawczego studiów polsko-żydowskich, włącznie ze spotkaniem w Orchard Lake (1979) i konferencją na Uniwersytecie Columbia (1983). Ze szczegółami relacjonowany jest przebieg i skutki konferencji studiów polsko-żydowskich w Oksfordzie (1984), którą rozmówca współorganizował. Polonsky przedstawia dalej reakcje polskich środowisk opozycji politycznej na obecność narracji antysemickich w dyskursie opozycji w latach osiemdziesiątych. Ostatnia część rozmowy dotyczy obecności narracji apologetycznych wobec polskiego dyskursu nacjonalistycznego w obrębie pola badań studiów polsko-żydowskich.

3

Przestrzeń pożydowska

100%

Matyjaszek K.

Studia Litteraria et Historica

|

2013

|

issue 2

EN

The Post-Jewish SpaceThe paper offers a critical analysis of a prevalently used contemporary Polish design strategy of alteration and modification, practiced on the former Jewish districts in Poland. A majority of these districts’ urban substance consists of property once belonging to Polish Jews, and appropriated by non-Jewish Poles during the Holocaust and after 1945. Such property and its urban space are described in Polish language as a ‘post-Jewish’ ones (mienie pożydowskie).The article analyses two parallel cultural processes of contemporary adaptation of this urban space. First of these processes is focused on the concept of Jewish Space, a social idea proposed in 1999 by Diana Pinto. The Jewish Space, envisaged as a cultural and material space of an encounter between European Jews and non-Jews, in its Polish interpretation becomes free from any requirement of a Jewish presence. A social practice resulting from such interpretation differs radically from Pinto’s original idea.The second reviewed process concerns the physical construction of thus defined ‘space of encounter’. Its practice is analysed on an example of Oxygenator, an urban intervention by Joanna Rajkowska, installed in Warsaw in 2007. This work, one of first Polish attempts to create a physical space of encounter, despite of its altruistic principles could not fully go beyond the boundaries of the Polish discourse on the exclusivist ‘dialogue’. Consequently, a cultural vocabulary it allowed remains limited to meanings more likely to result with exclusion than with a possibility of participation. Przestrzeń pożydowskaArtykuł zawiera krytyczną analizę współczesnych strategii zmian oraz modyfikacji w pożydowskich dzielnicach w Polsce. Większość substancji miejskiej w tych rejonach składa się z nieruchomości wcześniej należących do polskich Żydów, a później przywłaszczonych przez Polaków nieżydowskiego pochodzenia podczas Holokaustu oraz po roku 1945. Tego typu nieruchomości nazywa się obecnie „mieniem pożydowskim”.Autor analizuje dwa równolegle działające procesy adaptacji tej przestrzeni miejskiej. Pierwszy z nich zasadza się na koncepcji „przestrzeni żydowskiej”, przedstawionej w 1999 roku przez Dianę Pinto. „Przestrzeń żydowska”, pierwotnie zdefiniowana jako kulturalne i materialne miejsce spotkań europejskich Żydów oraz ludności pochodzenia nieżydowskiego, w polskim kontekście nie wymaga realnej obecności Żydów. Co za tym idzie, praktyki społeczne wynikające z tej interpretacji idei „przestrzeni żydowskiej” daleko odbiegają od pierwotnego zamysłu Pinto.Drugi proces opisany w artykule dotyczy fizycznej realizacji tak zdefiniowanego „miejsca spotkań”. Analizowany jest on na przykładzie Dotleniacza – instalacji miejskiej z 2007 roku autorstwa Joanny Rajkowskiej. Praca Rajkowskiej była jedną z pierwszych prób stworzenia fizycznego miejsca spotkań w Polsce. Pomimo altruistycznych założeń, które legły u podstaw projektu, nie mógł on w pełni wyrwać się z okowów dyskursu na temat „dialogu” ekskluzywistycznego. Tak więc kulturowa interpretacja Dotleniacza została zawężona do znaczeń, których owocem będzie raczej wykluczenie, a nie możliwość uczestnictwa.

4

Regulamin rezerwatu. O książce "Jewish Poland Revisited" Eriki Lehrer

100%

Matyjaszek K.

Studia Litteraria et Historica

|

2015

|

issue 3–4

EN

The rules of the reservation. On the book Jewish Poland Revisited by Erica Lehrer The paper offers a review of Erica Lehrer’s Jewish Poland Revisited, a publication presenting outcomes of an anthropological research on Jewish-Polish memory projects in Cracow's former Jewish district of Kazimierz. In a discussion of the book's theses, the author critically analyses Lehrer's postulate of 'ethnography of possibility' and the resultant strategy of approval for contemporary Kazimierz as a 'space of encounter' alongside with its rules of participation, imposed by the Polish proprietors of the district on its visitors.The article focuses on two such rules that condition a visitor’s possibility of participation in shrinking public spaces of Kazimierz. First of these laws is discussed as an imperative of abandoning the immediacy of district's physical space and its histories signified by the surviving built environment. Instead, Lehrer introduces a conceptual division of "social" and "physical" spaces, which leads to silencing of otherwise immediately present evidence of the violent past. The second rule is analyzed as a requirement of accepting the contemporary Polish owners’ role of 'brokers" and "purveyors" of Jewish heritage, consequential with an approval of a doubtful legal and moral title to the appropriated spaces.Through focusing on these rules of participation that determine and perpetuate the conditionality of Jewish presence in the space of Kazimierz, the author argues for a necessity of questioning and re-defining the traditional divisions of disciplines that establish conceptual separations of "social" and "built" spaces, as well as for a necessity of a critical outlook on contemporary Central European understandings of "heritage". Such an inquiry is discussed as conditional for overcoming the largely avoided yet still present "heritages" in the history of Polish-Jewish relations: the traditions of violence and exclusion, either social and spatial. Regulamin rezerwatu. O książce Jewish Poland Revisited Eriki LehrerArtykuł stanowi recenzję książki Jewish Poland Revisited Eriki Lehrer, prezentującej wyniki antropologicznych badań na temat żydowsko-polskich projektów pamięci realizowanych w byłej dzielnicy żydowskiej na krakowskim Kazimierzu. Omawiając tezy pracy, autor poddaje krytycznej analizie proponowany przez Lehrer projekt etnografii możliwości i wynikającą z niego strategię akceptacji współczesnego Kazimierza jako przestrzeni spotkania, za którą idzie akceptacja zasad uczestnictwa narzuconych gościom przez polskich zarządców Kazimierza.W artykule rozpatrywane są dwie takie zasady, warunkujące możliwość uczestnictwa gościa w kurczącej się przestrzeni publicznej Kazimierza. Pierwszą z nich autor opisuje jako nakaz porzucenia bezpośrednio dostępnej, fizycznej przestrzeni dzielnicy i niesionych przez nią historii, których znakiem jest ocalała zabudowa. W to miejsce Lehrer wprowadza podział na przestrzeń społeczną i fizyczną, skutkiem czego stłumione zostają ślady brutalnej przeszłości, w przeciwnym razie bezpośrednio obecne. Drugą zasadę autor odtwarza jako wymóg akceptacji roli współczesnych polskich właścicieli jako brokerów i pośredników żydowskiego dziedzictwa, co w konsekwencji pociąga za sobą akceptację ich wątpliwych prawnie i moralnie roszczeń do zawłaszczonej przestrzeni.Skupienie uwagi na regulaminie uczestnictwa, który ustanawia i utrzymuje warunkowy charakter żydowskiej obecności w przestrzeni Kazimierza, prowadzi autora do wniosku o konieczności rewaluacji i redefinicji tradycyjnego rozdziału dyscyplin, który tworzy konceptualny podział na społeczne przestrzenie i architektoniczne obiekty, oraz do krytycznego namysłu nad obowiązującym obecnie w Europie Środkowo-Wschodniej rozumieniem pojęcia „dziedzictwo”. Tego rodzaju poszukiwanie uznaje autor za warunek przezwyciężenia ignorowanego zwykle, choć mimo wszystko obecnego w polsko-żydowskich stosunkach „dziedzictwa”: tradycji przemocy i wykluczenia, tak społecznego, jak i przestrzennego.

5

Mur i okno. Gruz getta warszawskiego jako przestrzeń narracyjna Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN [Wall and window: the rubble of the Warsaw Ghetto as the narrative space of the POLIN Museum of the History of Polish Jews]

100%

Matyjaszek K.

Studia Litteraria et Historica

|

2016

|

issue 5

EN

Wall and window: the rubble of the Warsaw Ghetto as the narrative space of the POLIN Museum of the History of Polish JewsOpened in 2013, the Warsaw-based POLIN Museum of the History of Polish Jews is situated in the center of the former Nazi Warsaw ghetto, which was destroyed during its liquidation in 1943. The museum is also located opposite to the Monument to the Ghetto Heroes and Martyrs, built in 1948, as well as in between of the area of the former 19th-century Jewish district, and of the post-war modernist residential district of Muranów, designed as a district-memorial of the destroyed ghetto. Constructed on such site, the Museum was however narrated as a “museum of life”, telling the “thousand-year old history” of Polish Jews, and not focused directly on the history of the Holocaust or the history of Polish antisemitism.The paper offers a critical analysis of the curatorial and architectural strategies assumed by the Museum’s designers in the process of employing the urban location of the Museum in the narratives communicated by the building and its main exhibition. In this analysis, two key architectural interiors are examined in detail in terms of their correspondence with the context of the site: the Museum’s entrance lobby and the space of the “Jewish street,” incorporated into the main exhibition’s sub-galleries presenting the interwar period of Polish-Jewish history and the history of the Holocaust. The analysis of the design structure of these two interiors allows to raise a research question about physical and symbolic role of the material substance of the destroyed ghetto in construction of a historical narrative that is separated from the history of the destruction, as well as one about the designers’ responsibilities arising from the decision to present a given history on the physical site where it took place.Mur i okno. Gruz getta warszawskiego jako przestrzeń narracyjna Muzeum Historii Żydów Polskich POLINOtwarte w 2013 roku warszawskie Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN stanęło pośrodku terenu dawnego nazistowskiego getta warszawskiego, zburzonego podczas jego likwidacji w 1943 roku, naprzeciwko powstałego w roku 1948 Pomnika Bohaterów i Męczenników Getta; jednocześnie pośrodku obszaru dawnej, dziewiętnastowiecznej warszawskiej dzielnicy żydowskiej i powojennego modernistycznego osiedla Muranów, zaplanowanego jako osiedle-pomnik zburzonego getta. Zlokalizowane w takim miejscu Muzeum przedstawia się jako „muzeum życia”, opowiadające „tysiącletnią historię” polskich Żydów, niebędące instytucją skoncentrowaną na historii Zagłady Żydów i historii polskiego antysemityzmu.Artykuł zawiera krytyczną analizę kuratorskich i architektonicznych strategii przyjętych przez twórców Muzeum w procesie umieszczania środowiska miejskiego w roli elementu narracji historycznej, komunikowanej przez budynek Muzeum i przez jego wystawę główną. Szczegółowej analizie poddawane są dwa kluczowe dla projektu Muzeum wnętrza architektoniczne: główny hall wejściowy oraz przestrzeń „żydowskiej ulicy” stanowiąca fragment dwóch galerii wystawy głównej, poświęconych historii Żydów w Polsce międzywojennej oraz historii Zagłady. Analiza struktury projektowej tych dwóch wnętrz służy próbie sformułowania odpowiedzi na pytanie badawcze dotyczące właściwości fizyczno-symbolicznych materialnej substancji zniszczonego getta w odniesieniu do narracji abstrahującej od historii jego zniszczenia oraz odpowiedzialności projektantów wynikającej z decyzji o umieszczeniu narracji historycznej w fizycznej przestrzeni, w której wydarzyła się historia będąca tej narracji przedmiotem.

6

Artykuł wycofany [Retracted article]: „Trzeba mówić po polsku”. Z Antonym Polonskym rozmawia Konrad Matyjaszek

100%

Matyjaszek K.

Studia Litteraria et Historica

|

2017

|

issue 6

EN

This is a retracted article, whose corrected version, bearing the same title, is avalaible under the DOI: https://doi.org/10.11649/slh.1706. The correction was introduced at the request of Konrad Matyjaszek's Interlocutor.“You need to speak Polish”: Antony Polonsky in an interview by Konrad MatyjaszekThe interview with Antony Polonsky focuses on the history of Polish-Jewish studies as a research field, analyzed from the time of its initiation on the turn of the 1980s until year 2014. Antony Polonsky is the chief historian of the core exhibition of the Polin Museum of the History of Polish Jews, as well as the editor-in-chief of Polin: Studies in Polish Jewry, a yearly research journal. He is also a co-founder of the first research institutions focused of the field of Polish-Jewish studies, and a co-initiator of the first academic events in this field. In the conversation Polonsky discusses the context of the creation of the Polin Museum’s core exhibition, including the impact of politics on this exhibition’s final form. Afterwards, he recounts the history of the beginnings of Polish-Jewish studies, including the Orchard Lake meeting (1979) and the conference at Columbia University (1983). Polonsky gives a detailed account of the course and the outcomes of the Polish-Jewish studies conference in Oxford in 1984, which he co-organized. He also analyses the 1980s Polish political opposition circles’ reactions to the presence of antisemitic narratives in the opposition’s discourse. The last section of the conversation focuses on the presence within the field of Polish-Jewish studies of narratives that are apologetic towards the Polish nationalist discourse. To jest wycofany artykuł, którego poprawiona wersja o tym samym tytule jest dostępna pod następującym numerem DOI: https://doi.org/10.11649/slh.1706. Korekty artykułu dokonano na prośbę Rozmówcy Konrada Matyjaszka. „Trzeba mówić po polsku”: Z Antonym Polonskym rozmawia Konrad MatyjaszekPrzedmiotem rozmowy z Antonym Polonskym jest historia pola badań studiów polsko-żydowskich od momentu, kiedy powstały na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku, aż po rok 2014. Antony Polonsky jest głównym historykiem wystawy stałej Muzeum Historii Żydów Polskich Polin i redaktorem naczelnym rocznika naukowego „Polin: Studies in Polish Jewry”, był też współtwórcą pierwszych ośrodków studiów polsko-żydowskich i współorganizatorem pierwszych konferencji naukowych w tej dziedzinie. W przytoczonej rozmowie A. Polonsky opowiada o kontekście powstania wystawy głównej Muzeum Polin, w tym o wpływach politycznych na kształt tej wystawy. Tematem rozmowy jest też historia początków pola badawczego studiów polsko-żydowskich, włącznie ze spotkaniem w Orchard Lake (1979) i konferencją na Uniwersytecie Columbia (1983). Ze szczegółami relacjonowany jest przebieg i skutki konferencji studiów polsko-żydowskich w Oksfordzie (1984), którą rozmówca współorganizował. Polonsky przedstawia dalej reakcje polskich środowisk opozycji politycznej na obecność narracji antysemickich w dyskursie opozycji w latach osiemdziesiątych. Ostatnia część rozmowy dotyczy obecności narracji apologetycznych wobec polskiego dyskursu nacjonalistycznego w obrębie pola badań studiów polsko-żydowskich.

7

Historia historii: studia polsko-żydowskie [History’s history: Polish-Jewish studies]

63%

Matyjaszek K., Tokarska-Bakir J.

Studia Litteraria et Historica

|

2017

|

issue 6

EN

Wstęp / Editorial

8

Totalne zaskoczenie inteligencji polskiej [The total astonishment of the Polish intelligentsia]

51%

Zawadzka A., Tokarska-Bakir J., Matyjaszek K.

Studia Litteraria et Historica

|

2018

|

issue 7

EN

Wstęp / Editorial

9

Robota robiona była. O instalacji wideo-rzeźbiarskiej 50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E Dominiki Macochy rozmawiają Elżbieta Janicka, Konrad Matyjaszek, Xawery Stańczyk, Katrin Stoll i Anna Zawadzka [The Job Was Being Done: A conversation about Dominika Macocha’s video-sculptural installation "50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E"]

45%

Janicka E., Matyjaszek K., Stańczyk X., Stoll K., Zawadzka A.

Studia Litteraria et Historica

|

2020

|

issue 9

EN

The Job Was Being Done: A conversation about Dominika Macocha’s video-sculptural installation 50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E.This article is a record of a discussion concerning Dominika Macocha’s video-sculptural installation 50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E. The work deals with the uses of discourse and landscapes in mechanisms of camouflaging the crimes perpetrated on Jews by Poles during the Holocaust. The author lays bare and deconstructs these mechanisms – above all the mechanisms of narrative fetishism of production of artificial landscape – drawing on examples from Biłgoraj county. In the course of the discussion, the work inspired a critical reassessment of the categories dominating the ways in which the Holocaust is currently described: (1) Martin Pollack’s category of contaminated landscapes, rooted in the ideology of two totalitarianisms; (2) the category of the witness / bystander, which conceals the observers’ participation in the scenario of the crime; and (3) the category of taboo, which is ambivalent considering the universal knowledge on the part of local communities about what happened to Jews from their localities. Reflection on the production of taboo leads the discussants to deliberate on the status of Jewish sources in the field of Holocaust studies. Collected since as early as the 1940s, and containing ample and detailed information about Polish crimes perpetrated on Jews, they are nevertheless not recognised as sources by Polish historians. The conversation is concluded by an attempt at recapitulating the present condition of Polish historiography in the light of the postulated new approach to sources. Robota robiona była. O instalacji wideo-rzeźbiarskiej 50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E Dominiki Macochy rozmawiają Elżbieta Janicka, Konrad Matyjaszek, Xawery Stańczyk, Katrin Stoll i Anna ZawadzkaNiniejszy tekst stanowi zapis dyskusji poświęconej instalacji wideo-rzeźbiarskiej Dominiki Macochy pt. 50°31’29.7”N 22°46’39.1”E 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E. Dzieło artystki dotyczy dyskursywnych i krajobrazowych mechanizmów kamuflowania zbrodni na Żydach popełnionych przez Polaków podczas Zagłady. Macocha obnaża i dekonstruuje te mechanizmy – przede wszystkim mechanizm fetyszyzmu narracyjnego i mechanizm produkcji sztucznego krajobrazu – na przykładach zaczerpniętych z powiatu biłgorajskiego. Podczas dyskusji, z inspiracji pracą artystki, krytycznemu namysłowi poddane zostają następujące, dominujące współcześnie kategorie opisu Zagłady: 1. zaproponowana przez Martina Pollacka kategoria skażonych krajobrazów, wyrosła na gruncie ideologii dwóch totalitaryzmów; 2. kategoria świadka, maskująca udział obserwatorów w scenariuszach zbrodni; 3. kategoria tabu, ambiwalentna, jeśli wziąć pod uwagę powszechność wiedzy lokalnych społeczności o tym, co stało się z Żydami z ich miejscowości. Refleksja nad produkcją tabu prowadzi dyskutantów do namysłu nad statusem źródeł żydowskich w polu badań nad Zagładą. W źródłach tych bowiem, kompletowanych już od lat czterdziestych, znajdujemy wiele szczegółowych informacji o polskich zbrodniach na Żydach. Nie są one jednak rozpoznane jako źródła przez polskich historyków. Dyskusję kończy próba podsumowania współczesnej kondycji polskiej historiografii w świetle postulatu nowego podejścia do źródeł.

10

Decommunisation – Fascism without Fascists: Konrad Matyjaszek, Xawery Stańczyk, Marcin Starnawski, Katrin Stoll and Anna Zawadzka Discuss the Fascization of Space

45%

Matyjaszek K., Stańczyk X., Starnawski M., Stoll K., Zawadzka A.

Studia Litteraria et Historica

|

2021

|

issue 10

PL

Czym charakteryzuje się faszyzacja przestrzeni? Jak i gdzie można ją rozpoznać? W jaki sposób architektura i symbole w przestrzeni publicznej przyczyniają się do faszyzacji życia codziennego? Jakie są narzędzia faszyzacji przestrzeni? Jedno z nich to polityka czystki oraz retoryka odzyskania przestrzeni po wyobrażonej obcej dominacji lub inwazji. Celem niniejszej rozmowy jest wyjaśnienie i rozświetlenie koncepcji faszyzacji przestrzeni. Dyskutantki i dyskutanci robią to posiłkując się przykładami z historii i współczesności Polski i Niemiec. Zastanawiają się także nad możliwym doprecyzowaniem kategorii faszyzacji tak, by odróżnić ten proces od innych zjawisk, np. nacjonalizmu.

EN

Are there fascizizing ways to look at public space and aesthetics? If so, how do they manifest themselves? What characterizes the fascization of space? How and where can you recognize it? How do architecture and symbols in public space contribute to fascization of daily life? One of them is a policy of cleansing and rhetoric about recovering after an imaginary foreign domination or invasion. The aim of this conversation is to elucidate the concept of the fascization of public space. The discussants do this by drawing on examples from the history of Poland and Germany as well as the present-day situation in both countries. They also consider how we can clarify the category of fascization in order to distinguish this process from other phenomena such as nationalism.

11

The Job Was Being Done: A Conversation About Dominika Macocha’s Video-sculptural Installation “50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E”

45%

Janicka E., Matyjaszek K., Stańczyk X., Stoll K., Zawadzka A.

Studia Litteraria et Historica

|

2020

|

issue 9

PL

Niniejszy tekst stanowi zapis dyskusji poświęconej instalacji wideo-rzeźbiarskiej Dominiki Macochy pt. 50°31’29.7”N 22°46’39.1”E 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E. Dzieło artystki dotyczy dyskursywnych i krajobrazowych mechanizmów kamuflowania zbrodni na Żydach popełnionych przez Polaków podczas Zagłady. Macocha obnaża i dekonstruuje te mechanizmy – przede wszystkim mechanizm fetyszyzmu narracyjnego i mechanizm produkcji sztucznego krajobrazu – na przykładach zaczerpniętych z powiatu biłgorajskiego. Podczas dyskusji, z inspiracji pracą artystki, krytycznemu namysłowi poddane zostają następujące, dominujące współcześnie kategorie opisu Zagłady: 1. zaproponowana przez Martina Pollacka kategoria skażonych krajobrazów, wyrosła na gruncie ideologii dwóch totalitaryzmów; 2. kategoria świadka, maskująca udział obserwatorów w scenariuszach zbrodni; 3. kategoria tabu, ambiwalentna, jeśli wziąć pod uwagę powszechność wiedzy lokalnych społeczności o tym, co stało się z Żydami z ich miejscowości. Refleksja nad produkcją tabu prowadzi dyskutantów do namysłu nad statusem źródeł żydowskich w polu badań nad Zagładą. W źródłach tych bowiem, kompletowanych już od lat czterdziestych, znajdujemy wiele szczegółowych informacji o polskich zbrodniach na Żydach. Nie są one jednak rozpoznane jako źródła przez polskich historyków. Dyskusję kończy próba podsumowania współczesnej kondycji polskiej historiografii w świetle postulatu nowego podejścia do źródeł.

EN

This article is a record of a discussion concerning Dominika Macocha’s video-sculptural installation 50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E. The work deals with the uses of discourse and landscapes in mechanisms of camouflaging the crimes perpetrated on Jews by Poles during the Holocaust. The author lays bare and deconstructs these mechanisms – above all the mechanisms of narrative fetishism of production of artificial landscape – drawing on examples from Biłgoraj county. In the course of the discussion, the work inspired a critical reassessment of the categories dominating the ways in which the Holocaust is currently described: (1) Martin Pollack’s category of contaminated landscapes, rooted in the ideology of two totalitarianisms; (2) the category of the witness / bystander, which conceals the observers’ participation in the scenario of the crime; and (3) the category of taboo, which is ambivalent considering the universal knowledge on the part of local communities about what happened to Jews from their localities. Reflection on the production of taboo leads the discussants to deliberate on the status of Jewish sources in the field of Holocaust studies. Collected since as early as the 1940s, and containing ample and detailed information about Polish crimes perpetrated on Jews, they are nevertheless not recognised as sources by Polish historians. The conversation is concluded by an attempt at recapitulating the present condition of Polish historiography in the light of the postulated new approach to sources.

Refine search results

11 Studia Litteraria et Historica

1 2021

2 2020

2 2018

3 2017

1 2016

1 2015

1 2013

11 Matyjaszek K.

4 Zawadzka A.

3 Stańczyk X.

3 Stoll K.

2 Janicka E.

2 Tokarska-Bakir J.

1 Starnawski M.

„To nie jest kwestia wyboru”. Z Aleksandrem Smolarem rozmawia Konrad Matyjaszek [“It’s not a matter of choice.” Aleksander Smolar interviewed by Konrad Matyjaszek]

„Trzeba mówić po polsku”. Z Antonym Polonskym rozmawia Konrad Matyjaszek [“You need to speak Polish”: Antony Polonsky interviewed by Konrad Matyjaszek]

Przestrzeń pożydowska

Regulamin rezerwatu. O książce "Jewish Poland Revisited" Eriki Lehrer

Mur i okno. Gruz getta warszawskiego jako przestrzeń narracyjna Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN [Wall and window: the rubble of the Warsaw Ghetto as the narrative space of the POLIN Museum of the History of Polish Jews]

Artykuł wycofany [Retracted article]: „Trzeba mówić po polsku”. Z Antonym Polonskym rozmawia Konrad Matyjaszek

Historia historii: studia polsko-żydowskie [History’s history: Polish-Jewish studies]

Totalne zaskoczenie inteligencji polskiej [The total astonishment of the Polish intelligentsia]

Decommunisation – Fascism without Fascists: Konrad Matyjaszek, Xawery Stańczyk, Marcin Starnawski, Katrin Stoll and Anna Zawadzka Discuss the Fascization of Space

The Job Was Being Done: A Conversation About Dominika Macocha’s Video-sculptural Installation “50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E”